Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định rằng Việt Nam không có chủ trương áp dụng bất kỳ biện pháp nào có thể làm gia tăng rào cản thương mại hay gây khó khăn cho doanh nghiệp Mỹ. Ngược lại, Việt Nam sẵn sàng mở rộng nhập khẩu các sản phẩm nông nghiệp từ Mỹ, một động thái không chỉ giúp cân bằng cán cân thương mại song phương mà còn củng cố mối quan hệ kinh tế giữa hai quốc gia.

Việt Nam cũng đang đẩy mạnh thu hút dòng vốn đầu tư từ Mỹ vào các lĩnh vực then chốt như năng lượng tái tạo, dầu khí và khai khoáng – những ngành đóng vai trò chiến lược trong bảo đảm an ninh năng lượng và phát triển chuỗi cung ứng bền vững. Đây không chỉ là cơ hội để Việt Nam tận dụng công nghệ và nguồn vốn từ Mỹ nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn giúp gia tăng sự gắn kết giữa hai nền kinh tế trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị và dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng phức tạp. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh rằng việc mở cửa thị trường cho hàng hóa và công nghệ từ Mỹ sẽ tạo ra nhiều dư địa hợp tác, mang lại lợi ích chung cho cả hai bên, đồng thời giúp Việt Nam nâng cao vị thế trong mạng lưới sản xuất toàn cầu.

Trước những lo ngại về khả năng Mỹ áp thuế đối với hàng hóa Việt Nam, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, ông Marc E. Knapper, đã chính thức khẳng định rằng các biện pháp thuế quan mới của Mỹ không nhắm vào Việt Nam. Ông nhấn mạnh Washington tiếp tục ưu tiên thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại với Hà Nội theo hướng tích cực và cam kết hợp tác chặt chẽ để giải quyết những vấn đề phát sinh. Tuyên bố này được xem là động thái quan trọng nhằm trấn an thị trường và doanh nghiệp trước viễn cảnh một cuộc chiến thương mại có thể xảy ra giữa hai nước. Điều này đặc biệt đáng chú ý trong bối cảnh thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ đã đạt mức kỷ lục 123.5 tỷ USD trong năm 2024, đưa Việt Nam trở thành quốc gia có mức chênh lệch thương mại lớn thứ ba với Mỹ, chỉ đứng sau Trung Quốc và Mexico.

Sự gia tăng mạnh mẽ trong kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ phần lớn đến từ sự dịch chuyển sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia khỏi Trung Quốc nhằm tránh các biện pháp thuế quan từ Washington. Xu hướng này đã biến Việt Nam trở thành một trung tâm sản xuất quan trọng, đặc biệt trong các lĩnh vực điện tử, dệt may, da giày và chế biến gỗ. Tuy nhiên, việc duy trì mức thặng dư thương mại cao với Mỹ cũng đồng nghĩa với nguy cơ đối mặt với những chính sách bảo hộ thương mại khắt khe hơn từ chính quyền Washington. Trước thực tế này, Việt Nam không chỉ chủ động điều chỉnh cán cân thương mại bằng cách gia tăng nhập khẩu hàng hóa chiến lược từ Mỹ mà còn tích cực tìm kiếm các cơ hội hợp tác đầu tư nhằm giảm thiểu rủi ro và củng cố niềm tin chiến lược với đối tác quan trọng này.

Là một trong những nền kinh tế có độ mở cao nhất thế giới, Việt Nam phụ thuộc đáng kể vào thương mại quốc tế, với tổng kim ngạch xuất khẩu chiếm đến 90% GDP. Trong đó, Mỹ không chỉ là thị trường xuất khẩu lớn nhất mà còn đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tại Việt Nam. Đặc biệt, sau khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung bùng nổ, làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu đã giúp Việt Nam trở thành điểm đến sản xuất thay thế quan trọng, gia tăng mạnh mẽ kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ. Sự chuyển hướng của các tập đoàn đa quốc gia trong lĩnh vực điện tử, dệt may, da giày và nội thất đã củng cố vị thế của Việt Nam như một trung tâm sản xuất chiến lược phục vụ thị trường Mỹ.

Thâm hụt thương mại hàng năm của Mỹ với Việt Nam

Tuy nhiên, mức thặng dư thương mại cao với Mỹ – đạt 123.5 tỷ USD trong năm trước – cũng đặt Việt Nam trước áp lực điều chỉnh chính sách thương mại nhằm tránh rủi ro từ các biện pháp bảo hộ. Nhận thức rõ nguy cơ này, Việt Nam đã chủ động thực hiện các biện pháp nhằm xoa dịu lo ngại từ Washington, bao gồm cam kết gia tăng nhập khẩu hàng hóa chiến lược từ Mỹ như máy bay và khí hóa lỏng (LNG). Động thái này không chỉ giúp cải thiện cán cân thương mại song phương mà còn khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong việc duy trì một mối quan hệ thương mại lành mạnh, bền vững với Mỹ – đối tác kinh tế hàng đầu của quốc gia.

Ở chiều ngược lại, Mỹ cũng là thị trường cung ứng quan trọng cho Việt Nam, hiện đứng thứ năm trong danh sách các quốc gia xuất khẩu hàng hóa vào Việt Nam. Các mặt hàng chủ lực nhập khẩu từ Mỹ bao gồm hóa chất, thức ăn chăn nuôi, nhựa, máy móc và linh kiện điện tử – những yếu tố thiết yếu trong chuỗi sản xuất công nghiệp của Việt Nam. Ngoài ra, Mỹ còn là một trong những nguồn cung cấp nông sản quan trọng cho thị trường Việt Nam, với các sản phẩm chủ lực như thịt bò, đậu tương và táo. Việt Nam hiện là khách hàng lớn thứ chín của ngành nông nghiệp Mỹ, và xu hướng gia tăng nhập khẩu những mặt hàng này không chỉ giúp cải thiện thế cân bằng thương mại mà còn tạo nền tảng vững chắc hơn cho quan hệ hợp tác kinh tế hai chiều.

Với việc đẩy mạnh nhập khẩu từ Mỹ trong khi tiếp tục duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu, Việt Nam đang từng bước điều chỉnh chiến lược thương mại nhằm thích ứng với môi trường kinh tế toàn cầu đầy biến động. Điều này không chỉ giúp Việt Nam củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu mà còn đảm bảo quan hệ song phương với Mỹ tiếp tục phát triển theo hướng ổn định và bền vững.

Để thúc đẩy hơn nữa sự hợp tác giữa hai nước, Đại sứ Knapper đã bày tỏ sự đồng ý sắp xếp các cuộc điện đàm giữa các quan chức cấp cao của Mỹ, bao gồm Bộ trưởng Thương mại và Đại diện Thương mại Mỹ mới, với các đối tác Việt Nam, ngay khi các vị trí này được bổ nhiệm chính thức. Những cuộc trao đổi này sẽ là cơ hội quan trọng để thảo luận về việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại và củng cố niềm tin chiến lược giữa hai quốc gia, qua đó mở ra triển vọng dài hạn cho mối quan hệ đối tác toàn diện giữa Việt Nam và Mỹ.