Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

11:20 04/07/2025

Việc Foxconn triệu hồi hàng trăm kỹ sư Trung Quốc từ các nhà máy iPhone ở Ấn Độ cho thấy Bắc Kinh đang thắt chặt kiểm soát nhân tài công nghệ giữa bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Trong khi các công ty phương Tây chuyển dịch chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc, cuộc cạnh tranh toàn cầu giờ đây không chỉ là về hàng hóa, mà còn là về con người và trí tuệ.

Theo Bloomberg đưa tin hôm thứ Năm, nhà sản xuất theo hợp đồng Foxconn đã yêu cầu hàng trăm kỹ sư và kỹ thuật viên người Trung Quốc đang làm việc tại các nhà máy sản xuất iPhone ở Ấn Độ trở về nước. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh tăng cường kiểm soát đội ngũ chuyên gia trong nước – từ lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, đất hiếm đến sản xuất và nhiều ngành công nghệ then chốt khác. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy dòng chảy lao động chất lượng cao và kỹ năng có thể trở thành điểm nóng tiếp theo trong cuộc cạnh tranh chiến lược giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Vẫn chưa rõ lý do cụ thể đằng sau quyết định gần đây của Foxconn. Trước đó vào tháng 1, Bloomberg từng đưa tin rằng chính quyền Trung Quốc đã “khuyến khích bằng lời” các cơ quan địa phương và cơ quan quản lý hạn chế chuyển giao công nghệ cũng như xuất khẩu thiết bị sang các quốc gia như Ấn Độ và khu vực Đông Nam Á – nơi các công ty như Apple và thậm chí các doanh nghiệp nội địa như hãng xe điện BYD đang đẩy mạnh xây dựng cơ sở sản xuất. Khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định nước này “đối xử bình đẳng với tất cả quốc gia” và vẫn “mở cửa cho các doanh nghiệp toàn cầu.”

Dù thế nào, động thái nói trên là một tín hiệu xấu đối với Apple và các công ty khác đang nỗ lực chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc nhằm tránh thuế quan cao hoặc rủi ro địa chính trị – hoặc cả hai. Apple đã đạt được tiến triển đáng kể trong quá trình này. CEO Tim Cook cho biết phần lớn các sản phẩm dành cho thị trường Hoa Kỳ sẽ được sản xuất tại Ấn Độ và Việt Nam ngay trong quý 3 năm nay.

Tuy nhiên, sự dịch chuyển này sẽ gây tổn hại không nhỏ đến nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Apple hiện đang hỗ trợ khoảng 5 triệu việc làm tại Trung Quốc, trong đó hơn một nửa là trong lĩnh vực sản xuất. Cản trở hoạt động di chuyển nhân lực và thiết bị của các hãng như Foxconn có thể mang lại lợi ích chiến thuật ngắn hạn cho Trung Quốc – nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nguy cơ chọc giận Ấn Độ.

Về lâu dài, vấn đề chuyển giao công nghệ mới là rủi ro nghiêm trọng hơn. Hãy xem xét quyền lực của Trung Quốc trong ngành đất hiếm. Dù các quốc gia khác đang cố gắng xây dựng chuỗi cung ứng riêng, thì phần lớn kiến thức và chuyên môn kỹ thuật vẫn tập trung tại Trung Quốc. Bắc Kinh không chỉ cấm xuất khẩu một số công nghệ xử lý và sản xuất nam châm – mà còn tiến xa hơn nữa: theo Wall Street Journal, giới chức nước này gần đây đang xây dựng danh sách các công dân có chuyên môn then chốt để hạn chế việc xuất cảnh của họ.

Không chỉ vậy, các công ty hoạt động trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo cũng đang bị giám sát chặt chẽ. Ví dụ, một số nhân viên tại startup AI DeepSeek bị cấm tự do đi lại ra nước ngoài, theo The Information đưa tin hồi tháng 3. Trung Quốc rõ ràng hiểu rằng nhiều nhân tài AI hàng đầu tại các công ty công nghệ lớn như Meta ở Thung lũng Silicon đều có nguồn gốc Trung Quốc.

Bắc Kinh vốn hiểu rõ lợi thế chiến lược của việc thu hút nhân tài kỹ thuật từ nước ngoài. Đài Loan trong nhiều năm đã cảnh báo về việc các công ty Trung Quốc đại lục săn đón kỹ sư hàng đầu của họ – trong đó có trường hợp nổi bật là kỹ sư chip Liang Mong Song. Ông này từng làm việc tại TSMC nhưng rời đi vào năm 2017 để trở thành đồng CEO của đối thủ SMIC có trụ sở ở Thượng Hải. Những trường hợp như vậy chính là lý do để Trung Quốc củng cố “chiến hào” trong cuộc cạnh tranh toàn cầu về nhân tài – một mặt trận ngày càng quan trọng không kém gì thương mại truyền thống.

 

Broker listing

Thư mục bài viết

Cùng chuyên mục

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Việc Foxconn triệu hồi hàng trăm kỹ sư Trung Quốc từ các nhà máy iPhone ở Ấn Độ cho thấy Bắc Kinh đang thắt chặt kiểm soát nhân tài công nghệ giữa bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Trong khi các công ty phương Tây chuyển dịch chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc, cuộc cạnh tranh toàn cầu giờ đây không chỉ là về hàng hóa, mà còn là về con người và trí tuệ.
Lãi suất có thực sự quá cao?

Lãi suất có thực sự quá cao?

Nhiều người tin là có, và ngày càng có nhiều ý kiến kêu gọi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell nên sớm hạ lãi suất. Nhưng họ có đúng không? Liệu ngân hàng trung ương có nên can thiệp, giảm lãi suất và nới lỏng chính sách tiền tệ? Câu trả lời trung thực là: không ai có thể chắc chắn. Tuy nhiên, nếu nhìn từ góc độ lịch sử, lãi suất hiện tại vẫn ở mức tương đối thấp, và chính sách tiền tệ vẫn chưa thực sự bị siết chặt.
Chứng khoán Mỹ ăn mừng ngày độc lập với NFP vượt dự báo, kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất bị đẩy lùi

Chứng khoán Mỹ ăn mừng ngày độc lập với NFP vượt dự báo, kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất bị đẩy lùi

Phố Wall kết thúc tuần lễ ngắn với kỷ lục mới trên S&P và Nasdaq, dù kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất đang nguội dần sau báo cáo việc làm mạnh hơn dự kiến. Thị trường vẫn lạc quan khi tăng trưởng ở mức "vừa đủ" để duy trì kỳ vọng mà không gây hoảng loạn, trong khi thanh khoản tiếp tục nâng đỡ đà tăng bất chấp rủi ro vĩ mô tiềm ẩn.
Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Đồng USD dao động trong bối cảnh giới đầu tư chờ báo cáo việc làm Mỹ tháng 6 và đánh giá tác động từ thỏa thuận thương mại với Việt Nam, diễn ra trước hạn chót thuế quan ngày 9/7. Đồng bảng Anh và euro biến động nhẹ, trong khi kỳ vọng về chính sách lãi suất của Fed tiếp tục điều chỉnh theo dữ liệu kinh tế mới nhất.
Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Lợi nhuận các quỹ phòng hộ tăng mạnh trong tháng 6 khi thị trường chứng khoán Mỹ lập đỉnh mới, giúp nhiều chiến lược đầu tư truyền thống và đa dạng hóa ghi nhận kết quả tích cực. Tuy nhiên, các quỹ giao dịch theo hệ thống lần đầu sụt giảm sau 8 tháng, do thua lỗ từ cổ phiếu tiêu dùng không thiết yếu và áp lực từ các vị thế bán khống chật chội.
Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Tất cả sự chú ý giờ đây đổ dồn vào báo cáo việc làm phi nông nghiệp (NFP). Chỉ số S&P hôm nay lập đỉnh mới, phản ứng đúng với mô-típ quen thuộc: "tin xấu là tin tốt". Báo cáo việc làm tư nhân từ ADP yếu kém đến mức không thể chối cãi, kéo Chỉ số Bất ngờ Kinh tế Mỹ xuống mức thấp nhất kể từ tháng 9 năm ngoái. Nhưng thị trường dường như không hề nao núng—ngược lại, tâm lý kỳ vọng Fed sẽ sớm nới lỏng chính sách đã thúc đẩy đà tăng.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ