Mỹ siết thuế quan ngành ô tô: Cơ hội hay cú đấm chí mạng cho phương Tây?

Mỹ siết thuế quan ngành ô tô: Cơ hội hay cú đấm chí mạng cho phương Tây?

Trà Giang

Trà Giang

Junior Editor

10:17 28/03/2025

Thuế quan của Mỹ nhằm bảo hộ ngành ô tô nội địa có thể vô tình làm chậm bước tiến của các hãng xe phương Tây, trong khi Trung Quốc – với những đột phá công nghệ từ BYD – đang tăng tốc để thống trị thị trường xe điện toàn cầu.

Ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang bước vào một giai đoạn đầy biến động, nhưng không phải ai cũng chịu thiệt. Trong khi các nhà sản xuất ô tô phương Tây lao đao trước kế hoạch áp thuế 25% của Donald Trump đối với xe hơi và linh kiện nhập khẩu, các doanh nghiệp Trung Quốc, đặc biệt là BYD, lại đang hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại này.

Các biện pháp thuế quan mà Trump đề xuất nhằm mục đích thúc đẩy các nhà sản xuất xe hơi đưa dây chuyền sản xuất về Mỹ, tạo thêm việc làm trong nước. Tuy nhiên, phản ứng trên thị trường tài chính lại không hoàn toàn theo kịch bản mà ông mong đợi. Cổ phiếu của các hãng xe châu Âu và Nhật Bản sụt giảm mạnh do lo ngại về chi phí gia tăng và gián đoạn chuỗi cung ứng. Ngay cả cổ phiếu của các hãng xe Mỹ cũng không tránh khỏi áp lực, khi việc đánh thuế cả linh kiện lẫn xe nguyên chiếc có thể khiến chi phí sản xuất tăng vọt.

Ngược lại, cổ phiếu của BYD – hiện là nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới – đã tăng đáng kể. Lý do? Trong khi các đối thủ phương Tây phải đối mặt với áp lực chi phí, các công ty Trung Quốc như BYD lại tiếp tục mở rộng thị phần bằng những sản phẩm có giá cạnh tranh và công nghệ tiên tiến. Mặt khác, do trước đó đã bị chặn khỏi thị trường Mỹ bởi các hàng rào thuế quan, BYD hầu như không chịu thêm tác động tiêu cực nào.

Động thái siết chặt thuế quan của Mỹ diễn ra ngay sau một sự kiện được giới phân tích gọi là “khoảnh khắc DeepSeek” của ngành ô tô – ám chỉ sự trỗi dậy của Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ xe điện. Tuần trước, BYD đã công bố hệ thống sạc nhanh thế hệ mới, có khả năng bổ sung 470 km phạm vi di chuyển chỉ trong 5 phút. Nếu hệ thống này thực sự được triển khai rộng rãi, rào cản lớn nhất đối với xe điện – thời gian sạc lâu – sẽ bị loại bỏ, đưa xe EV lên ngang hàng với xe chạy xăng về tính tiện dụng.

Không dừng lại ở đó, BYD còn vừa giới thiệu hệ thống tự lái “God’s Eye” – một công nghệ tiên tiến mà hãng cam kết sẽ cung cấp miễn phí trên tất cả các dòng xe của mình. Trong khi các đối thủ phương Tây vẫn đang vật lộn với bài toán chi phí và độ chính xác của công nghệ tự lái, bước tiến của BYD có thể giúp hãng giành thế áp đảo trong cuộc đua EV toàn cầu.

Dù vậy, vẫn có những thách thức phía trước. Việc triển khai mạng lưới 4,000 trạm sạc nhanh trên toàn Trung Quốc có thể bị giới hạn bởi năng lực của lưới điện. Ngoài ra, tham vọng mở rộng mô hình này ra thị trường nước ngoài có thể gặp phải những rào cản chính trị và kỹ thuật. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng tâm điểm đổi mới công nghệ của ngành ô tô thế giới hiện nay đã dịch chuyển về Trung Quốc.

Chính sách công nghiệp theo định hướng của Bắc Kinh đã giúp xây dựng một hệ sinh thái sản xuất xe điện khổng lồ, tạo ra lợi thế cạnh tranh áp đảo so với phương Tây. Theo dự báo, vào năm 2025, doanh số xe điện (bao gồm cả xe thuần điện và hybrid sạc điện) tại Trung Quốc sẽ vượt qua xe động cơ đốt trong, sớm hơn nhiều năm so với các thị trường phương Tây.

Trái ngược với đà tăng tốc của Trung Quốc, châu Âu và Mỹ lại đang chậm lại trong cuộc đua xe điện. Ủy ban châu Âu mới đây đề xuất nới lỏng các tiêu chuẩn khí thải – một động thái được cho là nhằm bảo vệ các hãng xe nội địa khỏi bị phạt do không đạt chỉ tiêu. Dù điều này có thể giúp các doanh nghiệp châu Âu tránh áp lực trong ngắn hạn, nó cũng đồng nghĩa với việc châu Âu đang tự làm suy yếu động lực chuyển đổi sang xe điện, trong khi Trung Quốc đang tiến lên mạnh mẽ.

Tại Mỹ, chính sách còn đi xa hơn một bước theo hướng bảo thủ. Trump tuyên bố sẽ cắt giảm các ưu đãi thuế cho người tiêu dùng khi mua xe điện và rút lại các khoản trợ cấp cho công nghệ sạch, thay vào đó tập trung vào ngành dầu khí với khẩu hiệu “drill, baby, drill”. Điều này có thể khiến xe điện mất đi sức hút tại thị trường Mỹ, làm chậm lại tốc độ phát triển của ngành xe điện nội địa.

Tuy vậy, các nhà sản xuất ô tô Mỹ như General Motors vẫn kỳ vọng có thể tận dụng lợi nhuận từ xe chạy xăng để giảm giá xe điện, tạo đòn bẩy cạnh tranh. Nhưng nếu thuế quan của Trump được thực thi, toàn bộ kế hoạch này có thể bị xáo trộn. Việc đánh thuế cả xe nguyên chiếc lẫn linh kiện nhập khẩu có nguy cơ đẩy chi phí sản xuất lên cao, gây gián đoạn chuỗi cung ứng và buộc các hãng phải tăng giá xe – điều này có thể khiến người tiêu dùng Mỹ quay lưng với thị trường ô tô trong nước.

Trong bối cảnh đó, Tesla là một trong số ít hãng xe có thể thích nghi tốt nhất với thay đổi về thuế quan, do phần lớn xe của hãng được sản xuất tại Mỹ. Điều này giúp Tesla giảm bớt tác động tiêu cực so với các đối thủ châu Âu và Nhật Bản. Tuy nhiên, ngay cả Tesla cũng không thể xem nhẹ sức ép từ BYD.

Trước đây, Tesla là thương hiệu tiên phong và thống trị trong lĩnh vực xe điện, nhưng hiện tại BYD đang bắt kịp về cả công nghệ lẫn quy mô sản xuất. Với lợi thế chi phí sản xuất thấp và hệ sinh thái hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ Trung Quốc, BYD có thể trở thành đối thủ đáng gờm đối với Tesla trong dài hạn.

Tóm lại, các chính sách thuế quan của Mỹ có thể mang lại lợi ích ngắn hạn cho một số doanh nghiệp nội địa, nhưng về lâu dài, chúng có nguy cơ làm chậm bước tiến của ngành xe điện phương Tây. Khi các hãng xe phương Tây đang cố gắng tìm cách cắt giảm chi phí để tăng tốc quá trình điện khí hóa, các biện pháp thuế quan mới có thể trở thành rào cản khiến họ càng tụt lại phía sau so với Trung Quốc. Trong khi Mỹ và châu Âu vẫn đang loay hoay với các chính sách không nhất quán, Bắc Kinh đã vững vàng trên con đường trở thành trung tâm xe điện của thế giới.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc đang chịu sức ép lớn từ dư thừa công suất và cuộc chiến giá kéo dài, làm xói mòn biên lợi nhuận và kéo dài chu kỳ thanh toán cho nhà cung cấp. Dữ liệu từ 33 nhà sản xuất cho thấy các chỉ số tài chính chủ chốt đều suy giảm từ năm 2019 đến 2024. Trong khi một số công ty như BYD cải thiện được lợi nhuận, phần lớn doanh nghiệp trong ngành đối mặt với nợ tăng, tồn kho cao và áp lực thanh khoản. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết kiểm soát cuộc đua giảm giá và thúc đẩy tái cấu trúc ngành một cách có trật tự.
Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Cổ phiếu châu Á tăng vào thứ Năm nhờ động lực từ Nvidia chạm mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD và kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Trong khi đó, thị trường phản ứng thờ ơ với các mức thuế mới từ Tổng thống Trump, bao gồm thuế 50% đối với đồng và hàng xuất khẩu từ Brazil. Đồng USD suy yếu, giá dầu giảm nhẹ, còn Bitcoin tiếp tục dao động gần mức đỉnh lịch sử.
Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Trọng tâm của thị trường vẫn đặt vào triển vọng tăng trưởng, khi các ông lớn công nghệ tiếp tục kéo thị trường chứng khoán vượt qua làn khói mờ của bất ổn thương mại. Việc Nvidia bứt phá vượt ngưỡng vốn hóa 4,000 tỷ USD đã tiếp thêm sinh lực cho phe mua, ngay cả khi những tuyên bố cứng rắn mới nhất về thuế quan từ Tổng thống Trump đang đe dọa làm chao đảo tâm lý nhà đầu tư. Tựa như con tàu chủ lực dẫn đầu đoàn hạm, Nvidia tiến thẳng qua sóng gió đầu năm với cánh buồm căng gió—không phải nhờ cường điệu, mà nhờ nhu cầu thực sự, đơn hàng đã được khóa chặt và lực kéo không ngừng từ các khoản đầu tư vào hạ tầng AI.
OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

Thị trường dầu mỏ vật chất đang biến thành một chiến trường khốc liệt, nơi kỷ luật cung cấp bị thay thế bởi cuộc đấu tranh giành thị phần không khoan nhượng. OPEC+ đã bỏ “dao mổ”—công cụ quản lý giá nhẹ nhàng—để cầm “đinh ba”, đâm thẳng vào thị phần bằng sức mạnh cung ứng. Đợt tăng sản lượng gần 550,000 thùng/ngày cho tháng 8 không chỉ đơn thuần là một điều chỉnh—mà là một tuyên bố chiến lược. Nhóm này được dự đoán sẽ đảo ngược toàn bộ mức cắt giảm 2.2 triệu thùng/ngày vào tháng 9, sớm hơn gần một năm so với kế hoạch ban đầu.
Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Mỗi năm, mùa hè đánh dấu thời điểm diễn ra hai hội nghị ngân hàng trung ương quan trọng, nơi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ, học giả và đại diện khu vực tư nhân hội tụ để thảo luận các nghiên cứu mới và trao đổi quan điểm về triển vọng kinh tế toàn cầu. Đầu tiên là Diễn đàn ECB, tổ chức vào cuối tháng 6 tại thị trấn ven biển lộng gió Sintra, Bồ Đào Nha; kế đến là hội nghị Jackson Hole vào cuối tháng 8 tại vùng núi Rocky Mountains, Wyoming, Mỹ. Năm nay, dù gió ở Sintra thổi mạnh không ngừng, các cuộc thảo luận vẫn diễn ra một cách điềm tĩnh, tập trung và sâu sắc – một phép ẩn dụ phù hợp cho tâm thế của các ngân hàng trung ương hiện nay.
Cập nhật thuế quan: Đòn thuế của Trump giáng vào Nhật Bản và Hàn Quốc

Cập nhật thuế quan: Đòn thuế của Trump giáng vào Nhật Bản và Hàn Quốc

Tổng thống Trump đã bắt đầu gửi thông báo tới các đối tác thương mại chính về mức thuế mới mà ông dự định áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Hai quốc gia đầu tiên nhận thông báo là Nhật Bản và Hàn Quốc, cả hai sẽ phải đối mặt với mức thuế 25%, tăng từ mức 10% hiện tại – một đòn giáng mạnh vào hy vọng rằng Trump sẽ giảm căng thẳng thương mại và tránh leo thang cuộc chiến thuế quan.
Mở cửa thị trường châu Á: Các nhà giao dịch có xu hướng đặt cược vào một biến thể của chiến lược "TACO"

Mở cửa thị trường châu Á: Các nhà giao dịch có xu hướng đặt cược vào một biến thể của chiến lược "TACO"

Tuần này, thị trường toàn cầu di chuyển như đoàn xe không kính chẳng có đèn pha, và mỗi nhà giao dịch đều hy vọng xe dẫn đầu không lao xuống vực. Với thời hạn áp thuế ngày 9/7 đang tới gần, thị trường hiện giờ đang theo dõi Washington sát sao nhằm tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy sự leo thang hoặc thoái lui. Con đường phía trước vẫn mơ hồ, nhưng địa hình thì đầy chông gai.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ