Bài viết dựa theo quan điểm của Avi Gilburt

Gần 14 năm kể từ khi tôi công bố bài phân tích đầu tiên về vàng, vào tháng 8 năm 2011, tôi đã dự đoán vàng sẽ đạt đỉnh ở mức 1,915 USD, dù vào thời điểm đó, giá vàng đang tăng mạnh theo mô hình parabol. Dĩ nhiên, bài viết đó không được đón nhận nồng nhiệt. Thực tế, nhiều độc giả đã chỉ trích tôi không hiểu gì về vàng và thị trường tài chính.

Tuy nhiên, có một độc giả đã dũng cảm hỏi tôi rằng nếu vàng đạt đỉnh ở mức tôi dự đoán, tôi nghĩ điều đó sẽ đi về đâu tiếp theo. Khi tôi trả lời rằng vàng có thể giảm xuống 1,000 USD, anh ta cũng tham gia vào đám đông và cho rằng tôi chẳng hiểu gì về vàng. Tuy nhiên, sau này, tất cả chúng ta đều biết rằng vàng đạt đỉnh chỉ cách dự báo của tôi 5 USD trước khi giảm xuống còn 1,050 USD. Tôi cũng dự báo chính xác điểm đáy ngay khi vàng chạm mức này. Vào ngày 30/12/2015, tôi đã đăng bài viết sau đây:

“Bước sang năm 2016, tôi tin rằng có hơn 80% khả năng kim loại quý và cổ phiếu khai thác sẽ tạo đáy dài hạn, đánh dấu sự trở lại của thị trường giá lên. Những ai đã nghe theo lời khuyên của chúng tôi vào năm 2011 và rời khỏi thị trường để tránh đợt điều chỉnh giờ đã quay lại khi chúng ta gần đạt đáy dài hạn. Trước khi vàng đạt đỉnh vào năm 2011, chúng tôi đã đặt mục tiêu cho đợt điều chỉnh này trong vùng 700-1,000 USD. Hiện tại, vàng đã tiến gần đến mức giá mục tiêu và mô hình giá trong suốt 4 năm qua đang hoàn tất. Nếu bạn quan tâm, tôi khuyên bạn nên bắt đầu trở lại thị trường với một khoản đầu tư dài hạn.”

Mười năm sau, giá vàng đã tăng gần gấp ba lần so với mức đáy năm 2015. Dù tôi nghĩ rằng vàng vẫn có thể đạt đỉnh cao hơn trong một hoặc hai năm tới, nhưng dấu hiệu hiện nay cho thấy chúng ta đang tiến gần đến giai đoạn cuối của đợt tăng giá kéo dài suốt một thập kỷ.

Đối với những ai chưa biết, tôi sử dụng phương pháp phân tích sóng Elliott làm công cụ chính. Dù bạn tin vào phương pháp này hay không, thực tế là chúng tôi đã dự báo chính xác đỉnh vào năm 2011, đáy vào năm 2015 và phương pháp của chúng tôi đã cung cấp những định hướng chính xác trong suốt 14 năm qua.

Tuy nhiên, chúng tôi không áp dụng phân tích sóng Elliott theo cách chủ quan như hầu hết những chuyên gia tự nhận là Elliott Wave. Thay vào đó, chúng tôi đã phát triển phương pháp Fibonacci Pinball, giúp tạo ra một khuôn khổ khách quan hơn khi áp dụng mô hình sóng Elliott. Phương pháp này giúp đưa ra những dự báo chính xác hơn so với cách áp dụng truyền thống.

Gần 100 năm trước, Ralph Nelson Elliott phát hiện rằng thị trường tài chính có tính phân dạng và vận động theo mô hình 5 sóng trong xu hướng chính, trong khi các xu hướng điều chỉnh diễn ra theo mô hình 3 sóng. Phương pháp này đã giúp chúng tôi nhận diện gần như tất cả biến động của thị trường vàng trong suốt 10 năm qua.

Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư vẫn tiếp tục bám vào quan điểm cũ và cảm tính về thị trường, bất chấp những sai lầm họ đã mắc phải trong suốt 15 năm qua. Hãy nhớ lại năm 2011, khi vàng tăng theo mô hình parabol, phần lớn chuyên gia, nhà phân tích và nhà đầu tư đều tin rằng vàng sẽ vượt qua mức 2,000 USD nhờ vào hoạt động mua mạnh từ các ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, sau đó, vàng đã mất gần 50% giá trị trong 4 năm tiếp theo, dù các ngân hàng trung ương vẫn mua vào.

Điều đáng ngạc nhiên là họ vẫn chưa rút ra bài học và giờ đây lại tiếp tục lặp lại luận điệu cũ về ngân hàng trung ương. Phần lớn mọi người dễ dàng chấp nhận những gì họ đọc hoặc nghe mà không kiểm chứng. Daniel Kahneman, trong cuốn Thinking, Fast and Slow, đã giải thích hiện tượng này:

“Một cách đáng tin cậy để khiến con người tin vào điều sai sự thật là lặp đi lặp lại điều đó nhiều lần, bởi vì sự quen thuộc thường bị nhầm lẫn với sự thật.”

Ông cũng nhấn mạnh rằng:

“Bằng chứng cho thấy chúng ta sinh ra đã có xu hướng tự động tìm kiếm mối quan hệ nhân quả.”

Nói cách khác, bộ não của chúng ta có xu hướng tự động tìm kiếm nguyên nhân cho mọi hiện tượng. Thêm vào đó, khi đã tin vào một điều gì đó, chúng ta thường tìm kiếm bằng chứng để củng cố niềm tin đó — hiện tượng này được gọi là “chiến lược kiểm tra tích cực” (positive test strategy).

Ông tiếp tục chia sẻ: “Trái ngược với những lời khuyên của các triết gia khoa học, những người khuyên chúng ta thử nghiệm các giả thuyết bằng cách cố gắng bác bỏ chúng, con người lại có xu hướng tìm kiếm dữ liệu phù hợp với những niềm tin đã có. Thiên kiến xác nhận [của tâm trí] khiến chúng ta dễ dàng chấp nhận những gợi ý và thổi phồng khả năng xảy ra các sự kiện cực đoan, mà không mấy khi nghi ngờ. Tâm trí của chúng ta có xu hướng loại bỏ sự mơ hồ và tự động xây dựng những câu chuyện sao cho hợp lý nhất.”

Vì vậy, khi bạn nghe ai đó tuyên bố rằng các ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục thúc đẩy đợt tăng giá vàng trong nhiều năm tới, tôi khuyên bạn nên đặt tuyên bố đó dưới một lăng kính sự thật và lấy lịch sử làm hướng dẫn.

Tôi đã đề cập đến điều này trước đây, nhưng có lẽ đây là thời điểm thích hợp để ôn lại một bài học lịch sử về các ngân hàng trung ương và vàng.

Từ năm 2011 đến 2014, tất cả những gì chúng ta nghe được là thị trường vàng sẽ rất lạc quan vì Trung Quốc và Ấn Độ đang mua lượng vàng khổng lồ. Tuy nhiên, giá vàng đã đạt đỉnh vào thời điểm các ngân hàng trung ương bắt đầu đợt mua vàng lớn vào năm 2011 và sau đó giảm liên tục trong suốt giai đoạn mua sắm này.

Thực tế, lịch sử không ủng hộ giả thuyết phổ biến hiện nay. Thay vì mua vàng khi giá thấp, các quốc gia thường mua vàng vào thời điểm thị trường đang ở đỉnh cao, trong khi việc các ngân hàng trung ương bán vàng lại thường là dấu hiệu kết thúc của một chu kỳ giảm giá.

Ví dụ, từ năm 1999 đến 2002, Vương quốc Anh đã bán khoảng một nửa số vàng dự trữ của mình. Nhưng bạn có biết điều gì đã xảy ra sau đó không? Giá vàng bắt đầu tăng mạnh từ dưới 300 USD mỗi ounce lên hơn 1,900 USD trong vòng 9 năm sau đó. Thực tế, thời điểm bán vàng của Anh đã được gọi là "Đáy Brown," theo tên Gordon Brown, Bộ trưởng Tài chính Vương quốc Anh, người quyết định bán vàng vào lúc đó.

Các chính phủ thường là những người đi sau trong các xu hướng thị trường. Họ thường đưa ra các luật bảo vệ nhà đầu tư khi thị trường đã đi xuống và thiệt hại đã xảy ra. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi các chính phủ là những người bán vàng cuối cùng, khi chu kỳ giảm giá đã kết thúc. Hơn nữa, họ cũng thường mua vàng vào thời điểm thị trường đạt đỉnh, như giai đoạn 2011-2014. Vì vậy, tôi đã dự đoán rằng sẽ có tin tức về việc các chính phủ bán vàng để đánh dấu sự kết thúc của một chu kỳ giảm giá, giống như những gì đã xảy ra mười năm trước.

Vào năm 2015, tôi đã đọc một bài báo cho biết Venezuela có thể bán hơn 3 triệu ounce vàng dự trữ trước cuối năm, trong khi quốc gia này phải đối mặt với khoản nợ hơn 5 tỷ USD và không thể trả nổi.

Mặc dù Vương quốc Anh đã bán 12 triệu ounce vàng tại "Đáy Brown," một con số lớn hơn rất nhiều so với 3 triệu ounce mà Venezuela định bán, nhưng cần lưu ý rằng số tiền thu được từ việc bán vàng của Anh chỉ khoảng 3.4 tỷ USD, trong khi việc bán của Venezuela có thể thu được khoảng 3 tỷ USD.

Vào năm 2015, các chuyên gia trong ngành vàng cũng bắt đầu tỏ ra bi quan. Một số người tin rằng việc các ngân hàng trung ương bán vàng sẽ tiếp tục. Tại Diễn đàn Vàng Denver tháng 9 năm 2015, một nhóm các chuyên gia đồng ý rằng giá vàng vẫn quá cao và có thể giảm xuống dưới 1,000 USD, thậm chí chỉ còn khoảng 800 USD. Tại hội nghị vàng LBMA/LPPM ở Vienna, một cuộc thảo luận tương tự cũng đưa ra kết luận gần như vậy: giá vàng có thể giảm xuống dưới 1,000 USD, thậm chí là 800 USD hoặc ít hơn.

Một dấu hiệu khác cho thấy giá vàng có thể đang tạo đáy, vào đầu năm 2016, thông tin cho biết Ngân hàng Canada đã bán hết số vàng còn lại của mình. Đúng vậy, điều này càng chứng tỏ rằng “những nhà đầu tư chuyên nghiệp” đang hành động. Khi đó, tôi đã nhận xét rằng: “Tôi coi điều này giống như ‘Đáy Brown’ đánh dấu đáy của vàng năm 2002.” Và tôi còn nói thêm: “Trong khi năm 2002 được biết đến với tên gọi ‘Đáy Brown,’ thì năm 2016 có thể sẽ được gọi là ‘Đáy Maple Leaf.’”

Vì vậy, nếu bạn đang nhìn nhận việc các ngân hàng trung ương mua vàng như một dấu hiệu cho sức mạnh của thị trường, có lẽ bạn cần phải suy nghĩ lại, bởi đây có thể là dấu hiệu cho thấy chu kỳ tăng giá vàng kéo dài suốt 10 năm qua đang đến gần điểm kết thúc. Mặc dù tôi vẫn tin rằng thị trường này còn có thể mạnh mẽ trong một hoặc hai năm tới, nhưng lúc này, cần thận trọng, vì đỉnh điểm của vàng có thể đến sớm hơn dự đoán của tôi.

Tôi hiểu quan điểm này sẽ không được ủng hộ nồng nhiệt trong cộng đồng vàng, nhưng tôi không ở đây để thu hút sự ủng hộ. Trước đây, tôi từng bị gọi là người bi quan về kim loại (2011-2015), và cũng có lúc bị gọi là người lạc quan về kim loại (2016-2025), tôi chỉ đơn giản là muốn làm rõ những gì tôi đang phân tích. Như một khách hàng của tôi, người quản lý tài sản, đã từng nói: Tôi không phải là người luôn bi quan hay lạc quan. Tôi chỉ đơn giản là “luôn tìm kiếm lợi nhuận.”