Lương thực tế tại Nhật Bản trong tháng 5 đã sụt giảm với tốc độ nhanh nhất trong gần hai năm, do lạm phát dai dẳng tiếp tục vượt xa tốc độ tăng lương. Điều này đang đè nặng lên sức mua của các hộ gia đình và cản trở đà phục hồi tiêu dùng – một động lực quan trọng của nền kinh tế lớn thứ tư thế giới, theo dữ liệu công bố hôm thứ Hai.

Tuần trước, một báo cáo cho thấy các công nhân thuộc công đoàn ở Nhật Bản đã đạt mức tăng lương trung bình lớn nhất trong 34 năm. Tuy nhiên, khi xét trên quy mô toàn nền kinh tế, tình hình lương vẫn yếu kém. Điều này làm dấy lên lo ngại về sức khỏe của nền kinh tế, trong bối cảnh các rủi ro bên ngoài – đặc biệt là căng thẳng thương mại với Mỹ – tiếp tục hiện hữu.

Cụ thể, thu nhập thực tế (sau khi điều chỉnh theo lạm phát) đã giảm 2.9% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm ngoái – mức giảm sâu nhất trong vòng 20 tháng – sau khi đã giảm 2.0% trong tháng 4. Đây là tháng thứ năm liên tiếp lương thực tế đi xuống. Chỉ số lạm phát tiêu dùng mà Bộ Lao động sử dụng để tính lương thực tế – bao gồm giá thực phẩm tươi sống nhưng loại trừ chi phí thuê nhà – đã tăng 4.0% trong tháng 5 so với một năm trước. Mức tăng này vượt xa tốc độ tăng của thu nhập danh nghĩa, tức tổng thu nhập tiền mặt trung bình, vốn chỉ tăng 1.0% lên 300,141 yên (tương đương khoảng 2,080 USD). Con số này cũng đánh dấu tốc độ tăng chậm nhất kể từ tháng 3/2024, giảm mạnh so với mức tăng đã điều chỉnh 2.0% trong tháng 4.

Theo một quan chức của Bộ Lao động, nguyên nhân chính khiến thu nhập danh nghĩa tăng chậm lại là sự sụt giảm 18,7% trong các khoản thanh toán đặc biệt – chủ yếu là tiền thưởng một lần, vốn thường dao động đáng kể. Trong khi đó, lương cơ bản trong tháng 5 chỉ tăng 2.0%, và thu nhập từ làm thêm giờ tăng 1.0%, cả hai đều chậm hơn so với tháng 4.

Vị quan chức này cũng lưu ý rằng tác động từ các cuộc đàm phán lao động mùa xuân – vốn mang lại hy vọng về cải thiện lương – sẽ chưa thể hiện rõ trong các số liệu thống kê cho đến mùa hè. Một phần lý do là do phần lớn các công ty tham gia khảo sát là doanh nghiệp nhỏ, thường không có công đoàn và áp dụng các điều chỉnh lương chậm hơn nhiều so với các tập đoàn lớn.

Dữ liệu tuần trước cho thấy chi tiêu tiêu dùng cá nhân của người Nhật trong tháng 5 tăng nhanh nhất trong gần ba năm – một tín hiệu tích cực giữa bối cảnh chi phí sinh hoạt leo thang và lương thực tế giảm. Tuy nhiên, để đà phục hồi tiêu dùng này duy trì bền vững, xu hướng tăng lương cần được củng cố. Đây cũng là một trong những yếu tố then chốt mà Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) đang theo dõi chặt chẽ nhằm xác định thời điểm tiếp theo cho việc điều chỉnh chính sách tiền tệ.

Dù vậy, triển vọng vẫn bị phủ bóng bởi những bất ổn trong và ngoài nước. Các mức thuế quan từ Mỹ đối với hàng xuất khẩu Nhật Bản – nếu được áp dụng – có thể gây thiệt hại cho lợi nhuận doanh nghiệp, kéo theo nguy cơ làm suy yếu đà tăng lương trong tương lai. Điều này cũng sẽ khiến BoJ gặp nhiều thách thức hơn trong nỗ lực bình thường hóa chính sách sau thời kỳ siêu nới lỏng kéo dài.