Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ có thể cảm thấy hơi tự mãn trong tuần này trong cuộc họp lần cuối trước kỳ nghỉ hè. Lạm phát hàng năm ở Mỹ đã giảm xuống chỉ còn 3% vào tháng 6, mức thấp nhất kể từ tháng 3 năm 2021. Nó đã giảm xuống dưới cả mức truyền thống của Nhật Bản - nơi có mức lạm phát đạt 3.3%. Có lẽ ấn tượng hơn hết là tỷ lệ thất nghiệp hầu như không tăng và khả năng xảy ra suy thoái đang giảm, bất chấp việc Fed đã tăng lãi suất 500 điểm cơ bản trong 18 tháng qua.

Chủ tịch Jay Powell có thể thực sự tạo ra một sự thay đổi ngoạn mục của nền kinh tế Hoa Kỳ không? Nếu ông làm vậy, nó sẽ khiến Powell trở thành một trong những người đứng đầu Fed thành công nhất. Ngay cả Paul Volcker - vị chủ tịch nổi tiếng đã đẩy lãi suất lên tới 19% vào đầu những năm 1980 - cuối cùng lại đẩy tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ lên mức cao nhất kể từ cuộc Đại suy thoái.

Goldman Sachs hiện chỉ nhìn thấy 20% khả năng xảy ra suy thoái ở Mỹ trong năm tới. Hoạt động kinh tế có khả năng phục hồi. Tháng này, tâm lý người tiêu dùng đạt mức cao gần hai năm. Thị trường dương như đang mong đợi quá nhiều. Một loạt chứng khoán Mỹ, không chỉ các công ty công nghệ, đã tăng điểm. Việc Fed “chế ngự” lạm phát mà không gây ra một cuộc suy thoái đáng kể - dương như không được đảm bảo.

Lãi suất vẫn có thể cần phải tăng cao hơn. Các nhà đầu tư mong đợi mức tăng 25 bp trong tuần này. “Dot plot” của Fed về các dự báo lãi suất của các thành viên ủy ban cũng ám chỉ một mức lãi suất nữa trong năm nay. Lạm phát giảm vào tháng trước xuống mức thấp nhất trong hai năm phần lớn là do giá năng lượng giảm và lạm phát cơ bản vẫn cao hơn gấp đôi so với mục tiêu 2%.

Việc kìm hãm nhu cầu hơn nữa để kéo áp lực giá xuống sẽ kéo theo nhiều mất việc làm hơn. Vị trí tuyển dụng đã giảm, nhưng thị trường lao động vẫn có vẻ mạnh mẽ với mức lương tăng mạnh. Fed có thể phải đối mặt với sự đánh đổi khó khăn giữa nhiệm vụ kép của mình là tối đa hóa việc làm và ổn định giá cả khi mục tiêu gần đạt được. Thật vậy, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế cho biết những bước cuối cùng trong việc “chế ngự” lạm phát có thể là quá trình khó khăn nhất.

Cũng không rõ chính xác tốc độ tăng lãi suất trước đây của Fed đã truyền đến nền kinh tế thực nhanh như thế nào và sẽ tiếp tục như thế nào. Một bài báo gần đây của Fed tại Kansas City cho biết mức giảm tốc lạm phát cao nhất có thể xảy ra một năm sau khi thắt chặt, nhưng nói thêm rằng có sự không chắc chắn cao xung quanh ước tính đó. Dù bằng cách nào, hầu hết các nhà kinh tế đều đồng ý rằng một phần đáng kể của tỷ lệ tăng vẫn chưa được cảm nhận. Điều đó cũng có thể kéo giảm tăng trưởng hơn nữa so với dự đoán hiện tại.

Những đặc điểm riêng sau đại dịch một phần cũng giúp giải thích bộ ba đặc biệt của tỷ lệ cao, lạm phát giảm và tỷ lệ thất nghiệp hạn chế. Sự cạn kiệt của các khoản tiết kiệm và hỗ trợ tài chính đã thúc đẩy nhu cầu, trong khi sự chuyển hướng chi tiêu từ hàng hóa lâu bền sang dịch vụ đã giảm bớt một số căng thẳng về giá cả. Một kịch bản giảm phát hoàn hảo sẽ phụ thuộc vào việc các yếu tố này cũng diễn ra như thế nào.

Sự lạc về một cú “hạ cánh an toàn” chỉ là một hiện tượng của Hoa Kỳ. Một số thị trường mới nổi tăng lãi suất trước các nền kinh tế tiên tiến đã tìm cách giảm lạm phát mà không gây thiệt hại quá mức cho sản lượng. Thị trường châu u cũng đang ngày càng hy vọng. Lạm phát ở cả khu vực đồng Euro và Vương quốc Anh đã giảm đáng kể vào tháng trước và nền kinh tế của họ đang cho thấy khả năng phục hồi nhất định. Nhưng điều đáng ghi nhớ là trong điều kiện khí hậu không chắc chắn này, con lắc giữa kịch bản mà thị trường có thể bình yên hay hỗn loạn khi Fed kìm hãm đà tăng của lạm phát thường xuyên dao động.

Thật vậy, mặc dù chắc chắn rằng lạm phát ở Mỹ và trên toàn thế giới đang giảm là điều tích cực, nhưng chu kỳ lãi suất sau đại dịch này đủ kỳ lạ để khiến các nhà đầu tư ngân hàng đang trên đà kìm hãm lạm phát phải suy nghĩ.