Kinh tế Mỹ: Giữ nhịp tăng trưởng trước làn sóng xoay chuyển do chính sách thuế quan

Kinh tế Mỹ: Giữ nhịp tăng trưởng trước làn sóng xoay chuyển do chính sách thuế quan

Trà Giang

Trà Giang

Junior Editor

14:15 01/05/2025

Mặc dù GDP Mỹ quý I/2025 ghi nhận mức tăng trưởng âm, nhưng các chỉ số tiêu dùng và đầu tư vẫn cho thấy nền kinh tế đang giữ được sức bật trước khi tác động từ làn sóng thuế quan mới của ông Trump thực sự lan rộng trong quý II.

Trong lĩnh vực tài chính, việc phân tích nền kinh tế đôi khi giống như xem một quảng cáo “trước và sau” của sản phẩm chống lão hóa – ai cũng chờ đợi bức ảnh “sau” để thấy hiệu quả thật sự, nhưng trong khi dữ liệu chưa kịp phản ánh tác động chính sách mới, điều duy nhất giới phân tích có thể làm là nhìn thật kỹ vào bức ảnh “trước” và đưa ra những dự đoán có cơ sở.

Hiện tại, chính sách đang “định hình lại” nền kinh tế Mỹ là loạt thuế quan mới với cường độ cao do Tổng thống Donald Trump khởi động trở lại từ ngày 2/4 – ngay ngày đầu tiên của quý II/2025. Khác với các đợt áp thuế trước đây, lần này quy mô và tốc độ triển khai đều mạnh tay hơn, gây ra những tác động dây chuyền đến chuỗi cung ứng, tâm lý doanh nghiệp và chiến lược nhập khẩu hàng hóa. Tuy nhiên, báo cáo GDP quý I vừa công bố lại mang đến một bất ngờ tích cực: nền kinh tế trong “bức tranh trước” vẫn đang giữ nhịp tăng trưởng tương đối vững chắc, bất chấp những rủi ro đang hình thành ở phía trước.

Tăng trưởng GDP thực tế của Mỹ trong quý I/2025 ghi nhận mức giảm nhẹ 0.3% – con số thoạt nhìn có vẻ đáng lo ngại. Tuy nhiên, sự sụt giảm này phần lớn là do yếu tố kỹ thuật trong phương pháp tính GDP: mức nhập khẩu tăng vọt đã kéo chỉ số tăng trưởng giảm tới 4.8 điểm phần trăm. Do GDP chỉ phản ánh phần giá trị được tạo ra trong nước, hàng hóa nhập khẩu – vốn không được sản xuất tại Mỹ – sẽ bị trừ ra để tránh tính trùng trong tiêu dùng và đầu tư.

Nếu đúng là doanh nghiệp và người tiêu dùng đã tăng cường nhập khẩu hàng hóa trước khi loạt thuế quan mới có hiệu lực trong quý II, thì đây chỉ là hiện tượng "cầu kéo trước thời hạn" – một sai lệch tạm thời trong dữ liệu, không phản ánh sự suy yếu nền tảng của nền kinh tế.

Bên dưới lớp vỏ dữ liệu tổng thể, các chỉ số cốt lõi lại cho thấy nền kinh tế vẫn đang giữ được sức bền. Tiêu dùng hộ gia đình thực – động lực chiếm khoảng 70% GDP Mỹ – tăng 1.8%, phản ánh việc người tiêu dùng vẫn duy trì mức chi tiêu ổn định, bất chấp kết quả ảm đạm từ các cuộc khảo sát gần đây về niềm tin tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ.

Biểu đồ tăng trưởng GDP theo quý (2022-2025)

Điểm nổi bật nhất trong báo cáo quý này chính là khoản đầu tư tư nhân tăng vọt tới 22% theo tốc độ năm – một con số đáng kinh ngạc trong bối cảnh chính sách tiền tệ vẫn đang neo ở vùng lãi suất cao. Mổ xẻ kỹ hơn, phần lớn mức tăng này đến từ việc các doanh nghiệp đẩy mạnh mua sắm thiết bị máy tính – riêng hạng mục này đã đóng góp gần 1 điểm phần trăm vào GDP. Có nhiều dấu hiệu cho thấy động thái này xuất phát từ lo ngại về rào cản thuế quan, khiến doanh nghiệp gấp rút mua hàng trước thời hạn. Tuy nhiên, cũng không thể bỏ qua vai trò ngày càng lớn của nền kinh tế trí tuệ nhân tạo trong việc thúc đẩy nhu cầu đầu tư công nghệ. Câu hỏi mấu chốt là: đâu là phần tăng trưởng mang tính thời điểm, và đâu là động lực dài hạn thực sự? Câu trả lời sẽ ảnh hưởng đáng kể đến cách nhìn nhận về độ bền vững của đà phục hồi kinh tế hiện nay.

Một yếu tố khác đóng góp đáng kể vào mức tăng GDP quý I – nhưng lại gây nhiều tranh cãi – là sự gia tăng tồn kho doanh nghiệp, với mức đóng góp hơn 2 điểm phần trăm. Tuy nhiên, theo chú thích từ Cục Phân tích Kinh tế (BEA), phần lớn dữ liệu tồn kho này không đến từ số liệu thực tế, mà dựa trên mô hình ước tính, trong đó có điều chỉnh theo đợt nhập khẩu tăng mạnh trong tháng 3. Hàng nhập khẩu là chỉ số có thể đo đếm chính xác qua luồng hàng tại cảng biển và sân bay, nhưng tồn kho lại là một biến số nội suy, mang tính giả định nhiều hơn thực chứng. Điều này tạo ra độ nhiễu lớn khi đánh giá sức tiêu thụ thực tế trong nền kinh tế – liệu người tiêu dùng đang chi tiêu mạnh mẽ hơn những gì số liệu phản ánh, hay tồn kho tăng thực sự là biểu hiện của việc cầu đang yếu đi? Câu trả lời sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cách giới hoạch định chính sách điều chỉnh chiến lược trong thời gian tới.

Về lạm phát, chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân lõi (core PCE) – thước đo được Cục Dự trữ Liên bang (Fed) theo dõi sát sao – đã hạ nhiệt nhẹ so với tháng trước và cùng kỳ năm ngoái, nhưng vẫn ở mức 2,6%/năm, cao hơn mục tiêu 2%. Với bức tranh tăng trưởng cho thấy tiêu dùng vẫn ổn định, đầu tư tư nhân đang mạnh lên và lạm phát chưa về đích, Fed hiện chưa có nhiều lý do thuyết phục để bắt đầu chu kỳ nới lỏng tiền tệ. Thị trường kỳ vọng sẽ có bốn lần giảm lãi suất, mỗi lần 25 điểm cơ bản từ nay đến cuối năm, nhưng với chỉ sáu cuộc họp còn lại, khả năng Fed hành động sớm đang trở nên mong manh hơn.

Dữ liệu GDP quý I có thể được coi là “bức ảnh trước” – ghi nhận nền kinh tế trước khi làn sóng thuế quan mới bắt đầu có hiệu lực từ đầu quý II. Tuy nhiên, những tín hiệu từ đầu quý II – đặc biệt sau ngày 2/4 – đã bắt đầu hé lộ “bức ảnh sau”. Theo báo cáo từ Visa, tổng giá trị thanh toán trên hệ thống của họ tại Mỹ trong quý I tăng 6%, phù hợp với xu hướng những quý gần đây. Thậm chí trong ba tuần đầu tháng 4 – tức sau thời điểm thuế có hiệu lực – chi tiêu vẫn ghi nhận tăng nhẹ. Giám đốc điều hành Visa nhận định:

“Chúng tôi chưa quan sát thấy dấu hiệu nào cho thấy chi tiêu đang suy yếu. Dù tốc độ tăng khác nhau giữa các nhóm thu nhập – với nhóm thu nhập cao tăng mạnh hơn cả – tất cả các phân khúc đều cho thấy sự ổn định, tương tự các quý trước. Một số lĩnh vực như du lịch hàng không và lưu trú có phần chậm lại, nhưng tổng thể cả chi tiêu thiết yếu và không thiết yếu vẫn ở mức cao.”

Tuy nhiên, sự ổn định đó có thể chỉ là giai đoạn tạm lắng trước biến động. Người tiêu dùng hiện vẫn chưa cảm nhận rõ rệt các tác động từ thuế – chưa phải đối mặt với giá cao hơn hay tình trạng thiếu hàng. Còn phía doanh nghiệp, phần lớn vẫn đang tiêu thụ lượng hàng tồn kho nhập từ trước khi thuế áp dụng, chưa phải ra quyết định khó khăn như chuyển chi phí sang người tiêu dùng, cắt giảm sản phẩm nhập khẩu, hay tái cơ cấu chuỗi cung ứng. Nhưng “khoảng đệm” này sẽ không kéo dài mãi. Khi hàng tồn kho dần cạn và giá nhập khẩu mới bắt đầu phản ánh đầy đủ chi phí thuế quan, “bức ảnh sau” của nền kinh tế Mỹ – và khả năng chịu đựng thực sự của người tiêu dùng – sẽ hiện rõ hơn.

Tác động thực tế của thuế quan có thể chưa thể hiện rõ trong các số liệu kinh tế tháng 4, nhưng những tín hiệu từ chuỗi cung ứng đã bắt đầu phát ra cảnh báo. Theo Financial Times, cảng Los Angeles – cửa ngõ thương mại lớn nhất cho hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ – dự kiến lượng tàu cập cảng trong tuần bắt đầu từ ngày 4/5 sẽ giảm tới 1/3 so với cùng kỳ năm ngoái. Dữ liệu từ Vizion, nền tảng theo dõi container, cũng cho thấy số lượng đơn đặt chỗ container 20 feet từ Trung Quốc đến Mỹ tính đến giữa tháng 4 đã giảm tới 45% so với cùng kỳ năm 2024 – một mức sụt giảm đáng báo động.

Nói cách khác, cú sốc từ chính sách thuế quan đang lặng lẽ tiến đến như một con tàu container – chậm rãi nhưng nặng nề – và nếu không có điều chỉnh kịp thời, hệ lụy có thể lớn hơn nhiều so với những gì đang được phản ánh trong số liệu vĩ mô hiện tại.

Tổng thể, quý I/2025 đang mang dáng dấp của một “bức ảnh trước” đầy ấn tượng: tiêu dùng vẫn duy trì vững chắc, đầu tư tư nhân tăng bùng nổ, lạm phát hạ nhiệt và tăng trưởng GDP bị bóp méo phần lớn vì yếu tố kỹ thuật từ nhập khẩu tăng mạnh. Nhưng kể từ tháng 4, khi loạt thuế quan bắt đầu phát huy hiệu lực, nền kinh tế Mỹ sẽ bước vào giai đoạn “bức ảnh sau” – nơi các đường nét của tăng trưởng thực chất sẽ bị bóp méo bởi những cú vặn từ chính sách thương mại. Nếu không có điều chỉnh định hướng kịp thời, viễn cảnh kinh tế Mỹ trong mùa hè tới có thể sẽ mang màu sắc u ám hơn nhiều so với bức tranh rực rỡ đầu năm.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thị trường tài chính tiếp tục bứt phá, bất chấp những cơn gió ngược từ chính trị, với động lực chính đến từ nhóm cổ phiếu công nghệ dẫn đầu. Nvidia là “viên ngọc sáng” trong làn sóng AI, vừa vượt mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD, đẩy giá cổ phiếu bay cao, vượt lên trên những mối lo về căng thẳng thương mại và các phát biểu cứng rắn từ Tổng thống Mỹ. Trong khi đó, các biện pháp thuế quan mới từ Trump, từ đồng đến dược phẩm, thậm chí cả Brazil, vẫn tiếp tục được triển khai, nhưng dường như không để lại tác động rõ ràng đến thị trường.
Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc đang chịu sức ép lớn từ dư thừa công suất và cuộc chiến giá kéo dài, làm xói mòn biên lợi nhuận và kéo dài chu kỳ thanh toán cho nhà cung cấp. Dữ liệu từ 33 nhà sản xuất cho thấy các chỉ số tài chính chủ chốt đều suy giảm từ năm 2019 đến 2024. Trong khi một số công ty như BYD cải thiện được lợi nhuận, phần lớn doanh nghiệp trong ngành đối mặt với nợ tăng, tồn kho cao và áp lực thanh khoản. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết kiểm soát cuộc đua giảm giá và thúc đẩy tái cấu trúc ngành một cách có trật tự.
Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Cổ phiếu châu Á tăng vào thứ Năm nhờ động lực từ Nvidia chạm mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD và kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Trong khi đó, thị trường phản ứng thờ ơ với các mức thuế mới từ Tổng thống Trump, bao gồm thuế 50% đối với đồng và hàng xuất khẩu từ Brazil. Đồng USD suy yếu, giá dầu giảm nhẹ, còn Bitcoin tiếp tục dao động gần mức đỉnh lịch sử.
Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Trọng tâm của thị trường vẫn đặt vào triển vọng tăng trưởng, khi các ông lớn công nghệ tiếp tục kéo thị trường chứng khoán vượt qua làn khói mờ của bất ổn thương mại. Việc Nvidia bứt phá vượt ngưỡng vốn hóa 4,000 tỷ USD đã tiếp thêm sinh lực cho phe mua, ngay cả khi những tuyên bố cứng rắn mới nhất về thuế quan từ Tổng thống Trump đang đe dọa làm chao đảo tâm lý nhà đầu tư. Tựa như con tàu chủ lực dẫn đầu đoàn hạm, Nvidia tiến thẳng qua sóng gió đầu năm với cánh buồm căng gió—không phải nhờ cường điệu, mà nhờ nhu cầu thực sự, đơn hàng đã được khóa chặt và lực kéo không ngừng từ các khoản đầu tư vào hạ tầng AI.
OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

Thị trường dầu mỏ vật chất đang biến thành một chiến trường khốc liệt, nơi kỷ luật cung cấp bị thay thế bởi cuộc đấu tranh giành thị phần không khoan nhượng. OPEC+ đã bỏ “dao mổ”—công cụ quản lý giá nhẹ nhàng—để cầm “đinh ba”, đâm thẳng vào thị phần bằng sức mạnh cung ứng. Đợt tăng sản lượng gần 550,000 thùng/ngày cho tháng 8 không chỉ đơn thuần là một điều chỉnh—mà là một tuyên bố chiến lược. Nhóm này được dự đoán sẽ đảo ngược toàn bộ mức cắt giảm 2.2 triệu thùng/ngày vào tháng 9, sớm hơn gần một năm so với kế hoạch ban đầu.
Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Mỗi năm, mùa hè đánh dấu thời điểm diễn ra hai hội nghị ngân hàng trung ương quan trọng, nơi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ, học giả và đại diện khu vực tư nhân hội tụ để thảo luận các nghiên cứu mới và trao đổi quan điểm về triển vọng kinh tế toàn cầu. Đầu tiên là Diễn đàn ECB, tổ chức vào cuối tháng 6 tại thị trấn ven biển lộng gió Sintra, Bồ Đào Nha; kế đến là hội nghị Jackson Hole vào cuối tháng 8 tại vùng núi Rocky Mountains, Wyoming, Mỹ. Năm nay, dù gió ở Sintra thổi mạnh không ngừng, các cuộc thảo luận vẫn diễn ra một cách điềm tĩnh, tập trung và sâu sắc – một phép ẩn dụ phù hợp cho tâm thế của các ngân hàng trung ương hiện nay.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ