Nước Mỹ - Một tập đoàn khổng lồ và vị CEO nhiều tai tiếng

Nước Mỹ - Một tập đoàn khổng lồ và vị CEO nhiều tai tiếng

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

13:29 11/11/2024

Cách đây nhiều năm, một vị tỷ phú danh tiếng tại Thung lũng Silicon đã thốt lên một câu nói khiến tôi không thể nào quên: "Trung Quốc là một chế độ độc tài, châu Âu là một chế độ kỹ trị, còn nước Mỹ - đó là một công ty."

Chưa bao giờ tôi cảm thấy câu nói ấy thấm thía như lúc này, khi Donald Trump vừa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ tuần qua. Điều hiển nhiên đầu tiên phải nhắc đến là bản chất của Trump - một doanh nhân với lòng tham vô đáy, cùng với thực tế rằng vị trí lãnh đạo tại Mỹ đã trở thành món hàng có thể mua bán. Đặc biệt từ sau phán quyết năm 2010 của Tòa án Tối cao trong vụ Citizens United kiện Ủy ban Bầu cử Liên bang, cánh cửa đã rộng mở cho các tập đoàn tự do rót tiền vào các chiến dịch tranh cử.

Trong cuộc bầu cử này, những rào cản cuối cùng giữa ứng viên và các ủy ban hành động chính trị độc lập (super-PAC) đã bị phá vỡ hoàn toàn. Hậu quả là trong tổng số tiền khổng lồ gần 16 tỷ USD - con số kỷ lục được chi cho chu kỳ bầu cử này, có đến hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu USD đến từ những nhà tài trợ giấu mặt. Không chỉ đơn thuần là tiền bạc chi phối chính trường Mỹ nữa, mà là những đồng tiền đen tối.

Tuy nhiên, giống như danh sách các cổ đông lớn trong báo cáo gửi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch, những "nhà đầu tư chính trị" hàng đầu của Trump không hề giấu mặt. Đứng đầu trong số đó là Elon Musk - vị doanh nhân kiệt xuất, đồng sáng lập Tesla, người đã đổ vào chiến dịch của Trump số tiền lên đến 118 triệu USD. Phần lớn số tiền này được dùng để thuê người vận động tranh cử khắp đất nước trong những ngày cuối cùng. Nhưng quan trọng hơn cả, Musk còn nắm trong tay thứ vũ khí còn đáng giá hơn tiền bạc - đó là quyền kiểm soát thuật toán của nền tảng X, một trong những mạng xã hội có ảnh hưởng nhất quốc gia. Công cụ này chắc chắn đã đẩy vô số cử tri tiềm năng vào mê cung của những thông tin sai lệch.

Thật đáng xót xa cho những cử tri ở các bang dao động - những người đang day dứt về gánh nặng chi phí sinh hoạt. Họ vừa bỏ phiếu cho một người mà theo nhận định của nhiều chuyên gia, sẽ khiến cho vấn đề lạm phát càng thêm trầm trọng.

Không có gì ngạc nhiên khi Musk và đội ngũ các tỷ phú ủng hộ như Timothy Mellon, Steve Schwarzman và Jeff Yass, cùng những nhân vật quyền lực thân Trump như Jeff Bezos, Mark Zuckerberg và Tim Cook - những người đầu tiên vội vã gửi lời chúc mừng tân Tổng thống đắc cử trên mạng xã hội, đều thấu hiểu tường tận điều họ sẽ nhận được một nhà lãnh đạo cũng chỉ đặt lợi ích lên hàng đầu như chính họ. Họ hiểu rằng những lời hứa trong quá khứ chẳng thể là thước đo cho thành quả tương lai. Chân lý này càng hiển hiện qua phản ứng của thị trường sau chiến thắng của Trump - cổ phiếu và tài sản rủi ro tăng vọt trong khi giá trái phiếu lại lao dốc. Đây là một người từng hứa hẹn sẽ áp đặt thuế nhập khẩu toàn diện và bảo hộ ngành sản xuất Mỹ. Theo lẽ thường tình, điều này phải dẫn đến sự sụt giảm của thị trường chứng khoán Mỹ và sự mất giá của đồng USD để thúc đẩy xuất khẩu. Thế nhưng, các nhà đầu tư lại đang đặt cược vào một kịch bản hoàn toàn trái ngược.

Dù một số người trong chúng ta đã từng ấp ủ giấc mơ rằng Joe Biden sẽ mở ra một kỷ nguyên kinh tế mới, vượt xa tư tưởng tự do thị trường, nhưng giờ đây hiển nhiên nước Mỹ vẫn như những năm 1980 - nơi mọi thứ đều xoay quanh "giá trị cổ đông". Một lá phiếu cho Trump đồng nghĩa với việc tán thành triết lý: thuế thấp, nới lỏng quy định và gia tăng nợ sẽ tạo nên sự tăng trưởng thần kỳ. Triết lý này hứa hẹn sẽ đưa nền kinh tế Mỹ - vốn đã vượt trội hơn hẳn mọi cường quốc trong thời kỳ hậu Covid - lên một tầm cao mới chưa từng thấy. Đó là một lá phiếu đặt niềm tin vào phép màu có thể thách thức mọi quy luật kinh tế, giữ giá cổ phiếu ở đỉnh cao kỷ lục, và ngăn chặn được cuộc suy thoái mà (nếu không tính đến cú sốc chữ V trong đại dịch) đã trễ hạn nhiều năm so với quy luật lịch sử.

Nhiều tập đoàn trong danh sách Fortune 500 những năm gần đây đã liên tục vay nợ và mua lại cổ phiếu, nhằm chống lại mọi quy luật thị trường, với hy vọng duy trì mãi mãi biên lợi nhuận và giá cổ phiếu ở mức cao. Thế nhưng nước Mỹ dưới thời vị CEO mới Trump giờ đây không còn mang dáng dấp của một công ty blue-chip đáng tin cậy, mà ngày càng giống một quỹ đầu tư tư nhân - một canh bạc ngắn hạn đầy mạo hiểm với đòn bẩy tài chính cao, và chu kỳ nắm giữ chỉ vỏn vẹn 4 năm ngắn ngủi.

Tựa như Trump, các quỹ đầu tư tư nhân có tài biến mọi tài sản thành lợi nhuận tức thì - bất chấp giá trị thiêng liêng của chúng. Vị Tổng thống đắc cử này gần như chắc chắn sẽ xóa sạch di sản chiến lược năng lượng xanh của chính quyền Biden, để mặc Trung Quốc thao túng những ngành công nghiệp then chốt của tương lai. Ông Trump nhiều khả năng cũng sẽ nới lỏng các ràng buộc về vốn ngân hàng, trong thời điểm nợ nần, đòn bẩy và rủi ro tài chính đang ngày một trầm trọng. Ngay cả kế hoạch truy quét và trục xuất hàng triệu người nhập cư của Trump cũng mang dáng dấp của một chiến lược sa thải đại trà - thứ mà các nhà đầu tư tham lam vẫn thường mê đắm. Dẫu người nhập cư có thể bị xem như một gánh nặng trên bảng cân đối chính trị của Trump, họ lại chính là một trong những nhân tố quan trọng kiềm chế lạm phát tiền lương không bùng nổ ở Mỹ trong thời kỳ hậu đại dịch.

Hiển nhiên, những kẻ thâu tóm doanh nghiệp chẳng bao giờ bận tâm đến nguồn nhân lực - họ chỉ quan tâm đến đồng tiền lạnh lẽo. Nếu Trump là CEO của đất nước này, liệu nước Mỹ giờ đây có phải là một tài sản đang trên bờ vực sụp đổ? Câu hỏi này khiến ta không khỏi trăn trở. Nền kinh tế Mỹ những năm gần đây đã vận hành vượt xa mọi kỳ vọng, thậm chí có lẽ còn tốt hơn những gì chúng ta đáng được nhận. Tôi không thể không nghĩ rằng chính sự giàu có của chúng ta - nơi mà GDP bình quân đầu người của bang nghèo nhất như Mississippi vẫn ngang ngửa với cường quốc Pháp - cùng với vô vàn trò tiêu khiển xa xỉ (đặc biệt là những thú vui kỹ thuật số vô bổ) đã trở thành một trong những nguyên do khiến chúng ta một lần nữa đưa một kẻ tội phạm bị kết án vào ngự trị tại Nhà Trắng.

Nước Mỹ đã trở thành nạn nhân của chính sự thịnh vượng của mình. Tôi lo ngại rằng chúng ta đã mua Trump ở đỉnh cao của thị trường. Song có một điều không thể chối cãi: chúng ta đã bỏ phiếu hoàn toàn phù hợp với bản chất giá trị của mình. Một cuộc thăm dò mới đây của Gallup đã phơi bày một sự thật cay đắng rằng tiền bạc, chứ không phải lòng yêu nước, tôn giáo, gia đình hay cộng đồng, mới là giá trị cốt lõi định hình nên con người Mỹ. Và ở Trump, chúng ta có một Tổng thống hiện thân cho toàn bộ nỗi kinh hoàng của thực tế ấy - một thực tế trần trụi không còn gì để bào chữa.

*Bài viết trên thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả Rana Foroohar từ tờ báo Financial Times.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thị trường tài chính tiếp tục bứt phá, bất chấp những cơn gió ngược từ chính trị, với động lực chính đến từ nhóm cổ phiếu công nghệ dẫn đầu. Nvidia là “viên ngọc sáng” trong làn sóng AI, vừa vượt mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD, đẩy giá cổ phiếu bay cao, vượt lên trên những mối lo về căng thẳng thương mại và các phát biểu cứng rắn từ Tổng thống Mỹ. Trong khi đó, các biện pháp thuế quan mới từ Trump, từ đồng đến dược phẩm, thậm chí cả Brazil, vẫn tiếp tục được triển khai, nhưng dường như không để lại tác động rõ ràng đến thị trường.
Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc đang chịu sức ép lớn từ dư thừa công suất và cuộc chiến giá kéo dài, làm xói mòn biên lợi nhuận và kéo dài chu kỳ thanh toán cho nhà cung cấp. Dữ liệu từ 33 nhà sản xuất cho thấy các chỉ số tài chính chủ chốt đều suy giảm từ năm 2019 đến 2024. Trong khi một số công ty như BYD cải thiện được lợi nhuận, phần lớn doanh nghiệp trong ngành đối mặt với nợ tăng, tồn kho cao và áp lực thanh khoản. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết kiểm soát cuộc đua giảm giá và thúc đẩy tái cấu trúc ngành một cách có trật tự.
Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Cổ phiếu châu Á tăng vào thứ Năm nhờ động lực từ Nvidia chạm mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD và kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Trong khi đó, thị trường phản ứng thờ ơ với các mức thuế mới từ Tổng thống Trump, bao gồm thuế 50% đối với đồng và hàng xuất khẩu từ Brazil. Đồng USD suy yếu, giá dầu giảm nhẹ, còn Bitcoin tiếp tục dao động gần mức đỉnh lịch sử.
Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Trọng tâm của thị trường vẫn đặt vào triển vọng tăng trưởng, khi các ông lớn công nghệ tiếp tục kéo thị trường chứng khoán vượt qua làn khói mờ của bất ổn thương mại. Việc Nvidia bứt phá vượt ngưỡng vốn hóa 4,000 tỷ USD đã tiếp thêm sinh lực cho phe mua, ngay cả khi những tuyên bố cứng rắn mới nhất về thuế quan từ Tổng thống Trump đang đe dọa làm chao đảo tâm lý nhà đầu tư. Tựa như con tàu chủ lực dẫn đầu đoàn hạm, Nvidia tiến thẳng qua sóng gió đầu năm với cánh buồm căng gió—không phải nhờ cường điệu, mà nhờ nhu cầu thực sự, đơn hàng đã được khóa chặt và lực kéo không ngừng từ các khoản đầu tư vào hạ tầng AI.
OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

Thị trường dầu mỏ vật chất đang biến thành một chiến trường khốc liệt, nơi kỷ luật cung cấp bị thay thế bởi cuộc đấu tranh giành thị phần không khoan nhượng. OPEC+ đã bỏ “dao mổ”—công cụ quản lý giá nhẹ nhàng—để cầm “đinh ba”, đâm thẳng vào thị phần bằng sức mạnh cung ứng. Đợt tăng sản lượng gần 550,000 thùng/ngày cho tháng 8 không chỉ đơn thuần là một điều chỉnh—mà là một tuyên bố chiến lược. Nhóm này được dự đoán sẽ đảo ngược toàn bộ mức cắt giảm 2.2 triệu thùng/ngày vào tháng 9, sớm hơn gần một năm so với kế hoạch ban đầu.
Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Mỗi năm, mùa hè đánh dấu thời điểm diễn ra hai hội nghị ngân hàng trung ương quan trọng, nơi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ, học giả và đại diện khu vực tư nhân hội tụ để thảo luận các nghiên cứu mới và trao đổi quan điểm về triển vọng kinh tế toàn cầu. Đầu tiên là Diễn đàn ECB, tổ chức vào cuối tháng 6 tại thị trấn ven biển lộng gió Sintra, Bồ Đào Nha; kế đến là hội nghị Jackson Hole vào cuối tháng 8 tại vùng núi Rocky Mountains, Wyoming, Mỹ. Năm nay, dù gió ở Sintra thổi mạnh không ngừng, các cuộc thảo luận vẫn diễn ra một cách điềm tĩnh, tập trung và sâu sắc – một phép ẩn dụ phù hợp cho tâm thế của các ngân hàng trung ương hiện nay.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ