Xung đột với Israel đang đưa một "Iran hạt nhân" tới gần hơn

Xung đột với Israel đang đưa một "Iran hạt nhân" tới gần hơn

Trần Quốc Khải

Trần Quốc Khải

Junior Editor

16:57 04/10/2024

Có nhiều lý do chính đáng để Israel không tấn công chương trình hạt nhân của Iran trong đợt trả đũa sắp tới của nước này đối với Cộng hòa Hồi giáo. Tuy nhiên, logic cho một cuộc tấn công phủ đầu chưa bao giờ hấp dẫn đến vậy, chính xác là vì lý lẽ của Tehran về việc xây dựng kho vũ khí hạt nhân cũng chưa bao giờ mạnh mẽ đến vậy. Điều này vốn không ổn định và nguy hiểm.

Vài tuần qua đã làm thay đổi tình hình an ninh của Iran, không kém gì tình hình của Israel. Cho đến lúc đó, Hezbollah, lực lượng dân quân Lebanon mà Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã dành nhiều thập kỷ để nuôi dưỡng nhằm đe dọa Israel, sẽ trở nên đáng gờm. Nhưng sau một trong những chiến dịch “chặt đầu” hiệu quả nhất trong lịch sử quân sự, Iran không còn có thể dựa vào Hezbollah để phòng thủ. Quân đội của Hezbollah đang phải chiến đấu để sinh tồn.

Nhu cầu tái lập khả năng răn đe đã mất này - để chứng minh với Israel rằng Iran vẫn có khả năng gây ra thiệt hại lớn để đáp trả bất kỳ cuộc tấn công trực tiếp nào - đã trực tiếp dẫn đến cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo hàng loạt vào thứ Ba. Đây là một sai lầm về mặt chiến lược.

Không giống như một cuộc biểu tình trước đó vào tháng 4, lần này bộ chỉ huy tên lửa của Iran thực sự đã cố gắng. Họ không đưa ra thông báo dài dòng. Họ chỉ sử dụng vũ khí mạnh nhất trong kho vũ khí của Iran, tên lửa đạn đạo, và chúng được tập hợp lại để bão hòa và xuyên thủng hệ thống phòng không của Israel. Một số lượng lớn tên lửa đã vượt qua, nhưng tác động của chúng dường như là rất nhỏ.

Điều này đã tạo ra tình huống tồi tệ nhất. Trên thực tế, cuộc tấn công đã chứng minh khả năng của Israel trong việc hấp thụ đòn tấn công tốt nhất của Iran. Các mục tiêu chủ yếu là các căn cứ quân sự, bao gồm cả sân bay và các báo cáo ban đầu cho thấy thiệt hại phải chịu là hạn chế. Israel đã chuẩn bị cho điều này từ lâu và không chỉ bằng cách phát triển hệ thống phòng không. Dân thường có hầm trú ẩn. Máy bay không được cất giữ ngoài trời mà được cất giữ trong các hầm trú ẩn kiên cố.

Thông điệp đáng lo ngại hơn là nếu những tên lửa đó được gắn đầu đạn hạt nhân, thay vì đầu đạn thông thường, thì sự phá hủy sẽ đáng kể hơn nhiều. Vì vậy, giữa kết quả của hai cuộc tấn công bằng tên lửa thông thường lớn và sự bất lực của Hezbollah, giờ đây cả hai bên đều thấy rõ rằng Iran không có biện pháp răn đe hiệu quả nào chống lại một cuộc tấn công của Israel - trừ khi và cho đến khi Iran phát triển được kho vũ khí hạt nhân.

Như một bài bình luận trên ấn phẩm Javan hay Youth có liên kết với IRGC, Iran có thể hợp tác với các đối tác của mình trong kế hoạch gọi là Trục kháng cự để cố gắng khôi phục một số biện pháp răn đe, nhưng chống lại sự vượt trội về công nghệ mà Israel đã thể hiện thì có lẽ là không đủ. Giải pháp rõ ràng là thay đổi học thuyết hạt nhân của Iran, từ dân sự sang quân sự, đồng thời nói thêm rằng Iran hiện có khả năng thực hiện điều đó một cách nhanh chóng.

Nói một cách rõ ràng hơn, tội lỗi ban đầu ở đây đến từ Iran. Các nhà lãnh đạo của nước này có lẽ đã không thiết kế, hoặc thậm chí không biết về, cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7 tháng 10 dẫn đến cuộc khủng hoảng này. Tuy nhiên, giới lãnh đạo Iran đã ăn mừng vụ thảm sát và coi phản ứng của Israel là cơ hội để làm suy yếu nhà nước Do Thái. Họ đã kích hoạt, thực sự lần đầu tiên, một cuộc tấn công phối hợp vào Israel của các lực lượng dân quân bao quanh nước này. Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei có thể đã yêu cầu Hezbollah ngừng tấn công Israel; ông có thể đã yêu cầu Houthis ngừng bắn vào các tuyến đường vận chuyển toàn cầu. Nhưng ông đã chọn không làm vậy.

Không nghi ngờ gì nữa, Khamenei nghĩ rằng ông đang chiến thắng, cũng giống như Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nghĩ rằng đất nước của mình cũng đang trên cơ. Rốt cuộc, ai thực sự biết rằng các cơ quan tình báo của Israel đã thâm nhập sâu vào Hezbollah đến mức họ có thể cho nổ tung máy nhắn tin, nhắm mục tiêu và ám sát các nhà lãnh đạo của tại các cuộc họp bí mật? Chắc chắn không phải Khamenei.

Điều không thay đổi trong những tuần gần đây là Iran đã dành cả thập kỷ qua để củng cố chương trình hạt nhân của mình nhằm chống lại các cuộc tấn công, với các thiết bị có giá trị nhất theo nghĩa đen được chôn dưới núi. Việc loại bỏ chương trình này có thể là điều không thể, trong khi việc cố gắng và thất bại gần như chắc chắn sẽ kích hoạt một cuộc chạy vũ trang của Iran. Hơn nữa, bất kỳ nỗ lực nghiêm túc nào cũng sẽ đòi hỏi một cuộc tấn công lớn chỉ có thể thực hiện được với sự tham gia của Hoa Kỳ.

Một yếu tố hạn chế nữa là người dân Iran bình thường có khả năng là đồng minh tốt nhất của Israel trong mục tiêu lật đổ chế độ của Khamenei, bởi vì họ khinh thường chế độ này. Netanyahu biết điều này. Trong một chương trình phát sóng gần đây, ông đã kêu gọi trực tiếp người dân Iran.

Israel có thể sẽ tập trung vào các mục tiêu phi hạt nhân; lần này, có lẽ là hệ thống phòng không và bệ phóng tên lửa của Iran, hoặc cơ cấu năng lượng của nước này. Liệu điều này có đạt được nhiều mục tiêu hơn một loạt các cuộc tấn công gây leo thang căng thẳng nữa hay không vẫn chưa rõ. Tuy nhiên, con đươcngf dường như đã được định sẵn. Israel sẽ trả đũa cuộc tấn công bằng tên lửa của tuần này và Tehran có thể sẽ thực hiện các lời đe dọa đáp trả. Một cuộc đột phá hạt nhân của Iran và một cuộc tấn công của Israel đã đến gần hơn.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

Thị trường dầu mỏ vật chất đang biến thành một chiến trường khốc liệt, nơi kỷ luật cung cấp bị thay thế bởi cuộc đấu tranh giành thị phần không khoan nhượng. OPEC+ đã bỏ “dao mổ”—công cụ quản lý giá nhẹ nhàng—để cầm “đinh ba”, đâm thẳng vào thị phần bằng sức mạnh cung ứng. Đợt tăng sản lượng gần 550,000 thùng/ngày cho tháng 8 không chỉ đơn thuần là một điều chỉnh—mà là một tuyên bố chiến lược. Nhóm này được dự đoán sẽ đảo ngược toàn bộ mức cắt giảm 2.2 triệu thùng/ngày vào tháng 9, sớm hơn gần một năm so với kế hoạch ban đầu.
Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Mỗi năm, mùa hè đánh dấu thời điểm diễn ra hai hội nghị ngân hàng trung ương quan trọng, nơi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ, học giả và đại diện khu vực tư nhân hội tụ để thảo luận các nghiên cứu mới và trao đổi quan điểm về triển vọng kinh tế toàn cầu. Đầu tiên là Diễn đàn ECB, tổ chức vào cuối tháng 6 tại thị trấn ven biển lộng gió Sintra, Bồ Đào Nha; kế đến là hội nghị Jackson Hole vào cuối tháng 8 tại vùng núi Rocky Mountains, Wyoming, Mỹ. Năm nay, dù gió ở Sintra thổi mạnh không ngừng, các cuộc thảo luận vẫn diễn ra một cách điềm tĩnh, tập trung và sâu sắc – một phép ẩn dụ phù hợp cho tâm thế của các ngân hàng trung ương hiện nay.
Cập nhật thuế quan: Đòn thuế của Trump giáng vào Nhật Bản và Hàn Quốc

Cập nhật thuế quan: Đòn thuế của Trump giáng vào Nhật Bản và Hàn Quốc

Tổng thống Trump đã bắt đầu gửi thông báo tới các đối tác thương mại chính về mức thuế mới mà ông dự định áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Hai quốc gia đầu tiên nhận thông báo là Nhật Bản và Hàn Quốc, cả hai sẽ phải đối mặt với mức thuế 25%, tăng từ mức 10% hiện tại – một đòn giáng mạnh vào hy vọng rằng Trump sẽ giảm căng thẳng thương mại và tránh leo thang cuộc chiến thuế quan.
Mở cửa thị trường châu Á: Các nhà giao dịch có xu hướng đặt cược vào một biến thể của chiến lược "TACO"

Mở cửa thị trường châu Á: Các nhà giao dịch có xu hướng đặt cược vào một biến thể của chiến lược "TACO"

Tuần này, thị trường toàn cầu di chuyển như đoàn xe không kính chẳng có đèn pha, và mỗi nhà giao dịch đều hy vọng xe dẫn đầu không lao xuống vực. Với thời hạn áp thuế ngày 9/7 đang tới gần, thị trường hiện giờ đang theo dõi Washington sát sao nhằm tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy sự leo thang hoặc thoái lui. Con đường phía trước vẫn mơ hồ, nhưng địa hình thì đầy chông gai.
Von der Leyen giữa làn đạn thương mại Mỹ–Trung: EU tìm chỗ đứng trong cuộc chơi siêu cường

Von der Leyen giữa làn đạn thương mại Mỹ–Trung: EU tìm chỗ đứng trong cuộc chơi siêu cường

Giữa áp lực từ cả Washington lẫn Bắc Kinh, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nỗ lực định vị EU như một đối tác thương mại chiến lược. Dù không nắm nhiều đòn bẩy, Brussels vẫn có cơ hội tận dụng vị thế trung gian để tái cấu trúc chuỗi cung ứng và giảm thiểu thiệt hại từ cuộc đối đầu giữa hai cường quốc.
Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Việc Foxconn triệu hồi hàng trăm kỹ sư Trung Quốc từ các nhà máy iPhone ở Ấn Độ cho thấy Bắc Kinh đang thắt chặt kiểm soát nhân tài công nghệ giữa bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Trong khi các công ty phương Tây chuyển dịch chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc, cuộc cạnh tranh toàn cầu giờ đây không chỉ là về hàng hóa, mà còn là về con người và trí tuệ.
Lãi suất có thực sự quá cao?

Lãi suất có thực sự quá cao?

Nhiều người tin là có, và ngày càng có nhiều ý kiến kêu gọi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell nên sớm hạ lãi suất. Nhưng họ có đúng không? Liệu ngân hàng trung ương có nên can thiệp, giảm lãi suất và nới lỏng chính sách tiền tệ? Câu trả lời trung thực là: không ai có thể chắc chắn. Tuy nhiên, nếu nhìn từ góc độ lịch sử, lãi suất hiện tại vẫn ở mức tương đối thấp, và chính sách tiền tệ vẫn chưa thực sự bị siết chặt.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ