Đây không phải là kết quả mà người ta kỳ vọng nếu thuế quan thực sự gây áp lực mạnh lên giá tiêu dùng như một đoàn tàu tốc hành. Thực tế, dữ liệu giống như một gợn sóng nhỏ trên mặt hồ yên ả. Các danh mục chủ lực như quần áo (-7.68% so với cùng kỳ), đồ điện tử (-2.66%) và thậm chí thực phẩm trực tuyến (-2.04%) đều đi ngược lại với lo ngại về giá cả leo thang do thuế quan. Đáng chú ý nhất là máy tính giảm sâu tới 10.73% bất chấp sự phụ thuộc nặng nề vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc.

Hoặc nhu cầu tiêu dùng đang lặng lẽ suy yếu, hoặc khả năng lớn hơn là các nhà cung cấp đang chấp nhận hy sinh biên lợi nhuận, hấp thụ phần lớn chi phí đầu vào gia tăng thay vì chuyển tải sang người tiêu dùng. Điều này hoàn toàn phù hợp với những gì đang được phản ánh không chính thức qua báo cáo lợi nhuận của các nhà bán lẻ và dữ liệu vận tải: tích trữ hàng tồn kho trước hạn, giảm giá chiến lược và cạnh tranh khốc liệt đang làm suy yếu chuỗi truyền dẫn lạm phát.

Trong khi đó, tâm lý người tiêu dùng, đo lường qua khảo sát của Đại học Michigan, vẫn duy trì mức lạc quan bất ngờ bất chấp bối cảnh địa chính trị đầy biến động. Liệu đây có phải là sự lạc quan mù quáng hay đơn thuần là độ trễ trong nhận thức so với diễn biến thực tế giá cả? Điều này vẫn cần thêm thời gian để xác nhận.

Bộ phận phân tích của Goldman Sachs hiện vẫn dự báo chỉ số CPI lõi tháng Sáu sẽ tăng 0.23% so với tháng trước (so với mức đồng thuận 0.3%), tương đương với tốc độ hàng năm dưới 3%. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo hiệu ứng thuế quan có thể sẽ phát huy tác động chậm, làm tăng tốc độ lạm phát hàng tháng lên gần 0.4% trong các kỳ công bố tiếp theo, đặc biệt khi hàng hóa cập cảng phản ánh các biểu thuế mới từ tháng Tư.

Hiện tại, thị trường đang mắc kẹt giữa khoảng cách của kỳ vọng đã được định giá và thực tế sắp xảy đến. Nếu chỉ số CPI công bố ngày thứ Ba thấp hơn dự báo, xác suất Fed cắt giảm lãi suất vào tháng Chín sẽ tăng vọt, kéo lợi suất ngắn hạn đi xuống. Nhưng nếu lạm phát lõi cho thấy những tín hiệu ban đầu của việc chuyển tải thuế quan, dù chỉ ở một vài danh mục, lộ trình chính sách tiền tệ của Fed có thể sẽ trở nên chông gai hơn.

Dù diễn biến ra sao, dữ liệu từ Adobe là lời nhắc nhở rằng thuế quan không giống như cơn bão quét qua, mà giống như triều cường, âm thầm, lặng lẽ dâng lên và chỉ thực sự lộ diện khi mặt nước tràn qua boong tàu.

Các hãng xe Nhật Bản nứt vỡ đầu tiên: ai thực sự gánh chịu thuế quan của Trump

Suốt nhiều tháng qua, tranh luận trên thị trường về việc ai đang thực sự gánh chịu thuế quan của chính quyền Trump đã bị che khuất bởi định kiến, nhiễu loạn thông tin và các mô hình kinh tế lỗi thời. Giờ đây, khi dữ liệu thực tế đã được công bố, câu trả lời trở nên rõ ràng: không phải người tiêu dùng, cũng không phải các tập đoàn Mỹ đang thanh toán hóa đơn, chính là các nhà xuất khẩu, đặc biệt là các hãng xe Nhật Bản.

Theo dữ liệu từ Bộ Tài chính Nhật Bản, xuất khẩu xe du lịch sang Bắc Mỹ trong tháng Năm giảm 24.7% về giá trị, trong khi khối lượng chỉ giảm 3,9%. Đây không phải là sự sụt giảm về nhu cầu tiêu dùng, mà là sự sụt giảm về biên lợi nhuận. Các nhà sản xuất ô tô tại Tokyo đang cắt giảm giá bán để duy trì dòng chảy hàng hóa và bảo vệ thị phần. Những chiến lược giảm giá ban đầu giờ đây đã chuyển thành cuộc khủng hoảng lợi nhuận toàn diện.

Dữ liệu từ Adobe xác nhận xu hướng giảm phát ở các danh mục hàng hóa trực tuyến trong tháng Sáu, bao gồm điện tử và thực phẩm, cho thấy việc chuyển tải thuế quan sang người tiêu dùng Mỹ vẫn bị kiềm chế. Sự kết hợp giữa giảm phát kỹ thuật số và sự suy giảm giá xuất khẩu của Nhật Bản đã phơi bày khoảng cách ngày càng lớn giữa lý thuyết chiến tranh thương mại và thực tế trên thị trường. Người tiêu dùng không phải trả nhiều hơn; các nhà xuất khẩu đang kiếm được ít hơn.

Theo báo cáo của Nikkei, các hãng xe Nhật Bản đã phải hấp thụ phần lớn chi phí từ thuế quan ô tô Mỹ kể từ thời điểm được thị trường gọi là “Ngày Giải phóng”, khi Trump thông báo kết thúc thời gian hoãn thuế quan 90 ngày hồi tháng Ba. Giá xuất khẩu trên mỗi đơn vị xe sang Mỹ đã giảm khoảng 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Kỳ vọng rằng Toyota, Nissan hay Honda có thể dễ dàng chuyển phần chi phí tăng thêm cho người tiêu dùng hóa ra chỉ là ảo tưởng. Thực tế, họ đã âm thầm chịu đựng trong suốt thời gian qua.

Nhưng thời gian không còn nhiều.

Trump đã tuyên bố rõ ràng: nếu không đạt được thỏa thuận trước ngày 9 tháng Bảy, Nhật Bản sẽ đối mặt với mức thuế quan mới lên tới 35% trên diện rộng. Washington đã thắt chặt lập trường đàm phán, trong khi chiến lược của Tokyo, khăng khăng giữ quan điểm không nhượng bộ nếu không được miễn trừ cho ngành ô tô, đang cạn dần lựa chọn. Mỹ cũng không có nhiều động lực để nhượng bộ khi các đối tác thương mại khác đã đồng ý với các điều khoản kém ưu đãi hơn.

Những phát biểu gần đây của Thủ tướng Ishiba không giúp xoa dịu tình hình. Ông thẳng thắn thừa nhận xe hơi Mỹ là “hàng hóa khó bán” tại Nhật do thiết kế tay lái nghịch và mức tiêu thụ nhiên liệu cao. Ngụ ý ở đây rất rõ ràng: việc thực sự mở cửa thị trường ô tô Nhật Bản vẫn là một vấn đề nhạy cảm về mặt chính trị trong nước, và Mỹ hoàn toàn nhận thức được điều đó.

Trước áp lực thuế quan leo thang, các hãng xe Nhật cuối cùng đã bắt đầu nhượng bộ. Subaru và Mitsubishi đã tăng giá bán, trong khi Mazda đang cân nhắc theo bước. Đây là dấu hiệu của sự đầu hàng: sau nhiều tháng hấp thụ chi phí, họ buộc phải chuyển áp lực giá lên người tiêu dùng. Điều này chắc chắn sẽ phản ánh trong các báo cáo CPI của Mỹ, nhưng không trước khi bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp Nhật chịu tổn thất nặng nề.

Điều gì đang chờ đợi phía trước? Nhiều khả năng là một cuộc suy thoái sâu sắc trong nền kinh tế phụ thuộc mạnh vào ngành ô tô của Nhật Bản, buộc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản phải sử dụng mọi công cụ kích thích sẵn có, bao gồm tái áp dụng lãi suất âm và mở rộng chương trình mua tài sản. Quỹ đạo chính sách này có khả năng gây áp lực mạnh lên JPY, đặc biệt nếu dòng vốn Nhật Bản bắt đầu tháo chạy khỏi thị trường nội địa với lợi suất thấp. Việc USD/JPY quay về vùng 155-160 không còn là điều viển vông mà đang dần trở thành kịch bản giao dịch chủ đạo.

Và đó mới chính là rủi ro thực sự. Đây không chỉ còn là một cuộc chiến thương mại, chương tiếp theo sẽ là cuộc chiến tiền tệ, nơi JPY có thể trở thành vũ khí âm thầm được Tokyo sử dụng khi biên lợi nhuận xuất khẩu sụp đổ. Một JPY yếu có thể giúp cải thiện khả năng cạnh tranh tạm thời, nhưng cũng làm gia tăng nguy cơ bị trả đũa, áp dụng kiểm soát vốn, và thậm chí kích hoạt lập trường thương mại quyết liệt hơn từ Mỹ.

Thông điệp mà Trump gửi tới Nhật Bản tuần trước, với sự thẳng thắn đặc trưng, đã rõ ràng như ban ngày: chuyến tàu miễn phí đã kết thúc. Thị trường Mỹ chỉ mở cửa với những ai chịu đưa ra nhượng bộ tương xứng. Quyết định của Nhật Bản trong việc cố thủ thay vì linh hoạt có thể sớm tạo ra chấn động, không chỉ đối với nền kinh tế và tiền tệ, mà cả hệ thống tài chính toàn cầu.

Các nhà giao dịch cần lưu ý: chúng ta đang dịch chuyển từ bờ vực thương mại sang bờ vực tiền tệ. JPY không còn là tài sản trú ẩn an toàn, mà trở thành van xả áp lực. Vòng xoáy vĩ mô lớn tiếp theo có thể không nằm ở trái phiếu hay vàng, mà chính là làn sóng tháo chạy khỏi tài sản Nhật Bản.