Sau cú đánh thứ ba liên tiếp từ cử tri Nhật Bản, Thủ tướng Shigeru Ishiba đã nhượng bộ trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ. Ông đã dành nhiều tháng để tìm cách loại bỏ hoàn toàn các mức thuế mà Tổng thống Donald Trump áp đặt lên đất nước, bao gồm cả những mức thuế đã áp dụng đối với ô tô.

“Chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận thuế quan, đặc biệt là đối với ô tô,” Ishiba tuyên bố vào tháng Năm, khẳng định vấn đề này là giới hạn đỏ của ông. Với việc ô tô từ lâu đã là nguồn cơn chính khiến Trump tức giận — có lẽ cũng dễ hiểu, khi chúng chiếm hơn ba phần tư thâm hụt thương mại — việc thuyết phục tổng thống nhượng bộ luôn là một nhiệm vụ khó khăn, đặc biệt khi xét đến việc Nhật Bản thiếu đòn bẩy.

Nhưng sau thất bại nặng nề vào Chủ Nhật tại cuộc bầu cử thượng viện, khiến thủ tướng chỉ còn thiểu số ở cả hai viện quốc hội và có lẽ là kỷ lục bầu cử tệ nhất của bất kỳ lãnh đạo nào trong lịch sử Đảng Dân chủ Tự do, Ishiba dường như đã chấp nhận số phận của mình. Đó là lý do tại sao ông đồng ý với thỏa thuận sẽ áp mức thuế 15% trên toàn bộ hàng hóa, bao gồm cả ô tô.

Với mảnh ghép cuối cùng của công việc này đã hoàn tất, các báo cáo cho thấy chưa đầy một năm sau khi nhậm chức, Ishiba sẽ sớm công bố từ chức.

Đặc phái viên thương mại và trợ lý thân cận Ryosei Akazawa đã vẽ ra một bức tranh tích cực. Đó là “nhiệm vụ đã hoàn thành” trong các cuộc đàm phán về thuế quan, ông vui vẻ nói trong một bài đăng trên X, chỉ vào một bức ảnh treo ở Nhà Trắng về Ishiba và Trump trò chuyện tại cuộc họp Nhóm Bảy ở Canada. Ông cũng phủ nhận bất kỳ mối liên hệ nào giữa thỏa thuận và kết quả bầu cử.

Chắc chắn thị trường đã hài lòng, với các nhà sản xuất ô tô tăng vọt sau khi thoát khỏi hàng tháng bất ổn. Toyota Motor Corp. tăng mạnh nhất trong gần 40 năm; chỉ số Topix hướng tới mức cao nhất mọi thời đại.

Và có lẽ đó là một thỏa thuận tốt nhất mà Nhật Bản có thể mong đợi. Như với tất cả các thỏa thuận này, vấn đề nằm ở chi tiết: Nó vẫn áp mức thuế 15% trên toàn bộ hàng nhập khẩu. Mặc dù mức này thấp hơn mức thuế đối ứng 25% từng được đe dọa, và quan trọng hơn là thấp hơn mức 25% đã áp dụng cho nhập khẩu ô tô vào tháng Năm, nó vẫn sẽ gây thiệt hại cho các nhà xuất khẩu. Có một cam kết kỳ lạ về khoản đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ, và một thỏa thuận hợp lý hơn về việc Nhật Bản mua thêm gạo Mỹ. Phần về việc Nhật Bản mở cửa “cho thương mại bao gồm ô tô và xe tải” gây khó hiểu, khi hiện tại không có rào cản nào được áp dụng. Nhưng có lẽ Ishiba đã làm điều mà ông nên làm ngay từ đầu, chỉ đơn giản là nói với Trump những gì ông muốn nghe — biết rằng điều đó sẽ không, và thực sự không thể, được thực hiện.

Nhưng thỏa thuận này cũng loại bỏ mảnh đòn bẩy cuối cùng mà thủ tướng còn lại — “khủng hoảng quốc gia” mà ông nói phải được ưu tiên hơn các cuộc đấu đá nội bộ. Điều đó đủ để giữ cho ông không bị chỉ trích, cho đến bây giờ. Nhưng sau kết quả vào Chủ Nhật, rõ ràng ông không thể được phép gây thêm tổn hại nữa.

Chỉ trong 10 tháng, sự lãnh đạo yếu kém của ông đã dẫn đến một bối cảnh chính trị bất ổn, đe dọa gây tổn hại cho Nhật Bản trong nhiều năm. Các cử tri bảo thủ đã rời bỏ LDP hàng loạt — và chuyển hướng sang một số nơi mang tính dân túy đáng lo ngại. Bối cảnh chính trị bị phân mảnh đến mức cũng không có một phe đối lập khả thi nào để tiếp quản, nghĩa là dự báo sẽ là tình trạng bế tắc tại quốc hội.

Đó là lý do tại sao LDP cần giành lại cử tri. Với thỏa thuận thương mại sắp hoàn tất, Ishiba nên rời đi càng sớm càng tốt. Nhiều người bảo thủ đang để mắt đến kỷ niệm ngày kết thúc Thế chiến II vào tháng tới, lo ngại rằng ông sẽ tiếp tục làm xa lánh cử tri cánh hữu bằng cách xóa bỏ tuyên bố đột phá của cố Thủ tướng Shinzo Abe vào dịp kỷ niệm 70 năm cách đây một thập kỷ. 1

Không phải lỗi của Ishiba khi quan hệ với Mỹ đã bị tổn hại nghiêm trọng như vậy. Lỗi thuộc về Trump. Và bằng cách loại bỏ sự bất ổn xung quanh thuế quan, cuối cùng ông cũng đã làm được điều gì đó tốt cho đất nước.