Sau nhiều tuần mong đợi, cuối cùng nước Mỹ cũng có được bản phác thảo về chương trình nghị sự chính sách kinh tế của Kamala Harris, và về cơ bản là chương trình nghị sự chính sách của Joe Biden.

Công bằng mà nói, bài phát biểu của bà vào tuần trước không hẳn là đáng thất vọng mà là không có gì đáng ngạc nhiên. Chương trình nghị sự của Tổng thống không tệ đến vậy, chỉ cần một người đưa tin tốt hơn — và đó chính là nhiệm vụ của Phó Tổng thống. Và khó có thể không thừa nhận rằng việc nêu chi tiết không quan trọng bằng việc nói với cử tri những gì họ muốn nghe.

Tuy nhiên, chương trình nghị sự của Harris đã có một số chi tiết khác với Biden. Trong khi Tổng thống đề xuất một quỹ đổi mới trị giá 20 tỷ USD để giúp các chính quyền địa phương tăng nguồn cung nhà ở, thì Phó tổng thống lại đề xuất 40 tỷ USD. Trong khi Biden bị phản đối vì tình hình giá cả bất công, Harris lại công bố sẽ áp đặt các hình phạt mới đối với các công ty lợi dụng khủng hoảng và phá vỡ các quy tắc. Bà đang đề xuất tạo ra khoản tín dụng thuế cho những người mua nhà lần đầu với các điều khoản hào phóng hơn, nhưng đây là những ý tưởng mà Biden đã tiết lộ trong bài phát biểu về Tình hình Liên bang được đón nhận nồng nhiệt.

Chiến dịch của Harris đã loại bỏ một số lập trường cũ từ năm 2019, tập trung vào các vấn đề như khai thác khí đá phiến và Medicare cho tất cả mọi người. Đã có một số hy vọng rằng Harris có thể áp dụng một cách tiếp cận ít dân túy hơn, kỹ trị hơn đối với chính sách kinh tế, gần với mô hình Obama hơn là Bidenomics. Nhưng xét theo bài phát biểu hôm thứ Sáu, những kỳ vọng đó khó có thể thành hiện thực.

Về mặt giá trị, đây là một sự kết hợp hỗn hợp.

Hãy xem xét lời cam kết của bà về việc hạn chế tình trạng tăng giá bất hợp lý tại siêu thị. Những gì đã xảy ra với giá thực phẩm là doanh số bán hàng tại cùng một cửa hàng đã tăng vọt trong thời kỳ đại dịch, cho phép các cửa hàng thực phẩm tăng giá và tận hưởng biên lợi nhuận cao hơn, sau đó đã đảo ngược một phần — nhưng không hoàn toàn.

Biên lợi nhuận của các cửa hàng thực phẩm quay lại mức trước đại dịch

Đây có phải là “thổi giá” không? Tôi không nghĩ vậy. Nếu họ không tăng giá, người tiêu dùng sẽ thấy tình trạng thiếu hụt nhiều hơn (bạn còn nhớ chuyện gì đã xảy ra với giấy vệ sinh không?) — và cũng thấy khó chịu vì điều đó. Nhưng đúng là lợi nhuận tăng vọt theo giá cả. Cũng đúng là mặc dù biên lợi nhuận đã giảm kể từ thời hoàng kim, nhưng biên lợi nhuận vẫn cao hơn vào năm 2023 so với năm 2018 và 2019. Trong những tháng gần đây, nhiều nhà bán lẻ như Target đang báo cáo doanh số bán hàng giảm, trong khi Walmart đang hoạt động tốt vì người tiêu dùng giàu có ngày càng săn lùng hàng giảm giá.

Tất cả những điều đó có nghĩa là: Bữa tiệc cho các nhà bán lẻ đã kết thúc. Các công ty sẽ cần phải bắt đầu hạ biên lợi nhuận xuống mức trước Covid, nếu không sẽ sớm mất khách hàng.

Tuy nhiên, việc một ứng cử viên tranh cử Tổng thống tham gia vào việc thúc đẩy biên lợi nhuận giảm nanh nhanh hơn không phải là ý tưởng tồi tệ nhất trên thế giới.

Tương tự như vậy, mặc dù trọng tâm hùng biện về việc ấn định giá và các tập đoàn độc quyền bị cường điệu hóa, nhưng đó không phải là một ý tưởng điên rồ. Chỉ vì một điều gì đó là bất hợp pháp không có nghĩa là nó không xảy ra. Có những vụ giết người và trộm xe hơi xảy ra hàng ngày ở Hoa Kỳ, nhưng các chính trị gia vẫn tiến hành các chiến dịch dựa trên tiền đề rằng họ sẽ mạnh mẽ hơn trong việc thực thi luật. Sẽ rất ngạc nhiên nếu việc thực thi luật chống độc quyền chặt chẽ hơn có tác động đáng kể đến giá cả về mặt kinh tế vĩ mô, nhưng điều đó không nằm ngoài khả năng.

Tuy nhiên, vấn đề với cách tiếp cận của Harris cũng giống như cách tiếp cận của Biden: Đó là bỏ qua chính sách tài khóa và thâm hụt ngân sách. Lạm phát đã giảm mạnh so với mức cao nhất của vài năm trước và Fed đã sẵn sàng cắt giảm lãi suất, điều này sẽ cải thiện thêm chi phí sinh hoạt thực tế cho hầu hết người Mỹ.

Điều chính mà chính phủ liên bang có thể làm để tạo điều kiện thuận lợi cho con đường giảm lãi suất là giảm thâm hụt ngân sách. Suy nghĩ hiện tại ở Washington dường như cho rằng trách nhiệm tài khóa thể hiện một kẻ thua cuộc về mặt chính trị, vì vậy không đáng để nói đến. Điều này thật điên rồ đối với nhiều người trong chúng ta - những người đã dành nhiều năm tháng dưới thời Obama để được nghe rằng chi tiêu thâm hụt là một thất bại chính trị, vì vậy, điều bắt buộc là phải tập trung vào trách nhiệm tài khóa. Vào thời điểm đó, lãi suất thấp và thâm hụt lớn hơn sẽ thúc đẩy việc làm với mức giảm tối thiểu. Ngày nay, nợ công thực sự gây áp lực tăng lên lãi suất và làm giảm việc xây dựng nhà ở. Tuy nhiên, Harris, giống như Biden trước đây, chủ yếu đề xuất các khoản trợ cấp mới cho cả phía cung và cầu.

Điều này thận trọng hơn về mặt chính trị so với một cuộc tấn công mạnh mẽ vào các quy định sử dụng đất kìm hãm nguồn cung nhà ở và như một chiến lược, nó có cả lợi và hại. Nhưng về cơ bản, nó không khác biệt đáng kể so với chiến lược của Biden.

Đó là một sự thất vọng nhẹ đối với bất kỳ ai (như tôi) hy vọng có nhiều sự thay đổi hơn từ Bidenomics. Mặt khác, một điểm khác biệt lớn giữa phiên bản Bidenomics của Harris và phiên bản của Biden là Harris đang dẫn trước trong các cuộc thăm dò. Bà ấy trẻ hơn Biden, bà ấy giỏi hơn trong việc đưa ra các bài phát biểu có chủ đích, và công chúng không đổ lỗi cho bà ấy nhiều như họ đổ lỗi cho Biden về lạm phát trong quá khứ.