Động thái “xuống thang” trong cuộc chiến thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã xoa dịu phần nào tâm lý thị trường, nhưng Trung Quốc lại không nằm trong số những nước được hưởng lợi. Các đồng tiền G10 có beta cao, điển hình là AUD và NZD, đã mạnh lên đáng kể sau quyết định của Tổng thống Trump về việc tạm hoãn áp dụng mức "thuế quan đối ứng cao hơn" đối với 60 đối tác thương mại trong 90 ngày. Ngoại lệ duy nhất và cũng là điểm đáng chú ý nhất chính là Trung Quốc, khi mức thuế quan bị đẩy lên 125%. Đối với các đối tác thương mại còn lại, họ sẽ phải chịu mức thuế 10% cùng với các mức thuế hiện hành, bao gồm 25% đối với ô tô, thép, nhôm và hàng nhập khẩu không tuân thủ USMCA từ Canada và Mexico (riêng năng lượng và phân kali của Canada được áp dụng mức 10%). Như vậy, mức thuế bình quân gia quyền áp dụng lên toàn bộ hàng nhập khẩu của Mỹ vẫn duy trì ở mức khoảng 25%, nhưng nếu loại trừ Trung Quốc, con số này giảm xuống còn 13-14% đối với phần còn lại của thế giới.

Khoảng thời gian tạm hoãn 90 ngày sẽ cho phép các bên có thêm thời gian để đàm phán những thỏa thuận thương mại, trước khi đưa ra quyết định cuối cùng về việc áp dụng mức "thuế quan đối ứng cao hơn" hay giảm/xoá bỏ các mức thuế hiện hành. Bộ trưởng Tài chính Mỹ – Scott Bessent bày tỏ sự lạc quan, tin rằng "chúng tôi có thể đạt được thỏa thuận với các đồng minh", và sau đó "cùng nhau tiếp cận Trung Quốc với một lập trường thống nhất". Song, ông cũng không giấu được sự thất vọng khi cho rằng "Trung Quốc dường như không muốn ngồi vào bàn đàm phán, mặc dù họ là quốc gia có hành vi thương mại gây tranh cãi nhất". Tuyên bố này được đưa ra sau khi Trung Quốc có động thái trả đũa, tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ lên tới 84%. Màn "ăn miếng trả miếng" thuế quan giữa Trung Quốc và Mỹ cho thấy căng thẳng thương mại vẫn âm ỉ và có nguy cơ leo thang trong ngắn hạn.

Quyết định tạm hoãn áp dụng mức "thuế quan đối ứng cao hơn" với các đối tác thương mại khác đã giúp xoa dịu phần nào những lo ngại của thị trường, tránh được những tác động tiêu cực hơn nữa đến thương mại và kinh tế toàn cầu. Chứng khoán Mỹ đã có phiên giao dịch khởi sắc, với chỉ số S&P 500 tăng 9.5%, trong khi Nasdaq Composite vọt đến 12.1%, gần như bù đắp hoàn toàn khoản giảm kể từ khi Tổng thống Trump công bố "thuế quan đối ứng" vào ngày 02/04. Đà tăng của chứng khoán Mỹ cũng đi kèm với sự sụt giảm của lợi suất trái phiếu chính phủ (TPCP). Lợi suất TPCP Mỹ kỳ hạn 10 năm và 30 năm giảm lần lượt khoảng 20 và 30 bps. Áp lực bán tháo trên thị trường TPCP Mỹ những ngày gần đây, cùng với sự biến động mạnh về giá và lo ngại của nhà đầu tư trước nguy cơ bị buộc phải thanh lý các basis trade (giao dịch kiếm lời dựa vào chênh lệch giữa giá giao ngay và hợp đồng tương lai), dường như đã tạo nên sức ép khiến Tổng thống Trump phải nhanh chóng tạm hoãn kế hoạch tăng "thuế quan đối ứng" ngay sau khi chính sách này vừa có hiệu lực.

Chính quyền của Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn duy trì lợi suất TPCP Mỹ ở mức thấp và liên tục kêu gọi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cắt giảm lãi suất. Nguy cơ biến động mạnh trên thị trường trái phiếu cũng làm dấy lên đồn đoán rằng Fed sẽ buộc phải can thiệp bằng cách mua vào TPCP. Tuy nhiên, áp lực này đã giảm bớt sau khi ông Trump có động thái xuống thang trong cuộc chiến thuế quan. Hiện tại, thị trường đã hạ kỳ vọng về việc Fed cắt giảm lãi suất, xuống còn khoảng 75 bps cho đến cuối năm nay, so với mức gần 125 bps trước đó. Biên bản cuộc họp Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) giữa tháng 3, vốn đã trở nên kém cập nhật hơn so với diễn biến hiện tại, một lần nữa khẳng định rằng Fed không vội vàng cắt giảm lãi suất. Mặc dù rủi ro đình lạm đối với nền kinh tế Mỹ đã thuyên giảm, nhưng mức thuế quan cao vẫn còn hiệu lực và bất ổn chính sách vẫn là những trở ngại lớn đối với tăng trưởng tại Mỹ và trên toàn cầu, đồng thời tạo nên thách thức lớn cho đà phục hồi bền vững của các đồng tiền beta cao. Chúng tôi cho rằng sẽ có nhiều bằng chứng hơn về sự suy yếu của nền kinh tế trong những tháng tới, một phần là do những diễn biến vừa qua.

Đồng thời, những đồn đoán về khả năng Nhân dân tệ tiếp tục yếu đi vẫn còn đó, do mức thuế quan cao hơn áp đặt lên Trung Quốc và sự chênh lệch đáng kể về thuế quan giữa Trung Quốc và các đối tác thương mại khác. Kỳ vọng Nhân dân tệ mất giá đã đẩy tỷ giá USD/CNH lên mức cao 7.4290 những ngày gần đây, trong khi USD/CNY tiến sát mức trần của biên độ giao dịch hàng ngày ±2%. Bên cạnh đó, chênh lệch giữa USD/CNH và USD/CNY đã nới rộng lên mức cao nhất kể từ tháng 01/2020, mặc dù USD/CNH sau đó điều chỉnh giảm về 7.3500, gần với mức giao dịch của USD/CNY. Hãng tin Reuters đưa tin Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã yêu cầu các ngân hàng nhà nước lớn giảm mua USD cho tài khoản riêng trong tuần này nhằm kiềm chế áp lực giảm lên Nhân dân tệ. Reuters cũng cho biết PBOC sẽ không dùng biện pháp phá giá Nhân dân tệ để giảm thiểu tác động tiêu cực từ thuế quan.

Ngoài ra, Bloomberg đưa tin các nhà lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc dự kiến sẽ họp bàn về những biện pháp kích thích kinh tế bổ sung, tập trung vào hỗ trợ thị trường bất động sản, chi tiêu tiêu dùng và đổi mới công nghệ. Nhiều cơ quan chính phủ khác, bao gồm cả những cơ quan quản lý tài chính, cũng sẽ tổ chức các cuộc họp riêng để thảo luận về một số biện pháp thúc đẩy tăng trưởng và ổn định thị trường. Trung Quốc cần triển khai các gói kích thích kinh tế một cách nhanh chóng và mạnh mẽ hơn để bù đắp tác động từ cuộc chiến thương mại leo thang với Mỹ, vốn đang tiếp tục gây áp lực giảm lên các đồng tiền Châu Á khác và cả những đồng tiền hàng hóa. Khả năng đạt được một thỏa thuận sớm với Mỹ để xóa bỏ hoặc giảm bớt thuế quan dường như ngày càng mong manh, tuy nhiên, với Tổng thống Trump, mọi kịch bản đều có thể xảy ra.

Biến động tỷ giá Nhân dân tệ (Nguồn: Bloomberg, Macrobond & MUFG GMR)