Cuộc chiến thương mại thứ hai của Tổng thống Donald Trump là cuộc đối đầu giữa một người với tất cả. Các mức thuế trả đũa mà Nhà Trắng công bố hôm thứ Tư đã áp thêm 34% thuế lên Trung Quốc, đưa tổng thuế đối với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc lên 54% trong vòng 10 tuần kể từ khi ông Trump nhậm chức. Ông cũng không tha cho những quốc gia cố gắng đầu hàng thay vì trả đũa. Mặc dù mỗi quốc gia chịu ảnh hưởng khác nhau, Washington đã đưa tất cả các quốc gia châu Á vào cùng một "chiếc thuyền thuế".

Nhật Bản, dù là trụ cột địa chính trị của Mỹ trong khu vực và có các khoản đầu tư lớn từ các ông lớn như SoftBank (9984.T), vẫn phải chịu thuế 24%. Hàn Quốc, với sự hiện diện của nhiều căn cứ quân đội Mỹ, cũng không thể tránh khỏi mức thuế 26%. Đài Loan, dù có vai trò quan trọng trong việc cung cấp vi mạch cho Silicon Valley và cam kết đầu tư vào sản xuất chip tại Mỹ, cũng không thoát khỏi mức thuế tăng 32%.

Chính sách thuế quan của Trump đã gây ra đòn đánh mạnh vào các quốc gia Châu Á

Đặc biệt, chiến lược "Trung Quốc cộng một" mà các quốc gia như Việt Nam áp dụng đã bị phá vỡ. Việt Nam giờ phải đối mặt với mức thuế lên tới 46%, gần như ngang với mức thuế mà Trung Quốc phải gánh chịu. Trước đây, Việt Nam là nơi Trung Quốc chuyển hàng hóa hoàn thiện sang Mỹ, nhưng giờ đây, chiến lược này sẽ không còn hiệu quả. Các nhà xuất khẩu Trung Quốc, vốn phụ thuộc vào việc tái xuất qua Đông Nam Á, sẽ gặp khó khăn lớn.

Tuy nhiên, điều này có thể mở ra cơ hội cho Ấn Độ, quốc gia đang tìm cách mở rộng ngành sản xuất. Ấn Độ phải đối mặt với mức thuế thấp hơn, chỉ 27%, và những rào cản đối với đầu tư Trung Quốc có thể giúp quốc gia này trở thành điểm đến hấp dẫn cho các công ty muốn sản xuất chi phí thấp để cung cấp hàng hóa cho Mỹ. Tuy vậy, hầu hết các công ty toàn cầu sẽ không thay đổi chuỗi cung ứng cho đến khi thấy chính sách thương mại ổn định hơn.

Một số người lạc quan vẫn hy vọng các quốc gia có thể đàm phán để giảm nhẹ các mức thuế trước khi chúng có hiệu lực vào ngày 9 tháng 4 hoặc trong thời gian sau đó. Tuy nhiên, các mức thuế dưới thời Trump rất khó thay đổi và các điều kiện trong sắc lệnh hành pháp của ông, yêu cầu sự nhượng bộ đáng kể về thương mại và an ninh, khiến khả năng thành công của các cuộc đàm phán trở nên ít khả thi hơn.

Mọi điều này có thể đang tạo cơ hội cho Trung Quốc khi quốc gia này cố gắng củng cố vai trò là bá chủ khu vực và một người ủng hộ mạnh mẽ của tự do thương mại so với Mỹ, một thị trường lớn khó thay thế. Tuy nhiên, sự phản đối của Bắc Kinh đối với các rào cản thương mại cũng đồng nghĩa với việc Trung Quốc phải duy trì hoạt động của ngành xuất khẩu để tránh tình trạng thất nghiệp gia tăng và tăng trưởng chậm lại.

Các quốc gia châu Á giờ đây có thể phải đối mặt với một làn sóng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc, đe dọa các nhà máy địa phương và tạo ra một lựa chọn khó khăn về việc có nên dựng lên các rào cản thương mại bảo hộ hay không. Các thị trường chứng khoán lớn trong khu vực đã giảm điểm mạnh vào thứ Năm, với chỉ số Topix của Nhật Bản giảm 3%, khi các nhà đầu tư bắt đầu đánh giá tác động ngắn hạn và lâu dài của cuộc chiến này. Thực tế khắc nghiệt là không có nơi nào an toàn ở châu Á, và cơn bão đã đến.