bài viết dựa trên quan điểm cá nhân của Daniel Lacalle

Bất kỳ ai xem xét kỹ lưỡng các con số bề nổi đều có thể thấy rõ những điểm yếu thực sự của nền kinh tế Hoa Kỳ. Việc chi tiêu chính phủ và nợ công tăng mạnh một cách không bền vững đã làm thổi phồng GDP, khiến thu nhập quốc dân thực tế yếu hơn đáng kể so với số liệu GDP. Thêm vào đó, các chỉ số niềm tin tiêu dùng từ Conference Board và Đại học Michigan, thấp hơn đáng kể so với năm 2019 và 2021, cho thấy nền kinh tế đình trệ. Các báo cáo việc làm cho thấy nhiều yếu tố đáng lo ngại, bao gồm các điều chỉnh giảm đáng kể. Toàn bộ sự cải thiện của lực lượng lao động từ năm 2021 đến nay chủ yếu đến từ lao động nước ngoài, trong khi tỷ lệ việc làm trên dân số và tỷ lệ tham gia lực lượng lao động vẫn thấp hơn nhiều so với năm 2019. Tiền lương thực tế đã đình trệ trong bốn năm qua theo số liệu chính thức. Đầu tư yếu kém, và chỉ số Russell 2000, bao gồm các công ty vốn hóa nhỏ hàng đầu hoạt động chủ yếu tại Hoa Kỳ, chỉ tăng trưởng doanh thu 1.8% và không có tăng trưởng lợi nhuận thực tế từ năm 2021 đến tháng 11 năm 2024.

Các giáo sư EJ Antony và Peter St Onge gần đây đã công bố một nghiên cứu xuất sắc có tiêu đề “Suy thoái từ năm 2022: Thu nhập và sản lượng kinh tế Hoa Kỳ đã giảm tổng thể trong bốn năm qua” thông qua Viện Brownstone. Nghiên cứu này hoàn hảo để giải thích vì sao người Hoa Kỳ không mấy hài lòng với "Bidenomics" và cách ông tự nhận nền kinh tế của mình là “tốt nhất thế giới” hoặc “tốt nhất từ trước đến nay”. Nghiên cứu kết luận rằng việc điều chỉnh các chỉ số để phản ánh mức tăng giá trung bình thực tế hơn đã cho thấy lạm phát cộng dồn từ năm 2019 bị đánh giá thấp gần một nửa. Một sự khác biệt lớn giữa CPI và lạm phát được điều chỉnh đã dẫn đến việc tăng trưởng GDP cộng dồn bị thổi phồng khoảng 15%. Các điều chỉnh này chỉ ra rằng nền kinh tế Hoa Kỳ đã rơi vào suy thoái từ năm 2022. Các tác giả đã đúng khi nhận định: "Kết quả của chúng tôi phù hợp với cảm nhận của công chúng Hoa Kỳ, trong đó phần lớn tin rằng chúng ta đang ở trong thời kỳ suy thoái."

Nghiên cứu này tiết lộ rằng việc đánh giá thấp CPI và chỉ số giảm phát GDP đã làm tăng các con số GDP và thu nhập khả dụng thực tế, dẫn đến các con số mà không người Hoa Kỳ nào chi trả hóa đơn hàng ngày và nhận lương có thể cảm nhận được. Khi điều chỉnh lại, thực tế khắc nghiệt hiện rõ. Nền kinh tế Hoa Kỳ đã suy thoái trong nhiều năm. Điều thú vị là các nhà kinh tế học theo trường phái Keynes đã dành hai năm qua để cố gắng giải thích vì sao các con số vĩ mô chi tiết được đề cập trước đó không phù hợp với GDP mạnh và thu nhập khả dụng. Mặc cho các lý giải, vấn đề cốt lõi vẫn là chính phủ đã thổi phồng mức tăng thu nhập khả dụng và GDP thực tế.

Người Hoa Kỳ không ngốc. Không thể nói với họ rằng nền kinh tế đang tuyệt vời hơn bao giờ hết khi họ không nhìn thấy điều đó trong tài chính hàng ngày. Những tuyên truyền phi lý kiểu này có thể hiệu quả ở Pháp hay Tây Ban Nha, nhưng không phải ở Hoa Kỳ. Vì vậy, sự lạc quan, quảng bá và tự mãn của một chính phủ liên tục nhấn mạnh rằng nền kinh tế đang ổn định sẽ phản tác dụng. Điều này là dễ hiểu.

Chính phủ tạo ra lạm phát - một loại thuế ẩn làm xói mòn sức mua của đồng tiền thông qua việc chi tiêu tăng và in tiền. Người ta thường nhầm lẫn giữa lạm phát và CPI, trong khi CPI chỉ là một thước đo mức mất giá sức mua của đồng tiền.

Các nhà kinh tế thường chỉ trích CPI và chỉ số giảm phát GDP về việc không phản ánh đầy đủ áp lực lạm phát thực tế. Có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng cách tính CPI làm đánh giá thấp lạm phát thực tế. Theo Marshall Reinsdorf của IMF, “Việc đánh giá thấp giá thực phẩm tăng và đánh giá cao giá vận chuyển giảm là nguyên nhân chính dẫn đến việc đánh giá thấp lạm phát”. Peter Schiff cũng giải thích rõ rằng: “Nếu bạn sử dụng dữ liệu giá hiện nay với công thức cũ, bạn sẽ thấy CPI gần như gấp đôi con số chính phủ báo cáo. Vì vậy, khi Cục Thống kê Lao động báo cáo CPI 9.2% vào tháng 6 năm 2021, thực tế là khoảng 18% khi tính theo công thức của những năm 1970”.

Ngoài ra, CPI là một con số thống kê của chính phủ, và vì chính sách tiền tệ mở rộng của chính phủ tạo ra lạm phát, các quan chức có động cơ để đánh giá thấp chỉ số này. Giáo sư Joseph Salerno, tác giả cuốn sách xuất sắc “Money, Sound and Unsound” (Viện Ludwig von Mises, 2015), nhận xét rằng cách tính tỷ lệ lạm phát hàng năm hiện tại là thiếu chính xác, khi tỷ lệ của mười một tháng trước đó ảnh hưởng quá lớn so với tỷ lệ của tháng gần nhất. Ngược lại, việc tính tỷ lệ lạm phát hàng năm bằng cách tổng hợp và tính lãi gộp tỷ lệ thay đổi CPI gần nhất theo tháng hoặc quý sẽ cho cái nhìn rõ hơn về tình trạng lạm phát hiện tại và xu hướng của điều này”. Do đó, với các số liệu gần đây, không ai có thể tuyên bố chiến thắng trước lạm phát, và chính sách của Fed sẽ phải hoàn toàn thay đổi.

Chi tiêu chính phủ phình to đã che giấu một cuộc suy thoái trong khu vực tư nhân và sự suy giảm thực tế của thu nhập khả dụng thực, tiền lương thực, và biên lợi nhuận của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). Hiện nay, có thể thấy GDP thực đã bị thu hẹp trong hai năm qua, ngay cả sau khi tính đến áp lực lạm phát thực tế. Hơn nữa, một yếu tố tạm thời và ngoại sinh là sự suy yếu rộng khắp của các mặt hàng cơ bản đã thúc đẩy đóng góp ngoại thương vào GDP.

Vấn đề nằm ở chỗ, các nỗ lực giảm thiểu tác động của sự phá giá tiền tệ đã liên tục làm suy giảm độ tin cậy của dữ liệu chính thức. Khi sự can thiệp của chính phủ vào nền kinh tế tăng lên, các cuộc suy thoái kỹ thuật có thể không xuất hiện trong dữ liệu chính thức, nhưng vẫn ảnh hưởng đến người dân. Thêm vào đó, việc chi tiêu thâm hụt và in tiền hiện nay dẫn đến cả việc tăng thuế và giảm lương thực tế trong tương lai. Do đó, hậu quả không mong muốn của một cuộc suy thoái chính thức là sự gia tăng nợ công, tăng thuế và giảm sức mua của đồng tiền.

Chính quyền Biden và Harris tin rằng các con số chính thức mạnh mẽ sẽ mang lại lợi ích chính trị, dẫn họ đến việc thực hiện một cách tiếp cận siêu Keynesian: kế hoạch chi tiêu chính phủ và tăng nợ công mạnh mẽ nhất trong nhiều thập kỷ. Họ cũng nghĩ rằng người dân sẽ bị thuyết phục bởi thủ thuật đổ lỗi cho các tập đoàn và cửa hàng về lạm phát. Nhưng họ đã sai. Chính quyền này đã tạo ra một cuộc suy thoái, khiến các gia đình và doanh nghiệp phải chịu khổ. Tuy nhiên, nhiều người nhầm tưởng rằng Bidenomics chỉ là một tính toán sai lầm dẫn đến thất bại. Thực chất, mục tiêu là thúc đẩy quốc hữu hóa một cách âm thầm nền kinh tế thông qua việc mở rộng quy mô khu vực công và làm tan rã sự thịnh vượng của khu vực tư nhân, khiến chính quyền tiếp theo không thể sửa chữa hậu quả. Đây là điều mà tất cả các đảng xã hội chủ nghĩa đều làm: họ để lại một mớ hỗn độn khó tháo gỡ, sau đó quay trở lại trong kỳ bầu cử tiếp theo để tiếp tục tăng thuế và mở rộng vai trò của chính phủ trong nền kinh tế.

Hoa Kỳ cần tránh xa các chính sách Keynesian làm nghèo hóa này và thay vào đó áp dụng một chiến lược tăng trưởng dựa vào khu vực tư nhân, kết hợp với chính sách tiền tệ ổn định, nhằm cân bằng tài chính khu vực công và khôi phục sự thịnh vượng cho Hoa Kỳ. Quốc gia này đã từng thành công trong quá khứ và hoàn toàn có thể tiếp tục làm được điều đó trong hiện tại.