Tuyên bố của Tổng thống Mỹ hôm thứ Năm dường như cho thấy ông đang làm chậm lại quyết định về việc có can dự vào cuộc chiến hay không, ngay cả khi các khí tài quân sự của Mỹ đang được điều động nhanh chóng tới khu vực, giữa lúc lo ngại về nguy cơ leo thang căng thẳng.

“Dựa trên khả năng các cuộc đàm phán với Iran có thể sẽ diễn ra trong tương lai gần, tôi sẽ đưa ra quyết định có hành động hay không trong vòng hai tuần tới,” Trump cho biết.

Mỹ cho biết vẫn duy trì kênh liên lạc đàm phán với Tehran trong những ngày xảy ra các vụ phóng tên lửa qua lại giữa Iran và Israel.

Những bình luận này được đưa ra sau bảy ngày xung đột, bắt đầu khi Israel tấn công Iran với lý do nhằm phá hủy chương trình hạt nhân của nước Cộng hòa Hồi giáo này. Mỹ đã hỗ trợ Israel bắn hạ các tên lửa của Iran nhắm vào đồng minh, và Lầu Năm Góc đang điều động thêm lực lượng tới khu vực, giữa lúc có nhiều đồn đoán rằng Trump đang chuẩn bị phê chuẩn các cuộc không kích vào cơ sở hạt nhân Fordow của Iran.

Hôm thứ Tư, Trump từng nói rằng ông có thể ra lệnh tấn công trong vài ngày tới.

David Petraeus, cựu giám đốc CIA và từng chỉ huy Bộ Tư lệnh Trung tâm của Mỹ, nhận định rằng quyết định chờ thêm hai tuần là “một lựa chọn khá hợp lý”. Theo ông, điều đó sẽ cho phép tàu sân bay thứ hai của Mỹ – USS Nimitz – di chuyển từ khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tới Trung Đông.

“Họ có thể muốn thực hiện thêm một số hành động như điều thêm các hệ thống phòng không và chống tên lửa đạn đạo, đảm bảo đầy đủ vũ khí tại chỗ và tổ chức tập dượt,” Petraeus nói với Financial Times. “Việc cho ngoại giao thêm một cơ hội cũng là điều hợp lý.”

Khả năng nối lại các cuộc đàm phán Mỹ-Iran diễn ra trong bối cảnh Anh, Pháp và Đức chuẩn bị tổ chức cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Iran vào thứ Sáu tại Geneva, như một nỗ lực cuối cùng nhằm ngăn chặn leo thang xung đột.

“Giải pháp thông qua đàm phán vẫn tốt hơn là thông qua xung đột… Nguy cơ leo thang trên toàn khu vực là điều hiển nhiên,” Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer phát biểu hôm thứ Năm. Ông khẳng định Anh “hoàn toàn” công nhận quyền tự vệ của Israel, “nhưng nguyên tắc là chúng ta cần hạ nhiệt tình hình.”

Các thủ đô châu Âu đã tăng cường kế hoạch dự phòng trong trường hợp Mỹ tham gia cuộc chiến, sau khi Trump thừa nhận hôm thứ Tư rằng ông “có thể” ra quyết định này.

Tuy nhiên, Ngoại trưởng Anh David Lammy được cho là sẽ chuyển thông điệp từ Mỹ tới Iran, rằng một giải pháp ngoại giao vẫn còn khả thi. Lammy và Đại sứ Anh tại Washington Peter Mandelson đã gặp Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Đặc phái viên Trung Đông Steve Witkoff tại Nhà Trắng hôm thứ Năm.

Dù vậy, vẫn còn nhiều sự bi quan rằng Iran sẽ sẵn sàng đạt được một thỏa thuận. Những người gần gũi với tiến trình đàm phán cảnh báo rằng hành động quân sự từ phía Mỹ “vẫn là một lựa chọn nghiêm túc”.

Cuộc gặp tại Geneva với ông Abbas Araghchi của Iran là sự khôi phục định dạng “E3”, trong đó Anh, Pháp và Đức — ba nước châu Âu ký kết thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với Iran — từng tìm cách giải quyết căng thẳng giữa Tehran và phương Tây.

Mục tiêu của cuộc họp là đạt được một khuôn khổ để khôi phục việc giám sát chương trình hạt nhân của Iran, với điều kiện cho phép các thanh sát viên quốc tế được tiếp cận không hạn chế các cơ sở. Một chủ đề khác cũng sẽ được thảo luận là việc liệu Iran có sẵn sàng cam kết cắt giảm kho tên lửa đạn đạo của mình hay không.

Khủng hoảng về chương trình hạt nhân Iran bùng phát sau khi Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận năm 2018. Đáp lại, Tehran mở rộng các hoạt động hạt nhân và đã làm giàu uranium ở mức gần đạt tiêu chuẩn vũ khí, dù khẳng định chương trình hạt nhân chỉ phục vụ mục đích dân sự.

Chính quyền Trump đã tổ chức năm vòng đàm phán gián tiếp với Iran trước khi tiến trình ngoại giao bị gián đoạn vì cuộc tấn công của Israel hôm thứ Sáu — chỉ vài ngày trước khi vòng đàm phán thứ sáu dự kiến diễn ra.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, người phản đối con đường ngoại giao, cho biết ông phát động chiến dịch quân sự nhằm ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân.

Bộ Ngoại giao Iran xác nhận ông Araghchi sẽ gặp các ngoại trưởng Anh, Pháp và Đức — đây là cuộc tiếp xúc ngoại giao cấp cao đầu tiên với Tehran kể từ khi Israel phát động các cuộc tấn công.

Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot phát biểu hôm thứ Năm: “Chúng tôi đã bày tỏ sẵn sàng tham gia các cuộc đàm phán nhằm đạt được từ Iran một sự cắt giảm lâu dài chương trình hạt nhân và chương trình tên lửa đạn đạo.”
Ông nhấn mạnh: “Đàm phán hiện vẫn là con đường duy nhất để đạt được sự cắt giảm lâu dài các chương trình đó.”

Bộ ba E3, từng đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực với chính quyền Biden nhằm khôi phục thỏa thuận năm 2015, đã bị Trump gạt ra ngoài lề trong chiến lược gây sức ép buộc Iran nhượng bộ.