Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell khẳng định sẵn sàng bảo vệ tính độc lập của ngân hàng trung ương Mỹ trước áp lực chính trị sau chiến thắng của Donald Trump. Ông tuyên bố sẽ không từ nhiệm nếu bị yêu cầu, đồng thời nhấn mạnh tổng thống đắc cử không có thẩm quyền bãi nhiệm hay giáng chức ông cùng các quan chức cấp cao khác của Fed.

"Không," Powell khẳng định dứt khoát trong cuộc họp báo hôm thứ Năm khi được hỏi liệu có từ chức theo yêu cầu của Trump hay không.

Tại cuộc họp báo sau phiên họp chính sách kéo dài hai ngày, Powell nhiều lần nhấn mạnh Trump - người từng tìm cách bãi nhiệm chủ tịch Fed trong nhiệm kỳ đầu tại Nhà Trắng - không có cơ sở pháp lý để giáng chức hoặc bãi nhiệm chủ tịch hay bất kỳ quan chức cấp cao nào của Fed tại Washington.

"Thông điệp của Powell qua tuyên bố mạnh mẽ về việc không ai có thể bị giáng chức cho thấy ban lãnh đạo Fed rất đoàn kết", Peter Conti-Brown, giáo sư và chuyên gia về lịch sử Fed tại Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania nhận định. "Tôi xem đây như tuyên bố của Powell rằng tổng thống đắc cử có thể tham gia định hình Cục Dự trữ Liên bang, nhưng chỉ khi xuất hiện các vị trí trống cần bổ nhiệm."

Trong suốt cuộc họp báo, lập trường của Powell đặc biệt đáng chú ý bởi sự khéo léo trong cách ứng xử. Ông chủ động tránh né mọi câu hỏi chính trị từ giới truyền thông, kiên quyết không đưa ra bất kỳ suy đoán nào về các chính sách tiềm năng của chính quyền mới. Tuy nhiên, khi đề cập đến vấn đề bảo vệ thể chế mà ông đã cống hiến từ năm 2012, Chủ tịch Fed không ngần ngại thể hiện quan điểm mạnh mẽ.

"Powell là người kiên định bảo vệ nguyên tắc độc lập của Fed. Việc đầu hàng trước áp lực chính trị bằng cách từ chức sẽ là một tiền lệ nguy hiểm, phản ánh sự suy yếu trong tính độc lập của ngân hàng trung ương," Ian Katz, Giám đốc điều hành Capital Alpha Partners, nhận định trong báo cáo phân tích gửi tới nhà đầu tư.

Những tuyên bố cứng rắn này, chỉ 48 giờ sau chiến thắng ngoài dự đoán của Trump, báo hiệu một cuộc đấu tranh quyền lực gay gắt sắp nổ ra giữa ngân hàng trung ương và vị tân tổng thống - người đang quyết tâm gây ảnh hưởng lên chính sách tiền tệ.

Mặc dù chính Trump là người bổ nhiệm Powell vào vị trí Chủ tịch Fed năm 2018, mối quan hệ giữa hai người nhanh chóng trở nên căng thẳng khi Trump liên tục có những chỉ trích gay gắt và công khai gây sức ép buộc Powell phải dừng chu kỳ thắt chặt tiền tệ vào cuối năm đó. Thái độ đối đầu này dường như sẽ tiếp tục leo thang sau chiến thắng bất ngờ của Trump trong cuộc bầu cử hôm thứ Ba.

Người bảo vệ thể chế kiên định

Powell, một người bảo thủ thể chế được đào tạo trong giới tinh hoa Washington, luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của tính độc lập của ngân hàng trung ương. Trong một cuộc phỏng vấn đầu năm nay, ông khẳng định quyết tâm hoàn thành trọn vẹn nhiệm kỳ như một biểu hiện của nguyên tắc này.

Về phía Trump, ông đã điều chỉnh một số quan điểm gây tranh cãi về mức độ can thiệp của tổng thống đối với ngân hàng trung ương. Trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg tháng 6, ông cam kết để Powell hoàn thành nhiệm kỳ đến năm 2026. Tuy nhiên, ông vẫn khẳng định tổng thống nên có quyền đưa ra các đề xuất về chính sách tiền tệ.

Michael Barr, Phó Chủ tịch Fed phụ trách Giám sát - người đứng đầu cơ quan giám sát ngân hàng và thường xuyên bị đảng Cộng hòa chỉ trích - có thể trở thành mục tiêu của chính quyền Trump.

Trong một phát biểu trên Bloomberg Television, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bill Hagerty - ứng viên tiềm năng cho nội các Trump - nhấn mạnh "mọi phương án đều cần được cân nhắc" liên quan đến vị trí của Barr.

"Chúng tôi sẽ xem xét mọi phương án pháp lý khả thi để thực hiện thay đổi nhân sự," ông tuyên bố.

Tuy nhiên, mọi nỗ lực bãi nhiệm hoặc giáng chức Powell và các đồng sự có thể sẽ dẫn đến tranh chấp pháp lý. Nhiều chuyên gia luật cho rằng tổng thống không có thẩm quyền bãi nhiệm chủ tịch Fed, dù một số ý kiến cho rằng có thể có cơ sở pháp lý để giáng chức phó chủ tịch phụ trách giám sát.

Động thái hạ lãi suất

Fed vừa công bố hạ lãi suất điều hành thêm 25 điểm cơ bản vào thứ Năm - đợt giảm thứ hai liên tiếp. Mặc dù Fed được kỳ vọng tiếp tục nới lỏng tiền tệ trong những tháng tới, các nhà đầu tư và chuyên gia kinh tế đã hạ dự báo về mức giảm lãi suất trong chu kỳ này, một phần do phản ứng trước chiến thắng của Trump.

Trump cam kết sẽ áp thuế quyết liệt hơn, thắt chặt di trú và gia hạn các gói giảm thuế - những chính sách có thể gây áp lực lên giá cả và đẩy cao lãi suất dài hạn.

Powell nhấn mạnh các quyết định chính sách sắp tới sẽ phụ thuộc vào dữ liệu kinh tế, và Fed sẽ không dự đoán trước về chính sách tài khóa hay thương mại.

"Chúng tôi chưa thể biết thời điểm và chi tiết của bất kỳ thay đổi chính sách nào," Powell phát biểu. "Do đó, chúng tôi không thể lượng hóa tác động đến nền kinh tế, cụ thể là mức độ ảnh hưởng của các chính sách đó đến hai mục tiêu then chốt: tạo việc làm tối đa và ổn định giá cả."

Theo Lindsey Piegza, Chuyên gia Kinh tế trưởng Stifel Financial Corp, mặc dù Chủ tịch Fed cam kết sẽ tiếp tục hạ lãi suất trong tương lai nhưng không đưa ra lộ trình cụ thể. Ông để ngỏ "khả năng tạm dừng nới lỏng tại cuộc họp tháng 12 nếu các chỉ số kinh tế duy trì ổn định và lạm phát vẫn ở mức cao dai dẳng."

Powell lưu ý nền kinh tế đã tăng trưởng vượt kỳ vọng, trong khi lạm phát tháng 9 cao hơn dự báo.

Dù khẳng định mọi phương án vẫn được cân nhắc, những phát biểu này báo hiệu khả năng Fed có thể tạm dừng chu kỳ hạ lãi suất tại cuộc họp cuối năm vào tháng 12.

"Chúng tôi sẽ đưa ra quyết định vào tháng 12," Powell cho biết, đồng thời cho hay các nhà hoạch định chính sách sẽ có thêm nhiều dữ liệu kinh tế trước thời điểm đó.