Thủ tướng Anh: Sẽ nâng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP vào năm 2035

Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ cam kết với NATO rằng Vương quốc Anh sẽ nâng chi tiêu cho an ninh quốc gia lên mức 5% GDP trong vòng một thập kỷ, trong bối cảnh các nước thành viên đang nỗ lực thuyết phục Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục gắn bó với liên minh.

Cam kết này sẽ nâng chi tiêu quốc phòng cốt lõi lên mức 3.5% GDP vào năm 2035, cộng thêm 1.5% cho các hạng mục an ninh liên quan như an ninh mạng và bảo vệ biên giới.
Trước đó, Thủ tướng Anh đã cam kết sẽ nâng chi tiêu quốc phòng từ khoảng 2.3% hiện tại lên 2.6% vào năm 2027, với tham vọng tăng lên 3% trong nhiệm kỳ quốc hội kế tiếp. Tuy nhiên, cam kết mới về việc nâng chi tiêu quốc phòng cốt lõi lên 3.5% đồng nghĩa với việc hàng tỷ bảng Anh sẽ được bổ sung vào ngân sách cho lục quân, hải quân và không quân khi Anh nỗ lực củng cố sức mạnh trước các mối đe dọa từ Nga và chứng minh với Mỹ rằng mình đang đóng vai trò xứng đáng.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã thúc đẩy mục tiêu 5% — bao gồm cả 1.5% cho chi tiêu an ninh liên quan — một phần để làm tăng con số tổng thể gây ấn tượng với ông Trump, vốn rất chú ý đến việc các nước châu Âu đã chi tiêu ít cho quốc phòng trong nhiều thập kỷ qua.
Dù gần như tất cả các thành viên NATO đã đồng ý với mức chi tiêu này, Tây Ban Nha đã từ chối tham gia vào ngày Chủ Nhật, giáng một đòn vào nỗ lực thể hiện sự đoàn kết của khối trước mặt ông Trump.
Khoản tài trợ mới của Anh sẽ giúp hiện thực hóa nhiều kế hoạch được đề xuất trong bản đánh giá quốc phòng chiến lược công bố tháng này, trong đó khuyến nghị tăng cường sử dụng máy bay không người lái, phương tiện tự động và trí tuệ nhân tạo, cùng với các loại vũ khí hạt nhân mới, tàu ngầm và máy bay chiến đấu.
Ông Carl Emmerson tại Viện Nghiên cứu Tài chính cho biết, khoản tăng chi này – tính theo giá trị hiện tại – tương đương với việc bổ sung khoảng 30 tỷ bảng vào mục tiêu chi tiêu 75 tỷ bảng cho quốc phòng cốt lõi vào năm 2027.
Tuy nhiên, cam kết này cũng sẽ làm dấy lên câu hỏi về nguồn tài trợ, và liệu các dịch vụ công khác có phải đối mặt với nguy cơ bị cắt giảm trong bối cảnh tài chính của Anh đang gặp nhiều khó khăn.
Bộ trưởng Tài chính Rachel Reeves dự kiến sẽ phải tăng thuế vào mùa thu để tạo thêm dư địa tài chính, trong khi chính phủ hiện đang vấp phải phản ứng gay gắt trước kế hoạch cắt giảm ngân sách phúc lợi xã hội của Anh.
Starmer nói rằng Vương quốc Anh phải "điều hướng thời kỳ bất định sâu sắc này với sự linh hoạt, nhanh nhạy và tầm nhìn rõ ràng về lợi ích quốc gia" để đảm bảo an ninh cho "người lao động".
"Đây là cơ hội để chúng ta tăng cường cam kết với NATO và thúc đẩy đầu tư lớn hơn vào an ninh và khả năng chống chịu của quốc gia," ông Starmer nói thêm.
Khoản 1.5% chi tiêu không thuộc quốc phòng cốt lõi được chính phủ mô tả là đầu tư cho “an ninh nội địa” và “khả năng chống chịu” và dự kiến sẽ bao gồm các lĩnh vực như chuẩn bị ứng phó dân sự, an ninh mạng, an ninh biên giới và năng lượng, cũng như các lĩnh vực khác có liên quan đến quốc phòng, với các chi tiết cụ thể sẽ được thống nhất tại hội nghị thượng đỉnh NATO.
Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ liệu các khoản chi này có thực sự tăng thêm hay không.
Khi tính cả chi tiêu liên quan, chính phủ cho biết chi tiêu an ninh của Anh sẽ đạt mức 4.1% GDP vào năm 2027 — cũng là năm mà chi tiêu quốc phòng cốt lõi dự kiến đạt 2,6%. Điều đó ngụ ý rằng khoản chi cho các lĩnh vực liên quan hiện đã gần chạm mốc 1.5% GDP nếu muốn đạt được mục tiêu này trong vòng hai năm tới.
Văn phòng Thủ tướng cho biết các chi tiết cụ thể về kế hoạch chi tiêu sẽ được công bố tại hội nghị NATO vào thứ Tư và thứ Năm, nơi ông Trump được kỳ vọng sẽ tham dự.
Anh cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải giảm phụ thuộc vào các đồng minh, trong bối cảnh chính quyền Trump đe dọa sẽ giảm hỗ trợ cho châu Âu.
“Trong một thế giới mang tính trao đổi lợi ích cao hơn, báo cáo này xác định rằng việc xây dựng năng lực độc lập, có chủ quyền trong các lĩnh vực chiến lược quan trọng sẽ giúp giảm sự phụ thuộc của chúng ta vào các quốc gia khác,” chính phủ Anh cho biết.
Các bộ trưởng hy vọng rằng khoản chi tiêu bổ sung cũng sẽ giúp thúc đẩy nền kinh tế Anh, gọi chiến lược an ninh quốc gia là “lời kêu gọi hành động mà toàn xã hội cần hưởng ứng để trở nên vững vàng hơn.”
Báo cáo nói thêm: “Chúng ta cần hiểu rằng khái niệm an ninh quốc gia ngày nay đã rộng hơn trước — từ an ninh biên giới đến sức khỏe nền kinh tế, từ chuỗi cung ứng đến giá cả thực phẩm và từ sự an toàn trên đường phố đến không gian mạng.”
“Đối mặt với thực tế này trong một thế giới ngày càng tồn tại nhiều mối đe dọa ‘vùng xám’, chúng ta không thể tiếp cận theo cách manh mún, chỉ tăng cường an ninh cho một phần của cơ sở hạ tầng quốc gia mà bỏ ngỏ những điểm yếu khác cho kẻ thù khai thác.”
Bloomberg