Tổng thống Trump đã ký một bản ghi nhớ yêu cầu Ủy ban Đầu tư Nước ngoài tại Mỹ (CFIUS) hạn chế dòng vốn Trung Quốc vào các lĩnh vực chiến lược như công nghệ, năng lượng và tài nguyên. Đồng thời, Washington cũng kêu gọi Mexico áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc, nhằm ngăn chặn tình trạng các công ty Trung Quốc chuyển sản xuất sang nước láng giềng để né thuế. Những động thái này cho thấy chính quyền Trump không chỉ tập trung vào thương mại song phương mà còn tìm cách chặn đứng ảnh hưởng của Bắc Kinh thông qua các nước thứ ba, làm gia tăng căng thẳng giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Mỹ cũng đề xuất áp phí đối với việc sử dụng tàu thương mại của Trung Quốc nhằm chống lại sự thống trị của nước này trong sản xuất tàu biển. Cổ phiếu vận tải biển của Trung Quốc đã sụt giảm sau đề xuất này, trong khi chỉ số CSI 300 biến động mạnh.

Chính quyền Trump tiếp tục siết chặt kiểm soát với Trung Quốc khi gọi Bắc Kinh là “đối thủ nước ngoài” và nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ các lĩnh vực chiến lược của Mỹ. Bản ghi nhớ mới yêu cầu thắt chặt giám sát đầu tư vào công nghệ, thực phẩm, tài nguyên thiên nhiên và cơ sở hạ tầng vận tải như cảng biển và bến tàu. Washington lo ngại rằng nếu không có biện pháp mạnh tay, Trung Quốc có thể tận dụng đầu tư để thâu tóm các ngành quan trọng, đe dọa chuỗi cung ứng và lợi thế kinh tế của Mỹ. Đây là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn của Trump nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Bắc Kinh trên nhiều mặt trận.

Mỹ cũng đang xem xét lại thỏa thuận thuế năm 1984 với Trung Quốc, vốn giúp cá nhân và doanh nghiệp hai nước tránh bị đánh thuế hai lần. Nếu thỏa thuận này bị sửa đổi, các công ty Trung Quốc có thể đối mặt với mức thuế cao hơn khi hoạt động tại Mỹ, làm giảm sức hấp dẫn của thị trường này. Đồng thời, Washington cũng nhắm đến việc siết chặt cơ chế “biến thể lợi ích” (VIE), vốn cho phép các công ty Trung Quốc niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ mà không cần tuân thủ các quy định về quyền sở hữu nước ngoài. Nếu các biện pháp này được thực thi, chúng có thể làm suy giảm dòng vốn Trung Quốc vào Mỹ, đồng thời hạn chế khả năng tiếp cận thị trường tài chính Mỹ của các doanh nghiệp Trung Quốc.

Trung Quốc lên tiếng chỉ trích các động thái của chính quyền Trump, cáo buộc Washington đang “chính trị hóa và vũ khí hóa” thương mại nhằm kiềm chế Bắc Kinh. Bộ Thương mại Trung Quốc cảnh báo rằng việc Mỹ siết chặt kiểm soát đầu tư với lý do an ninh sẽ làm suy giảm niềm tin của doanh nghiệp Trung Quốc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng vốn vào Mỹ. Thực tế, đầu tư từ Trung Quốc vào Bắc Mỹ đã giảm mạnh vào cuối năm ngoái khi các doanh nghiệp chờ đợi tín hiệu rõ ràng từ chính quyền Trump. Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, Bắc Kinh kêu gọi Washington ngừng sử dụng kinh tế và thương mại như một công cụ chính trị, đồng thời để ngỏ khả năng đáp trả nếu các biện pháp hạn chế tiếp tục gia tăng.

Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong bày tỏ quan ngại sâu sắc về mức thuế bổ sung 10% mà chính quyền Trump áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc, cảnh báo rằng động thái này có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến thương mại song phương. Trong cuộc điện đàm với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, ông nhấn mạnh rằng các biện pháp thuế quan không chỉ làm suy yếu nền kinh tế Trung Quốc mà còn tạo thêm rủi ro cho quan hệ hai nước. Trong khi đó, phía Mỹ tiếp tục gây áp lực, nhấn mạnh những “mất cân bằng kinh tế” giữa hai bên, trong đó nổi bật là khoản thặng dư thương mại 295 tỷ USD của Trung Quốc với Mỹ. Những động thái cứng rắn này cho thấy căng thẳng thương mại song phương vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Cuộc gọi giữa Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong diễn ra trong bối cảnh Washington vừa áp mức thuế mới lên toàn bộ hàng hóa Trung Quốc, làm gia tăng căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới. Trump không chỉ coi thuế quan là biện pháp thương mại mà còn liên kết chúng với cuộc chiến chống fentanyl, cáo buộc Bắc Kinh dung túng việc sản xuất tiền chất của loại ma túy này, vốn đang gây ra cuộc khủng hoảng nghiện opioid tại Mỹ.

Với thặng dư thương mại lên tới 295 tỷ USD, Trung Quốc tiếp tục là tâm điểm trong danh sách những mối lo ngại kinh tế của chính quyền Trump. Washington coi đây là dấu hiệu của sự “mất cân bằng kinh tế” và đang gia tăng áp lực buộc Bắc Kinh phải điều chỉnh chính sách thương mại. Tuy nhiên, dù duy trì lập trường cứng rắn, Trump vẫn để ngỏ khả năng đạt được một thỏa thuận mới với Trung Quốc, cho thấy Mỹ vẫn sẵn sàng thương lượng nếu điều kiện phù hợp. Trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang với hàng loạt biện pháp kiểm soát đầu tư và thuế quan, chiến lược của Trump dường như đang hướng đến việc buộc Bắc Kinh ngồi vào bàn đàm phán để đạt một thỏa thuận có lợi hơn cho Mỹ.

Việc Trump thúc đẩy chấm dứt chiến tranh Ukraine không chỉ tác động đến cục diện địa chính trị châu Âu mà còn có thể làm thay đổi trọng tâm chiến lược của Mỹ. Nếu xung đột Ukraine kết thúc, Washington nhiều khả năng sẽ chuyển sự chú ý sang Trung Quốc – đối thủ kinh tế và chiến lược hàng đầu. Trong khi Bắc Kinh có thể hưởng lợi từ việc cải thiện quan hệ với châu Âu sau chiến tranh, nguy cơ Mỹ gia tăng sức ép trên nhiều mặt trận, từ thương mại, công nghệ đến quân sự, vẫn là một thách thức lớn. Những phát biểu gần đây của các quan chức thân cận với Trump, bao gồm Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth và Donald Trump Jr., cho thấy chính quyền Mỹ có thể sẽ tập trung nguồn lực để đối phó với Trung Quốc một cách quyết liệt hơn trong thời gian tới.