Với căng thẳng gia tăng giữa các đồng minh lâu năm xung quanh vấn đề thuế quan của Mỹ, thương mại toàn cầu và các cuộc chiến ở Ukraine cũng như Trung Đông, các cường quốc lớn được cho là khó có thể hợp tác nhanh chóng để giải quyết những nguyên nhân đang thúc đẩy nhu cầu trú ẩn vào vàng, theo nhận định của các nhà phân tích.

Giá vàng đã vượt mốc 3,000 USD/ounce, được thúc đẩy gần đây bởi vòng thuế quan mới mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt lên các đối tác thương mại. Đây là lần đầu tiên sau thời gian dài, yếu tố địa chính trị và bất ổn kinh tế trở thành động lực chính của thị trường vàng, theo chuyên gia phân tích James Steel của HSBC.

Vàng giao ngay đã đạt mức kỷ lục 3,167.57 USD/ounce vào tuần trước và đã tăng 16% kể từ đầu năm nay, sau mức tăng 27% trong năm 2024. Mặc dù xu hướng của thị trường sẽ không đi theo đường thẳng, các chuyên gia cho rằng việc vàng bước vào vùng giá chưa từng thấy lần này có vẻ bền vững hơn so với cách đây 45 năm.

Vì kim loại quý này có mối tương quan nghịch với dòng chảy thương mại, nên theo các nhà phân tích, lập trường cứng rắn của Trump về thuế quan đã thu hút thêm nhà đầu tư mới vào vàng, do lo ngại về một cuộc chiến thương mại toàn diện.

USD cũng thường được coi là tài sản trú ẩn an toàn, nhưng đang có một số dấu hiệu cho thấy vị thế này đang bị xói mòn khi bất ổn về thuế quan ngày càng tăng.

Kể từ khi nhậm chức được 2 tháng rưỡi, Trump đã đảo lộn trật tự thế giới, ám chỉ rằng Mỹ có thể sẽ không còn đảm bảo an ninh cho châu Âu như đã làm kể từ Thế chiến II, và thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận của Mỹ với cuộc chiến ở Ukraine. Ông cũng từng gợi ý về khả năng Mỹ sáp nhập Greenland.

Những vấn đề từng khiến giá vàng tăng vọt 45 năm trước – như cuộc Cách mạng Iran và khủng hoảng dầu mỏ – đã được giải quyết tương đối nhanh, khiến vàng giảm giá trở lại, theo chuyên gia phân tích James Steel của HSBC.

“Nhưng sự đổ vỡ trong hợp tác quốc tế vài năm gần đây đã khiến vàng duy trì ở mức cao,” ông nói. “Nó khiến người ta nghĩ rằng... thị trường đang có một động lực địa chính trị lớn hơn nhiều.”

Căng thẳng thương mại chỉ là yếu tố mới nhất trong chuỗi các nguyên nhân đẩy giá vàng lên cao. Thập niên 2020 đã chứng kiến đại dịch COVID kéo dài hai năm, tiếp đó là cuộc chiến của Nga với Ukraine năm 2022, khủng hoảng bất động sản ở Trung Quốc, và chiến tranh Israel - Gaza.

Cuộc chiến Ukraine đã đặt ra tiền lệ khi các lệnh trừng phạt của phương Tây đóng băng một nửa dự trữ ngoại tệ của Nga, khiến Moscow chỉ có thể giữ vàng hiệu quả. Điều đó đã thúc đẩy các ngân hàng trung ương ngoài phương Tây tìm đến vàng để đa dạng hóa dự trữ và giảm phụ thuộc vào đồng đô la.

Chính sách nới lỏng tiền tệ và lo ngại về thâm hụt ngân sách cũng khiến các nhà đầu tư phương Tây gia tăng nắm giữ vàng trong năm ngoái.

“Không giống như các cuộc khủng hoảng gần đây đã thúc đẩy sự phối hợp toàn cầu, lần này không có triển vọng thực sự về sự đồng thuận chính sách,” ông George Griffiths, trưởng bộ phận giao dịch tại công ty môi giới AMT Futures, nhận định về căng thẳng thương mại leo thang.

Dù thị trường đã liên tục vượt qua các cột mốc trong năm nay, vẫn còn một ngưỡng nữa phía trước. Nhà phân tích Rhona O’Connell từ StoneX lưu ý rằng vàng từng đạt đỉnh 850 USD vào tháng 1 năm 1980, tương đương 3,486 USD theo giá trị hiện tại sau điều chỉnh lạm phát.

“Mặc dù rõ ràng chúng ta đã chạm đỉnh mới theo danh nghĩa, nhưng có thể lập luận rằng chúng ta chưa vượt đỉnh thực sự nếu tính theo giá trị thực,” ông Steel từ HSBC nói, nhắc đến mốc của thập niên 1980.

Điều đó có thể sẽ thay đổi. Bối cảnh hiện tại đã mở rộng kỳ vọng về một đợt tăng kéo dài, năm 2026 đang được xem là đỉnh của chu kỳ tăng giá vàng.

Ngày 26 tháng 3, chuyên gia chiến lược hàng hóa Michael Widmer từ BofA đã nâng dự báo giá vàng lên 3,063 USD và 3,350 USD lần lượt cho năm 2025 và 2026, từ mức 2,750 USD và 2,625 USD trước đó. Ông hiện dự đoán giá vàng giao ngay có thể đạt 3,500 USD trong vòng hai năm tới.