Trump - Harris: Ai sẽ ngăn được Thế chiến III?

Trump - Harris: Ai sẽ ngăn được Thế chiến III?

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

06:59 05/11/2024

"Tôi sẽ ngăn chặn Thế chiến III!" - Đó là lời tuyên bố đầy quyết đoán của Donald Trump trong một bài diễn thuyết gần đây.

Ủng hộ quan điểm này, Thượng nghị sĩ JD Vance - người đồng hành cùng ứng viên Đảng Cộng hòa, đã khẳng định Trump chính là "hiện thân của hòa bình". Trong bối cảnh chiến dịch tranh cử đầy những phát ngôn gây sốc, người ta có thể dễ dàng xem nhẹ những tuyên bố này như những lời hùng biện vô nghĩa. Thế nhưng, đó sẽ là một nhận định thiếu sót.

Bên dưới lớp vỏ những khẩu hiệu và những lời công kích, phe Trump và phe Harris thực chất đang thể hiện hai tầm nhìn hoàn toàn đối lập về cách thức ngăn ngừa thế giới rơi vào vòng xoáy xung đột. Tư tưởng của Trump về chính sách đối ngoại Hoa Kỳ - được thể hiện qua khẩu hiệu "Ưu tiên hàng đầu dành cho nước Mỹ" - như một sự hồi sinh của tầm nhìn trước năm 1941 về vai trò của quốc gia này trên trường quốc tế. Tương tự như các nhóm từng phản đối sự can dự của Mỹ trong hai cuộc Thế chiến, Trump có xu hướng giữ khoảng cách với các xung đột bên ngoài.

Đảng Cộng hòa cáo buộc Đảng Dân chủ đã biến mình thành đảng phái ủng hộ can thiệp quân sự nước ngoài. Họ đặc biệt nhấn mạnh việc Kamala Harris đã sát cánh cùng Liz Cheney - một đảng viên Cộng hòa đối lập với Trump - trong chiến dịch vận động. Mới đây, Trump đã gay gắt chỉ trích Cheney là "kẻ hiếu chiến" và tuyên bố rằng bà xứng đáng phải đối mặt với sự trừng phạt. Vance cũng không ngần ngại lên tiếng chỉ trích phe đối lập Trump vì "muốn lôi kéo nước Mỹ vào vô số cuộc xung đột quân sự vô nghĩa".

Đối lập hoàn toàn, phe Harris kiên định với quan điểm đồng thuận Washington hậu 1945 về an ninh quốc gia. Quan điểm này được đúc kết từ bài học xương máu của hai cuộc Thế chiến: Hoa Kỳ không thể đứng ngoài cuộc khi châu Âu chìm trong biển lửa. Do đó, con đường tối ưu để Mỹ duy trì hòa bình chính là thiết lập một mạng lưới liên minh quân sự toàn cầu, điển hình như NATO, nhằm răn đe và kiềm chế những mối đe dọa tiềm tàng. Đảng Dân chủ vẫn kiên định với niềm tin rằng Hoa Kỳ cần đảm nhận vai trò người bảo vệ trật tự toàn cầu - sử dụng vũ lực một cách khôn ngoan để bảo vệ hòa bình và trật tự thế giới hiện tại.

Sự đối lập trong tầm nhìn chiến lược đã được bộc lộ rõ nét trong cuộc tranh luận trên truyền hình giữa Trump và Biden vào hồi tháng 6. Tại thời điểm căng thẳng của cuộc tranh luận, ông Trump đã đưa ra nhận định gây tranh cãi khi cho rằng cuộc chiến Ukraine không thực sự là mối bận tâm của Hoa Kỳ". Đáp lại, Joe Biden đã đưa ra một tuyên bố mang tính biểu tượng cho tư tưởng lãnh đạo hậu 1945. Vị Tổng thống đương nhiệm nhấn mạnh: "Chưa từng có bất kỳ cuộc đại chiến nào tại châu Âu có thể chỉ diễn tiến và gây ra những tác động trong ranh giới của lục địa này". Ông cảnh báo rằng việc bỏ rơi Ukraine sẽ là điểm khởi đầu cho một cuộc xung đột quy mô lớn hơn và nguy hiểm hơn: "Nếu chúng ta bỏ rơi Ukraine, Putin sẽ không dừng lại. Sau Ukraine sẽ là Ba Lan và nhiều quốc gia khác. Hậu quả sẽ vô cùng khủng khiếp."

Mặc dù cuộc đối thoại diễn ra ngắn ngủi và đứt quãng, Biden và Trump đã chạm đến cốt lõi của một cuộc tranh luận mang tính sống còn. Sau gần 8 thập kỷ kể từ hồi kết của Thế chiến II, việc các học thuyết chính sách đối ngoại - di sản của các cuộc đại chiến - đang phải đối mặt với những thách thức ngày càng gay gắt là điều dễ hiểu. Thêm vào đó, những cuộc chiến tốn kém và đầy tổn thất của Mỹ tại Iraq và Afghanistan đã khiến dư luận Mỹ ngày càng hoài nghi về tính hiệu quả của các can thiệp quân sự ở các quốc gia khác.

Cơ hội để có một cuộc tranh luận nghiêm túc đang dần tan biến trước những mâu thuẫn sâu sắc trong chính tư tưởng của Trump. Cựu Tổng thống và những người ủng hộ ông đang đồng thời tấn công Harris theo hai hướng hoàn toàn đối lập: vừa quy kết bà là "kẻ hiếu chiến", vừa chỉ trích bà "yếu thế" trước các đối thủ của nước Mỹ. Vance đã cố gắng hóa giải nghịch lý này bằng cách đề xuất triết lý "Hòa bình từ sức mạnh" của Trump như một giải pháp dung hòa.

Tuy nhiên, một rạn nứt sâu sắc vẫn đang âm thầm lan rộng trong nội bộ phe Trump. Ở một phía là nhóm có lập trường hawkish - những người chủ trương rằng Hoa Kỳ cần thể hiện "bàn tay sắt" quyết liệt hơn nữa trong chính sách đối ngoại. Đối lập với họ là nhóm "ôn hòa" (restrainers)- những người kiên định với quan điểm cắt giảm sự hiện diện quân sự của Mỹ trên toàn cầu.

Mâu thuẫn nội bộ này càng trở nên gay gắt khi đề cập đến vấn đề Iran và Israel. Nhiều thành viên trong đội ngũ Trump đã không ngần ngại chỉ trích chính quyền Biden vì những nỗ lực kiềm chế chiến dịch quân sự của Israel nhằm vào Iran. Đáng chú ý, trong các cuộc họp kín, một số cố vấn cấp cao của Trump còn mạnh mẽ cho rằng đây chính là thời điểm vàng để Israel phá hủy chương trình vũ khí hạt nhân của Iran - một chiến dịch quân sự mà chắc chắn sẽ cần đến sự hậu thuẫn từ Washington.

Trong bối cảnh đó, dường như chỉ có Trump mới có đủ thẩm quyền để hóa giải xung đột giữa phe "hawkish" và phe "ôn hòa". Dan Caldwell - một cựu chiến binh Iraq, hiện đang công tác tại viện nghiên cứu Defence Priorities - nhận định rằng Trump sẽ nghiêng về phía phe ôn hòa, bởi "theo bản năng, ông luôn tránh xa những cuộc chiến tranh quy mô lớn". Tuy nhiên, với phong cách bổ nhiệm nhân sự đặc trưng của Trump, không ai có thể dự đoán được sự cân bằng quyền lực giữa hai phe trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của ông.

Harris và Đảng Dân chủ bày tỏ quan ngại rằng cả hai trường phái trong Đảng Cộng hòa đều có thể lôi kéo Hoa Kỳ vào một cuộc chiến mới. Họ cảnh báo rằng một cuộc tấn công toàn diện vào Iran sẽ không tránh khỏi việc Mỹ sa lầy vào một cuộc xung đột kéo dài khác tại Trung Đông. Mặt khác, chính sách kiềm chế của Trump cũng ẩn chứa những rủi ro đáng báo động. Thái độ e dè của ông đối với các cam kết quốc tế gắn liền với sự hoài nghi sâu sắc về nhiều đồng minh của Mỹ - những người mà ông thường công khai cáo buộc đang lợi dụng người Mỹ. Ngược lại, Đảng Dân chủ tin rằng chính sách "hòa bình thông qua sức mạnh" phải được xây dựng trên nền tảng mạng lưới đồng minh toàn cầu - thứ mà họ coi là vũ khí chiến lược quan trọng nhất trong việc răn đe Nga hoặc Trung Quốc.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần ghi nhớ là những lời hùng biện trong chiến dịch tranh cử thường không phản ánh chính xác những gì sẽ diễn ra trong thực tế. Một ví dụ điển hình là cuộc bầu cử tổng thống năm 1916, khi Woodrow Wilson vận động tranh cử với hình ảnh một "người kiến tạo hòa bình". Thế nhưng chỉ một năm sau đó, chính ông đã đưa nước Mỹ tham gia vào Thế chiến thứ nhất.

Mâu thuẫn nội bộ này càng trở nên gay gắt khi đề cập đến vấn đề Iran và Israel. Nhiều thành viên trong đội ngũ Trump đã không ngần ngại chỉ trích chính quyền Biden vì những nỗ lực kiềm chế chiến dịch quân sự của Israel nhằm vào Iran. Đáng chú ý, trong các cuộc họp kín, một số cố vấn cấp cao của Trump còn mạnh mẽ cho rằng đây chính là thời điểm vàng để Israel phá hủy chương trình vũ khí hạt nhân của Iran - một chiến dịch quân sự mà chắc chắn sẽ cần đến sự hậu thuẫn từ Washington.

Trong bối cảnh đó, dường như chỉ có Trump mới có đủ thẩm quyền để hóa giải xung đột giữa phe "hawkish" và phe "ôn hòa". Dan Caldwell - một cựu chiến binh Iraq, hiện đang công tác tại viện nghiên cứu Defence Priorities - nhận định rằng Trump sẽ nghiêng về phía phe ôn hòa, bởi "theo bản năng, ông luôn tránh xa những cuộc chiến tranh quy mô lớn". Tuy nhiên, với phong cách bổ nhiệm nhân sự đặc trưng của Trump, không ai có thể dự đoán được sự cân bằng quyền lực giữa hai phe trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của ông.

Harris và Đảng Dân chủ bày tỏ quan ngại rằng cả hai trường phái trong Đảng Cộng hòa đều có thể lôi kéo Hoa Kỳ vào một cuộc chiến mới. Họ cảnh báo rằng một cuộc tấn công toàn diện vào Iran sẽ không tránh khỏi việc Mỹ sa lầy vào một cuộc xung đột kéo dài khác tại Trung Đông. Mặt khác, chính sách kiềm chế của Trump cũng ẩn chứa những rủi ro đáng báo động. Thái độ e dè của ông đối với các cam kết quốc tế gắn liền với sự hoài nghi sâu sắc về nhiều đồng minh của Mỹ - những người mà ông thường công khai cáo buộc đang lợi dụng người Mỹ. Ngược lại, Đảng Dân chủ tin rằng chính sách "hòa bình thông qua sức mạnh" phải được xây dựng trên nền tảng mạng lưới đồng minh toàn cầu - thứ mà họ coi là vũ khí chiến lược quan trọng nhất trong việc răn đe Nga hoặc Trung Quốc.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần ghi nhớ là những lời hùng biện trong chiến dịch tranh cử thường không phản ánh chính xác những gì sẽ diễn ra trong thực tế. Một ví dụ điển hình là cuộc bầu cử Tổng thống năm 1916, khi Woodrow Wilson vận động tranh cử với hình ảnh một "người kiến tạo hòa bình". Thế nhưng chỉ một năm sau đó, chính ông đã đưa nước Mỹ tham gia vào Thế chiến thứ nhất.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thị trường tài chính tiếp tục bứt phá, bất chấp những cơn gió ngược từ chính trị, với động lực chính đến từ nhóm cổ phiếu công nghệ dẫn đầu. Nvidia là “viên ngọc sáng” trong làn sóng AI, vừa vượt mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD, đẩy giá cổ phiếu bay cao, vượt lên trên những mối lo về căng thẳng thương mại và các phát biểu cứng rắn từ Tổng thống Mỹ. Trong khi đó, các biện pháp thuế quan mới từ Trump, từ đồng đến dược phẩm, thậm chí cả Brazil, vẫn tiếp tục được triển khai, nhưng dường như không để lại tác động rõ ràng đến thị trường.
Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc đang chịu sức ép lớn từ dư thừa công suất và cuộc chiến giá kéo dài, làm xói mòn biên lợi nhuận và kéo dài chu kỳ thanh toán cho nhà cung cấp. Dữ liệu từ 33 nhà sản xuất cho thấy các chỉ số tài chính chủ chốt đều suy giảm từ năm 2019 đến 2024. Trong khi một số công ty như BYD cải thiện được lợi nhuận, phần lớn doanh nghiệp trong ngành đối mặt với nợ tăng, tồn kho cao và áp lực thanh khoản. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết kiểm soát cuộc đua giảm giá và thúc đẩy tái cấu trúc ngành một cách có trật tự.
Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Cổ phiếu châu Á tăng vào thứ Năm nhờ động lực từ Nvidia chạm mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD và kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Trong khi đó, thị trường phản ứng thờ ơ với các mức thuế mới từ Tổng thống Trump, bao gồm thuế 50% đối với đồng và hàng xuất khẩu từ Brazil. Đồng USD suy yếu, giá dầu giảm nhẹ, còn Bitcoin tiếp tục dao động gần mức đỉnh lịch sử.
Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Trọng tâm của thị trường vẫn đặt vào triển vọng tăng trưởng, khi các ông lớn công nghệ tiếp tục kéo thị trường chứng khoán vượt qua làn khói mờ của bất ổn thương mại. Việc Nvidia bứt phá vượt ngưỡng vốn hóa 4,000 tỷ USD đã tiếp thêm sinh lực cho phe mua, ngay cả khi những tuyên bố cứng rắn mới nhất về thuế quan từ Tổng thống Trump đang đe dọa làm chao đảo tâm lý nhà đầu tư. Tựa như con tàu chủ lực dẫn đầu đoàn hạm, Nvidia tiến thẳng qua sóng gió đầu năm với cánh buồm căng gió—không phải nhờ cường điệu, mà nhờ nhu cầu thực sự, đơn hàng đã được khóa chặt và lực kéo không ngừng từ các khoản đầu tư vào hạ tầng AI.
OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

Thị trường dầu mỏ vật chất đang biến thành một chiến trường khốc liệt, nơi kỷ luật cung cấp bị thay thế bởi cuộc đấu tranh giành thị phần không khoan nhượng. OPEC+ đã bỏ “dao mổ”—công cụ quản lý giá nhẹ nhàng—để cầm “đinh ba”, đâm thẳng vào thị phần bằng sức mạnh cung ứng. Đợt tăng sản lượng gần 550,000 thùng/ngày cho tháng 8 không chỉ đơn thuần là một điều chỉnh—mà là một tuyên bố chiến lược. Nhóm này được dự đoán sẽ đảo ngược toàn bộ mức cắt giảm 2.2 triệu thùng/ngày vào tháng 9, sớm hơn gần một năm so với kế hoạch ban đầu.
Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Mỗi năm, mùa hè đánh dấu thời điểm diễn ra hai hội nghị ngân hàng trung ương quan trọng, nơi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ, học giả và đại diện khu vực tư nhân hội tụ để thảo luận các nghiên cứu mới và trao đổi quan điểm về triển vọng kinh tế toàn cầu. Đầu tiên là Diễn đàn ECB, tổ chức vào cuối tháng 6 tại thị trấn ven biển lộng gió Sintra, Bồ Đào Nha; kế đến là hội nghị Jackson Hole vào cuối tháng 8 tại vùng núi Rocky Mountains, Wyoming, Mỹ. Năm nay, dù gió ở Sintra thổi mạnh không ngừng, các cuộc thảo luận vẫn diễn ra một cách điềm tĩnh, tập trung và sâu sắc – một phép ẩn dụ phù hợp cho tâm thế của các ngân hàng trung ương hiện nay.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ