Các biện pháp được công bố từ Vườn Hồng của Nhà Trắng trong sự kiện mà Tổng thống Trump mệnh danh là "ngày giải phóng", bao gồm mức thuế cơ bản phổ quát cùng các mức thuế đối ứng nhắm vào từng đối tượng cụ thể. Những khoản thuế mới này sẽ được áp dụng bổ sung vào các loại thuế đã hiện hữu.

Nhiều nhà kinh tế lo ngại rằng các khoản thuế bổ sung sẽ làm gia tăng lạm phát trong nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, các biện pháp này có thể sẽ tồn tại cho đến khi Tổng thống Trump tin rằng các mục tiêu của mình - bao gồm tăng doanh thu và phục hưng ngành sản xuất tại Hoa Kỳ - đã được hoàn thành.

Các biện pháp chính là gì?

• Thuế cơ bản 10% áp dụng cho hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia.

• "Thuế đối ứng cá nhân hóa cao hơn" áp dụng cho 60 "quốc gia vi phạm nghiêm trọng nhất" - những nước mà Hoa Kỳ xác định có thâm hụt thương mại lớn nhất với họ.

• Thuế đối ứng sẽ dao động từ 10% đến 50%. Mức thuế chính xác được dựa trên đánh giá của Hội đồng Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng về tổng các rào cản thuế quan và phi thuế quan đối với hàng hóa Hoa Kỳ. Một nửa mức đánh giá đó sẽ được áp dụng cho hàng nhập khẩu từ 60 quốc gia được nhắm đến.

Tổng thống Trump thực hiện điều này bằng cách nào và thời điểm áp dụng?

Tổng thống Hoa Kỳ đã sử dụng quyền hạn khẩn cấp để áp đặt các loại thuế quan mới. Chính quyền đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia "do những lo ngại về an ninh quốc gia và an ninh kinh tế phát sinh từ tình trạng thâm hụt thương mại hàng hóa Hoa Kỳ lớn và kéo dài".

Các loại thuế đầu tiên sẽ được áp dụng trong vài ngày tới. Các quan chức Hoa Kỳ cho biết thuế cơ bản 10% sẽ có hiệu lực từ 00:01 sáng thứ Bảy ngày 5/4, trong khi thuế đối ứng cao hơn sẽ áp dụng từ 00:01 sáng thứ Năm ngày 9/4.

Những quốc gia nào bị ảnh hưởng?

• Liên minh Châu Âu bị áp thuế 20%, phản ánh thái độ đối đầu lâu dài của Tổng thống Trump với những gì ông gọi là "thông lệ thương mại không công bằng" của khối này.

• Tổng thống Trump tuyên bố hàng hóa từ Trung Quốc sẽ bị đánh thuế đối ứng 34%. Đáng chú ý, khoản thuế này sẽ được cộng thêm vào mức thuế 20% hiện hành, nâng tổng mức thuế do tổng thống áp đặt lên hàng nhập khẩu từ đối tác thương mại lớn thứ hai của Hoa Kỳ lên ít nhất 54%.

• Hàng hóa của Vương quốc Anh sẽ chỉ chịu thuế 10% - một thắng lợi nhỏ cho London, điều này cũng làm tăng hy vọng về một thỏa thuận thương mại nhanh chóng với Hoa Kỳ.

• Nhật Bản phải chịu mức thuế 24%, gây tổn hại cho một trong những đồng minh quân sự thân cận nhất của Hoa Kỳ.

• Một số quốc gia xuất khẩu mạnh tại Đông Nam Á bị đánh thuế gần 50%. Campuchia bị áp thuế đối ứng 49%, tiếp theo là Lào với 48% và Việt Nam với 46%. Các quốc gia khác bị áp thuế trên 40% bao gồm Sri Lanka với 44%, Madagascar với 47% và Myanmar với 44%. Lãnh thổ nhỏ của Pháp là Saint Pierre và Miquelon, nằm ngoài khơi bờ biển Newfoundland của Canada, bị đánh thuế 50%.

Có những ngoại lệ nào?

• Mexico và Canada, những nước thường xuyên là mục tiêu chỉ trích của Tổng thống Trump trong những tuần gần đây, sẽ tránh được thuế đối ứng. Thuế 25% đối với hàng hóa không tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận thương mại năm 2020 với Hoa Kỳ sẽ vẫn được duy trì.

• Ô tô (có điều kiện). Nhà Trắng tuyên bố xe hơi và phụ tùng xe đã bị đánh thuế 25% được công bố tuần trước sẽ được miễn thuế đối ứng bổ sung. Tuy nhiên, Tổng thống Trump cho biết mức thuế sẽ được áp dụng từ ngày 3/4.

• Vàng thỏi, năng lượng và khoáng sản không có sẵn tại Hoa Kỳ cũng sẽ được miễn thuế đối ứng.

• Chất bán dẫn, dược phẩm, đồng và gỗ sẽ không phải chịu thuế đối ứng. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã công bố các cuộc điều tra có thể dẫn đến việc áp thuế đối với đồng và gỗ, đồng thời cho biết sẽ áp dụng biện pháp tương tự đối với dược phẩm và chip máy tính.

Thuế quan sẽ kéo dài bao lâu?

Các thỏa thuận có thể đạt được nhưng điều này phụ thuộc vào Tổng thống Trump. Sắc lệnh hành pháp công bố thuế quan mới nêu rõ tổng thống có thể "giảm hoặc giới hạn phạm vi" của các khoản thuế nếu "bất kỳ đối tác thương mại nào thực hiện các bước đáng kể để khắc phục các thỏa thuận thương mại không đối ứng và liên kết đầy đủ với Hoa Kỳ về các vấn đề an ninh kinh tế và quốc gia".

Tuy nhiên, các quan chức Hoa Kỳ cho thấy họ đang tập trung vào việc áp dụng thuế quan. "Chắc chắn, các quốc gia rất quan tâm đến việc tìm kiếm giải pháp để thực hiện thương mại đối ứng nhiều hơn," một quan chức cấp cao Nhà Trắng phát biểu. "Tại thời điểm hiện tại, chúng tôi đang tập trung cao độ vào việc thiết lập chế độ thuế quan."

Mức thuế quan cũng có thể tăng cao hơn nữa. Sắc lệnh hành pháp cảnh báo rằng bất kỳ hành động trả đũa nào từ các quốc gia đối với các biện pháp được công bố vào thứ Tư sẽ bị Hoa Kỳ áp đặt thêm thuế.

Mục đích của việc áp thuế quan là gì?

• Giảm thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ, vốn là mục tiêu lâu dài của Tổng thống Trump. Các quan chức đổ lỗi cho thâm hụt thương mại "khổng lồ" và "mãn tính" của Hoa Kỳ đã làm suy yếu năng lực sản xuất, kìm hãm tiền lương và "chuyển giao tài sản vào tay nước ngoài".

• Buộc các công ty chuyển hoạt động sản xuất sang Hoa Kỳ. Tổng thống Trump kỳ vọng các doanh nghiệp sẽ thiết lập cơ sở tại đất nước nhằm tránh thuế quan, từ đó tạo thêm việc làm. "Mục tiêu là khôi phục sự vĩ đại và thịnh vượng của Hoa Kỳ cho người lao động Mỹ bình thường trong cộng đồng của họ," một quan chức Hoa Kỳ phát biểu.

• "Khắc phục các thông lệ thương mại không công bằng." Các quan chức Nhà Trắng khẳng định Tổng thống Trump đã "kiên định trong nhiều thập kỷ về cam kết sửa chữa các thông lệ thương mại không công bằng của các đối tác thương mại nước ngoài, dù là bạn hay thù."

• Tăng doanh thu cho Hoa Kỳ, hỗ trợ tài chính cho các chính sách cắt giảm thuế sâu rộng. Mặc dù các quan chức Hoa Kỳ không nêu đây là lý do chính để áp thuế quan, họ cho biết các khoản thuế sẽ mang lại "hàng trăm tỷ USD mỗi năm", hoặc "hàng nghìn tỷ đô la trong khoảng thời gian 10 năm".