Dù Trump không đưa ra lý do cụ thể, nhưng vị thế độc tôn của đồng USD trong hệ thống tiền tệ và tài chính toàn cầu (giới chuyên gia gọi tắt là IMFS) đã trao cho Hoa Kỳ sức mạnh vô song trong việc theo dõi và kiểm soát các dòng vốn xuyên quốc gia. Điều này đã được chính Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent công nhận.

Tuy nhiên, quan điểm này dường như đi ngược lại với lập trường của Phó Tổng thống đắc cử Vance. Ông Vance cho rằng chính vị thế thống trị của đồng USD đã khiến đồng tiền này trở nên quá mạnh, dẫn đến tình trạng suy giảm công nghiệp tại Mỹ. Chính Trump cũng chia sẻ quan điểm này khi phát biểu với Bloomberg đầu năm nay rằng Hoa Kỳ đang phải đối mặt với một vấn đề tiền tệ nghiêm trọng. Những tranh luận này phản ánh rõ nét sự đối đầu giữa hai trường phái tư tưởng - có thể gọi là phe ủng hộ đồng USD vì An ninh Quốc gia và phe ủng hộ đồng USD vì Thương mại.

Đáng chú ý hơn, còn tồn tại một vai trò then chốt thứ ba là đồng USD với tư cách đảm bảo Ổn định Tài chính. Trong bối cảnh này, cuộc đấu tranh giữa hai phe Thương mại và An ninh Quốc gia có thể tạo ra những tác động sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu. Bởi lẽ, đồng USD hiện đang giữ vị trí chủ đạo trong các giao dịch vay mượn và thanh toán quốc tế. Do đó, khi đồng USD trở nên quá mạnh (nghĩa là khi phe Thương mại thất thế), điều này sẽ gây ra tình trạng thắt chặt các điều kiện tài chính tại nhiều khu vực trên thế giới.

Tác động của đồng USD mạnh được truyền đi qua nhiều kênh khác nhau. Đối với các thị trường mới nổi - những nơi phần lớn vay vốn bằng đồng USD - gánh nặng trả nợ trở nên nặng nề hơn. Đồng thời, các quốc gia có thị trường trái phiếu nội tệ nhạy cảm với đồng USD phải đối mặt với làn sóng rút vốn ồ ạt. Đặc biệt, sự kết hợp giữa đồng USD mạnh và đà tăng trưởng toàn cầu chậm lại có thể tạo ra tác động tàn phá đối với các quốc gia xuất khẩu hàng hóa đang mang gánh nặng nợ USD và số lượng những quốc gia này không hề nhỏ.

Sự đan xen giữa ba vai trò của đồng USD đang ngày càng bộc lộ những vấn đề phức tạp. Đến thời điểm hiện tại, phản ứng của thị trường trước những đe dọa về thuế quan là đẩy đồng USD lên cao hơn nữa. Mặc dù xu hướng này có thể làm giảm động lực thay thế hàng nhập khẩu thông qua cơ chế giá, song đồng thời còn giúp kiềm chế một phần áp lực lạm phát do thuế quan gây ra (một điểm được Bessent đánh giá tích cực trong cuộc phỏng vấn đã đề cập).

Sự đánh đổi này trở nên hợp lý khi xem xét bản chất của chính sách thuế quan - không đơn thuần là một chiến lược công nghiệp mà còn là công cụ gây sức ép thông qua việc hạn chế quyền tiếp cận thị trường Mỹ, bao gồm cả những mục tiêu địa chính trị. Và rõ ràng, chính quyền hiện tại đặc biệt ưa chuộng việc sử dụng các đòn bẩy kinh tế địa chính trị như vậy. Trong giới quan sát, nhiều ý kiến cho rằng các mức thuế làm suy yếu đồng Nhân dân tệ sẽ càng đẩy nhanh tình trạng chảy máu vốn khỏi Trung Quốc, thậm chí có người kỳ vọng diễn biến này sẽ làm lung lay tính chính danh của chế độ Cộng sản.

Tuy nhiên, việc đẩy Trung Quốc vào tình trạng kinh tế tồi tệ hơn (vượt xa những hệ quả từ chính sách nội tại của họ) sẽ tạo ra những tổn thất lan tỏa không lường. Với vị thế nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, bất kỳ chiến lược nào nhằm làm suy yếu Trung Quốc đều sẽ có tác động dây chuyền đến các quốc gia vừa cạnh tranh trong xuất khẩu, vừa phụ thuộc vào tăng trưởng và nhập khẩu của nước này. Điều đáng chú ý là nhiều đồng minh của Mỹ cũng nằm trong nhóm bị ảnh hưởng, trong đó có hai thành viên của Bộ Tứ - Nhật Bản và Úc - đều đang ở trong tình thế này.

Khi Trung Quốc chịu ảnh hưởng, các thị trường mới nổi khác sẽ phải hứng chịu tác động còn nghiêm trọng hơn. Đồng tiền của họ có thể suy yếu đồng bộ với đồng Nhân dân tệ, nhưng họ không có được những lợi thế vượt trội như Trung Quốc - một quốc gia sở hữu ít nhất 3,000 tỷ USD dự trữ ngoại hối chính thức cùng nguồn dự trữ lớn hơn trong các định chế bán chính phủ; một cơ cấu nợ chủ yếu bằng nội tệ do nhà đầu tư trong nước nắm giữ; một ngành công nghiệp sản xuất và xuất khẩu hùng mạnh; và mức lãi suất trái phiếu nội địa chỉ ở mức 2%. Những quốc gia không có những "tấm lá chắn" bảo vệ này sẽ đối mặt với thách thức vô cùng to lớn.

Tuy nhiên, những hệ quả kinh tế - chính trị kể trên vẫn còn khá ôn hòa so với một số ý tưởng ủng hộ mạnh mẽ với tiền mã hóa đang lan truyền trong cộng đồng blog và podcast. Một quan điểm nổi bật cho rằng khả năng sử dụng stablecoin dựa trên đồng USD xuyên biên giới sẽ mở rộng phạm vi ảnh hưởng (hoặc sự thống trị) của đồng USD bằng cách tạo điều kiện cho việc thay thế tiền tệ (hoặc chảy máu vốn) ngoài lãnh thổ Mỹ. Điều này thường được biện minh như một bước tiến trong việc mở rộng pháp quyền và tự do tại những nơi đang cần một hoặc cả hai yếu tố này. Đồng thời, nó được xem như một phiên bản khu vực tư nhân của việc tích lũy dự trữ, hỗ trợ nhu cầu đối với trái phiếu chính phủ Mỹ - tài sản đối ứng tự nhiên với nghĩa vụ của tổ chức phát hành stablecoin.

Mặc dù lập luận này có thể đúng, nhưng trong khi việc dễ dàng thay thế tiền tệ có thể mang lại lợi ích cho cá nhân tại một số quốc gia, tình trạng này lại tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng đối với sự ổn định của hệ thống ngân hàng các nước này. Hơn thế nữa, stablecoin không chỉ mở rộng tầm ảnh hưởng của Mỹ, mà còn lan tỏa chu kỳ tài chính của Mỹ - vốn chủ yếu được định hình bởi phản ứng của Fed đối với các chỉ số kinh tế vĩ mô then chốt trong một nền kinh tế tương đối khép kín.

Trong hơn một thập kỷ qua, nhiều quốc gia đang phát triển đã phải đối mặt với tình thế khó khăn khi chu kỳ tài chính của họ bị chi phối từ Washington, trong khi những yếu tố cốt lõi của chu kỳ kinh tế thực - như nhu cầu và giá cả hàng hóa - lại phụ thuộc vào quyết định từ Bắc Kinh. Một thế lực đơn cực thao túng chu kỳ tài chính toàn cầu song song với các thế lực đa cực chi phối chu kỳ kinh tế địa phương sẽ tạo ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với sự ổn định tài chính, và đây dường như là một rủi ro hiện hữu.

Xuất hiện những luận điểm ủng hộ một hệ thống tiền tệ toàn cầu đa cực nhằm tránh chính sự phân hóa giữa chu kỳ thực tế và tài chính giữa các trung tâm và khu vực phụ thuộc. Tuy nhiên, chỉ có Khu vực Eurozone là tiến gần nhất đến mô hình này, nơi đồng tiền chung không chỉ đóng vai trò đơn vị thanh toán trong thương mại, mà còn là phương tiện cho các giao dịch thị trường vốn, được bảo đảm bởi một ngân hàng trung ương - tổ chức đã thực sự nghiêm túc với vai trò người cho vay cuối cùng kể từ sau năm 2012. Không một khu vực nào khác - kể cả khối BRICS - có thể tiệm cận mô hình này, và đó là một điều đáng lo ngại cho sự ổn định tài chính toàn cầu. Thậm chí, tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn nếu những người ủng hộ đồng USD vì An ninh Quốc gia thực sự ngăn cản sự hình thành của một trật tự tiền tệ đa cực (có thể với một trung tâm phụ là đồng Nhân dân tệ trong tương lai).