Dù vàng luôn được xem là "bến đỗ an toàn" trong thời kỳ biến động, đợt tăng giá phi thường này không đơn thuần là phản ứng trước những xáo trộn thị trường, mà là kết quả của sự hội tụ nhiều yếu tố kinh tế - tài chính, một lần nữa khẳng định vị thế không thể thay thế của kim loại quý này trong danh mục đầu tư toàn cầu.

Làn sóng tăng giá mới của vàng được châm ngòi bởi tuyên bố gây chấn động của Tổng thống Donald Trump về việc tái áp thuế thép và nhôm vào cuối tuần. Động thái này, cùng với khả năng áp thuế lên khối BRICS - những nền kinh tế đang có xu hướng tách khỏi đồng USD, đã tạo nên một làn sóng bất ổn lan tỏa khắp nền kinh tế toàn cầu.

Trong khi đó, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung tiếp tục đẩy dòng vốn đổ về phía vàng như một xu thế tất yếu. Kể từ thời điểm bước ngoặt tháng 2/2022, khi chính quyền Biden đưa ra quyết định về việc loại Nga ra khỏi hệ thống SWIFT, nhiều quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc, đã mạnh tay gia tăng dự trữ vàng như một chiến lược nhằm giảm sự lệ thuộc vào đồng USD.

Đáng chú ý, chỉ trong tháng 1, PBoC đã liên tiếp tăng dự trữ vàng tháng thứ ba, đồng thời triển khai chương trình thí điểm đột phá cho phép các công ty bảo hiểm đầu tư trực tiếp lên tới 200 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 27.4 tỷ USD) vào vàng. Riêng động thái này đã tạo nên một cú hích mạnh mẽ về nhu cầu, hứa hẹn sẽ tiếp tục hỗ trợ đà tăng giá của vàng.

Mặc dù thông thường, lãi suất cao sẽ tạo áp lực lên các tài sản phi lợi tức như vàng, song chính sách của Fed lại đang góp phần hỗ trợ đà tăng của kim loại quý này. Bài phát biểu được chờ đợi của Chủ tịch Fed Jerome Powell trong tuần này dự kiến sẽ một lần nữa khẳng định dù nền kinh tế Mỹ vẫn thể hiện sức chống chịu tốt, việc cắt giảm lãi suất vẫn còn là điều xa vời. Thông thường, điều này sẽ là tin xấu cho vàng, bởi lãi suất cao đồng nghĩa với chi phí cơ hội lớn hơn khi nắm giữ vàng. Tuy nhiên, sự hiện diện của nhiều yếu tố kinh tế khác đang cho thấy một kịch bản hoàn toàn khác.

Nổi bật trong số đó là mối lo ngại về quỹ đạo lạm phát - yếu tố then chốt giữ vững sức hấp dẫn của vàng. Trong khi Fed kiên trì theo đuổi mục tiêu kéo lạm phát về ngưỡng 2% dựa trên dữ liệu thực tế, khảo sát tâm lý người tiêu dùng của Đại học Michigan lại cho thấy kỳ vọng về lạm phát vẫn neo ở mức cao. Giới đầu tư đang ráo riết tìm đến vàng như một công cụ phòng vệ trước nguy cơ lạm phát dai dẳng tiếp tục làm suy yếu sức mua của các đồng tiền pháp định.

Bên cạnh đó, các yếu tố kỹ thuật cũng đang tạo động lực mạnh mẽ đẩy giá vàng lên cao. Các quỹ ETF được đảm bảo bằng vàng vật chất đã chứng kiến dòng vốn đổ vào ấn tượng trong những tuần gần đây. Điển hình như SPDR Gold Shares ETF (NYSE:GLD) đã bứt phá 1.7% chỉ trong một phiên thứ Hai, đánh dấu chuỗi tăng điểm 6 tuần liên tiếp - một kỷ lục chưa từng có kể từ giai đoạn đại dịch COVID-19 năm 2020. Tính từ đầu năm, quỹ này đã tăng trưởng 10.8%, vượt xa con số 3.1% của chỉ số S&P 500. Cả nhà đầu tư tổ chức lẫn cá nhân đều đang thể hiện sự quan tâm mạnh mẽ đến vàng như một lá chắn bảo vệ tài sản trong thời điểm đầy biến động này.

Trong bức tranh tăng giá của vàng gần đây, một yếu tố then chốt nhưng thường bị các nhà phân tích bỏ qua chính là tỷ lệ cho thuê vàng - con số này đã tạo nên cú sốc khi vọt lên trên 5%. Tỷ lệ cho thuê vàng trên thị trường London đang tăng vọt, phản ánh rõ nét thực trạng nhu cầu vàng vật chất đang vượt xa nguồn cung hiện có trên thị trường.

Dù tỷ lệ này đã hạ nhiệt xuống mức 3.5%, đây vẫn là một con số chưa từng thấy trong nhiều năm qua. Đáng chú ý hơn, phần bù rủi ro giữa HĐTL vàng và vàng vật chất đang ngày một nới rộng, khi các nhà giao dịch tích cực tái cơ cấu danh mục nhằm né tránh tác động từ thuế quan Mỹ. Điều này đã tạo nên một làn sóng mới - xu hướng ưu tiên nắm giữ vàng tại thị trường Mỹ, nơi các chính sách thương mại được dự báo sẽ có ảnh hưởng sâu rộng hơn đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong khi vàng đang tỏa sáng với đà tăng ấn tượng, thị trường chứng khoán Mỹ lại chứng kiến những biến động dữ dội, mặc dù chỉ số S&P 500 vẫn đang duy trì trong vùng 6000-6100 điểm. Báo cáo chỉ số CPI tháng 1 - dự kiến công bố vào ngày mai (12/2) - đang được giới đầu tư đặc biệt quan tâm. Nếu số liệu lạm phát "nóng" hơn dự báo, nhu cầu trú ẩn vào vàng như một lá chắn chống lạm phát có thể bùng nổ. Ngược lại, một con số CPI thấp bất ngờ có thể khiến Fed phải cân nhắc lại định hướng chính sách, từ đó tạo áp lực giảm mạnh lên giá vàng.

Dù chính sách thương mại vẫn đang là chủ đề chi phối thị trường vàng, song tâm lý của nhà đầu tư về lạm phát, lãi suất và biến động cổ phiếu sẽ tiếp tục là những nhân tố định hình quỹ đạo của kim loại quý này. Với sự hội tụ của ba yếu tố mạnh mẽ - căng thẳng địa chính trị, làn sóng mua vào từ các ngân hàng trung ương và dòng vốn ETF dồi dào, đà tăng của vàng được dự báo sẽ tiếp tục được hậu thuẫn vững chắc trong ngắn hạn.

Câu hỏi được nhiều nhà đầu tư đặt ra là liệu đợt tăng giá hiện tại có phải là khởi đầu của một hành trình dài hạn, hay chỉ là một cơn sốt đầu cơ nhất thời bắt nguồn từ tâm lý lo sợ. Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào diễn biến của bức tranh kinh tế và chính sách trong thời gian tới. Tuy nhiên, một điều không thể phủ nhận rằng là sau hàng thiên niên kỷ, vàng vẫn đang khẳng định vị thế vững chắc của mình như một "bến đỗ an toàn" không thể thay thế trong tâm trí các nhà đầu tư toàn cầu.