Trump: Lựa chọn của Mỹ, thách thức của toàn cầu

Trump: Lựa chọn của Mỹ, thách thức của toàn cầu

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

07:32 07/11/2024

Có một câu nói rằng "mỗi dân tộc xứng đáng với chính quyền của họ", và giờ đây nước Mỹ một lần nữa đón nhận chính quyền dưới sự điều hành của Donald Trump. Song điều đáng nói là phần còn lại của thế giới - những người không có tiếng nói trong cuộc bầu cử Mỹ, liệu họ có đáng phải đón nhận những hệ lụy sắp tới?

Và những hệ lụy ấy sẽ là gì? Có thể nói, mối quan hệ trọng yếu nhất trên hành tinh này chính là mối tương tác giữa toàn thể thế giới với quốc gia quyền lực nhất, dù nước Mỹ không còn giữ vị thế siêu cường, siêu quyền lực hay "bá chủ" như trước. So với nhiệm kỳ đầu của Trump, mối quan hệ này giờ đây đang rơi vào tình trạng bấp bênh, thiếu định hướng và không rõ ràng.

Trong chiến dịch tranh cử, Trump đưa ra một lời hứa viển vông rằng ông sẽ kiến tạo hòa bình thông qua "sức mạnh" - một khái niệm mơ hồ không được định nghĩa về nguồn gốc lẫn mục đích. Khi còn tại vị, ông đã tự đề cao bản thân một cách ngạo mạn: "Không quốc gia nào dám gây chiến với nhau, họ không thể làm vậy nếu không có sự chấp thuận của tôi" - một tuyên bố đầy nực cười.

Đến tháng Một tới, thế giới sẽ chứng kiến liệu các nhà lãnh đạo độc đoán - những người đồng minh với Trump - có cần xin phép Nhà Trắng trước khi thực hiện các nước cờ địa chính trị hay không. Tổng thống Nga Vladimir Putin "thân hơn" với chính quyền Trump là điều khiến Ukraine không khỏi lo âu. Trong khi đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã thấu hiểu những phát ngôn thiếu nhất quán của Trump về vấn đề Đài Loan, và đã sẵn sàng cho cuộc chiến thương mại mà Trump đe dọa sẽ phát động.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã có ba lần hội đàm thượng đỉnh và những cuộc trao đổi "thư tình" ngắn ngủi với Trump. Hậu quả trực tiếp từ mối quan hệ mơ hồ và thất bại này là việc Kim đã toàn lực phát triển kho vũ khí hạt nhân và tên lửa, nhằm răn đe Hàn Quốc, Nhật Bản và Hoa Kỳ. Dù các giáo sĩ Iran có thể thực sự e ngại Trump, nhưng giờ đây họ nhiều khả năng sẽ noi gương Triều Tiên, tự bảo vệ mình bằng vũ khí hạt nhân.

Trong bối cảnh đó, các đồng minh của Mỹ đang chìm trong nỗi bất an về tương lai, với những lo ngại về kịch bản xấu nhất có thể xảy ra. Không phải không có lý do khi Trump đã từng công khai đe dọa rút khỏi NATO và sẵn sàng quay lưng với đối tác nếu họ không nhập đủ chip, ô tô hay thép từ Mỹ. Đặc biệt, những người đề cao luật pháp quốc tế và Liên Hợp Quốc càng có lý do để thất vọng hơn bởi Trump không những không thấu hiểu bản chất của Liên Hợp Quốc - dù là về mặt tổ chức hay tư tưởng - mà còn công khai tỏ thái độ khinh miệt với những điều vượt quá tầm hiểu biết của mình.

Tại Washington, giới hoạch định chính sách đối ngoại có thói quen gắn những "chủ nghĩa" vào phương thức ngoại giao của Trump, như thể đang cài những phù hiệu MAGA lên ve áo. Họ gọi ông là người theo chủ nghĩa dân tộc, người theo chủ nghĩa biệt lập, người theo chủ nghĩa thương mại, người theo chủ nghĩa thực dụng, người theo chủ nghĩa đơn phương.Tất cả những nhận định này đều có phần đúng đắn - nhưng vẫn chưa chạm đến cốt lõi vấn đề.

John Bolton - một nhân vật có lập trường hawkish lừng danh, từng đảm nhiệm vị trí cố vấn an ninh quốc gia cho Trump - mới là người thấu hiểu sâu sắc nhất tư duy của vị Tổng thống này. Theo Bolton, điểm then chốt là Trump không có bất kỳ triết lý hay đường lối chính sách nào. Các quyết định về an ninh quốc gia của Trump hoàn toàn mang tính giao dịch, được Bolton ví von như "một quần đảo những chấm rời rạc trên bản đồ, không có bất kỳ mối liên kết logic nào về tầm quan trọng hay hiệu quả".

Nếu nhìn nhận một cách lạc quan, phương thức của Trump có thể được xem như một biến thể mới, mạnh mẽ hơn của "học thuyết người điên" - vốn trước đây được gắn với vị cựu Tổng thống Richard Nixon. Theo cách lý giải này, cả kẻ thù lẫn đồng minh của Hoa Kỳ đều sẽ phải quy phục trước nỗi sợ hãi rằng làm sao đoán được người đàn ông này sẽ hành động thế nào, dù có hay không nắm trong tay quyền lực hạt nhân?

Thế nhưng, "học thuyết người điên" - một lý thuyết chưa từng được hoàn thiện hay kiểm chứng đầy đủ - lại dựa trên một tiền đề quan trọng: nhà lãnh đạo phải có trong tay la bàn định hướng và bản đồ chiến lược, chỉ thỉnh thoảng mới giả vờ mất kiểm soát như một chiến thuật nhằm đạt được mục tiêu xa hơn. Trump thì ngược lại - ông không có cả hai thứ đó. Nếu chính sách đối ngoại của ông dường như thiếu nhất quán đến mức gần như điên rồ, thì rất có thể đó không phải là một màn kịch. Nước Mỹ hoàn toàn có nguy cơ sẽ trôi dạt vô định giữa quần đảo những điểm rời rạc của Trump - hay nói cách khác, lạc lối giữa thế giới đầy biến động này.

*Bài viết trên thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả Andreas Kluth từ tờ báo Bloomberg.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thị trường tài chính tiếp tục bứt phá, bất chấp những cơn gió ngược từ chính trị, với động lực chính đến từ nhóm cổ phiếu công nghệ dẫn đầu. Nvidia là “viên ngọc sáng” trong làn sóng AI, vừa vượt mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD, đẩy giá cổ phiếu bay cao, vượt lên trên những mối lo về căng thẳng thương mại và các phát biểu cứng rắn từ Tổng thống Mỹ. Trong khi đó, các biện pháp thuế quan mới từ Trump, từ đồng đến dược phẩm, thậm chí cả Brazil, vẫn tiếp tục được triển khai, nhưng dường như không để lại tác động rõ ràng đến thị trường.
Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc đang chịu sức ép lớn từ dư thừa công suất và cuộc chiến giá kéo dài, làm xói mòn biên lợi nhuận và kéo dài chu kỳ thanh toán cho nhà cung cấp. Dữ liệu từ 33 nhà sản xuất cho thấy các chỉ số tài chính chủ chốt đều suy giảm từ năm 2019 đến 2024. Trong khi một số công ty như BYD cải thiện được lợi nhuận, phần lớn doanh nghiệp trong ngành đối mặt với nợ tăng, tồn kho cao và áp lực thanh khoản. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết kiểm soát cuộc đua giảm giá và thúc đẩy tái cấu trúc ngành một cách có trật tự.
Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Cổ phiếu châu Á tăng vào thứ Năm nhờ động lực từ Nvidia chạm mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD và kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Trong khi đó, thị trường phản ứng thờ ơ với các mức thuế mới từ Tổng thống Trump, bao gồm thuế 50% đối với đồng và hàng xuất khẩu từ Brazil. Đồng USD suy yếu, giá dầu giảm nhẹ, còn Bitcoin tiếp tục dao động gần mức đỉnh lịch sử.
Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Trọng tâm của thị trường vẫn đặt vào triển vọng tăng trưởng, khi các ông lớn công nghệ tiếp tục kéo thị trường chứng khoán vượt qua làn khói mờ của bất ổn thương mại. Việc Nvidia bứt phá vượt ngưỡng vốn hóa 4,000 tỷ USD đã tiếp thêm sinh lực cho phe mua, ngay cả khi những tuyên bố cứng rắn mới nhất về thuế quan từ Tổng thống Trump đang đe dọa làm chao đảo tâm lý nhà đầu tư. Tựa như con tàu chủ lực dẫn đầu đoàn hạm, Nvidia tiến thẳng qua sóng gió đầu năm với cánh buồm căng gió—không phải nhờ cường điệu, mà nhờ nhu cầu thực sự, đơn hàng đã được khóa chặt và lực kéo không ngừng từ các khoản đầu tư vào hạ tầng AI.
OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

Thị trường dầu mỏ vật chất đang biến thành một chiến trường khốc liệt, nơi kỷ luật cung cấp bị thay thế bởi cuộc đấu tranh giành thị phần không khoan nhượng. OPEC+ đã bỏ “dao mổ”—công cụ quản lý giá nhẹ nhàng—để cầm “đinh ba”, đâm thẳng vào thị phần bằng sức mạnh cung ứng. Đợt tăng sản lượng gần 550,000 thùng/ngày cho tháng 8 không chỉ đơn thuần là một điều chỉnh—mà là một tuyên bố chiến lược. Nhóm này được dự đoán sẽ đảo ngược toàn bộ mức cắt giảm 2.2 triệu thùng/ngày vào tháng 9, sớm hơn gần một năm so với kế hoạch ban đầu.
Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Mỗi năm, mùa hè đánh dấu thời điểm diễn ra hai hội nghị ngân hàng trung ương quan trọng, nơi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ, học giả và đại diện khu vực tư nhân hội tụ để thảo luận các nghiên cứu mới và trao đổi quan điểm về triển vọng kinh tế toàn cầu. Đầu tiên là Diễn đàn ECB, tổ chức vào cuối tháng 6 tại thị trấn ven biển lộng gió Sintra, Bồ Đào Nha; kế đến là hội nghị Jackson Hole vào cuối tháng 8 tại vùng núi Rocky Mountains, Wyoming, Mỹ. Năm nay, dù gió ở Sintra thổi mạnh không ngừng, các cuộc thảo luận vẫn diễn ra một cách điềm tĩnh, tập trung và sâu sắc – một phép ẩn dụ phù hợp cho tâm thế của các ngân hàng trung ương hiện nay.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ