Chỉ số S&P 500 đã phục hồi đáng kể sau đà sụt giảm mạnh kể từ ngày 2/4 - thời điểm Tổng thống Trump công bố áp dụng mức thuế nhập khẩu cao nhất trong vòng một thế kỷ qua. Điều đáng chú ý là sự phục hồi này diễn ra trong bối cảnh các dự báo lợi nhuận doanh nghiệp đang bị điều chỉnh giảm và lợi suất TPCP Mỹ đang tăng cao. Mặc dù vậy, chính quyền của Tổng thống Trump vẫn chưa đưa ra nhiều bằng chứng cụ thể về khả năng điều chỉnh chính sách trong tương lai nhằm hỗ trợ tâm lý lạc quan đang lan tỏa trên thị trường.

Tổng thống Trump đã cho phép đa số các quốc gia được hưởng thời gian tạm hoãn 90 ngày trước khi áp dụng mức thuế đối ứng cao hơn, tạo cơ hội cho các cuộc đàm phán song phương. Thời gian tạm hoãn này sẽ kết thúc vào tháng 7, song hiện tại vẫn rất hiếm những dấu hiệu cho thấy tiến triển thực chất trong các cuộc đàm phán. Trong bối cảnh thiếu vắng thông tin cụ thể, Tổng thống Trump đã tiết lộ vào ngày hôm qua rằng có lẽ ông sẽ không đàm phán với phần lớn các quốc gia mà chỉ đơn thuần đưa ra điều kiện cho họ, và họ có thể chấp nhận hoặc tìm đối tác kinh doanh khác. Dưới đây là phát biểu của Tổng thống Trump tại Nhà Trắng vào hôm thứ Ba, khi ngồi cạnh Thủ tướng Canada Mark Carney: "Tôi ước mọi người ngừng hỏi "Tuần này bạn ký bao nhiêu thỏa thuận?'"Trong một số trường hợp, chúng tôi sẽ ký kết các thỏa thuận. Nhưng phần lớn chúng tôi chỉ đưa ra một con số và nói 'Đây là mức phí bạn sẽ phải trả để mua sắm.' Và đó sẽ là một con số rất công bằng, một con số thấp."

Đây là một phép so sánh không hoàn toàn phù hợp trong bối cảnh thảo luận về thuế nhập khẩu, nhưng Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ chính là một "cửa hàng siêu sang trọng" có quyền tự đặt giá riêng bởi mọi người đều khao khát những sản phẩm độc quyền mà quốc gia này cung cấp. Sự thay đổi trong thông điệp này dường như báo hiệu rằng chính sách thuế quan đáng kể sẽ tiếp tục được duy trì, ngay cả khi cuối cùng mức thuế có thể được điều chỉnh thấp hơn so với những gì được công bố vào đầu tháng 4. Có thể Tổng thống cũng đang thể hiện sự không hài lòng về tiến độ chậm chạp trong các cuộc đàm phán. Với thời gian đang dần cạn kiệt, chính quyền chỉ công bố báo cáo tiến độ cụ thể về một số ít quốc gia. Các cuộc đàm phán thương mại đầu tiên với Trung Quốc cũng chỉ mới được triển khai trong tuần này.

Ấn Độ, nền kinh tế lớn thứ năm thế giới, đang tiến gần đến việc đạt được thỏa thuận. Các chuyên gia lạc quan về thương mại nhận định Ấn Độ sở hữu tiềm năng to lớn vừa để mở cửa thị trường vốn áp dụng thuế suất cao cho hàng xuất khẩu của Mỹ, vừa có khả năng thay thế Trung Quốc trở thành đối tác cung cấp thân thiện hơn cho các sản phẩm Mỹ, bao gồm cả iPhone. Tuy nhiên, với quy mô, dân số và sức mạnh kinh tế hiện tại, Ấn Độ chỉ cung cấp chưa đến 3% hàng nhập khẩu vào Mỹ, điều này đồng nghĩa với việc một thỏa thuận sẽ không làm giảm đáng kể tác động tổng thể của thuế quan đối với người tiêu dùng Mỹ, ngay cả trong trường hợp các loại thuế này được loại bỏ hoàn toàn, một kịch bản khó có thể xảy ra.

Nhật Bản cũng đang tiến gần đến thỏa thuận. Trưởng đoàn đàm phán thương mại Nhật Bản Ryosei Akazawa đã thể hiện sự lạc quan về triển vọng đạt được thỏa thuận sau các cuộc đàm phán tại Washington. Tuy nhiên, theo báo cáo của tờ Nikkei dẫn nguồn tin giấu tên, chính quyền Trump vẫn muốn duy trì mức thuế 25% đối với ô tô, mặt hàng chiếm khoảng một phần ba tổng lượng hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ. Hơn nữa, không khí đàm phán trở nên căng thẳng hơn khi Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Katsunobu Kato gợi ý trên một chương trình truyền hình Tokyo rằng việc nước này nắm giữ trái phiếu Mỹ về mặt kỹ thuật có thể được sử dụng như một đòn bẩy trong đàm phán, một nhận định mà sau đó ông đã phải rút lại.

Thông tin cũng cho thấy có các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Hàn Quốc, quốc gia đã có hiệp định thương mại tự do với Mỹ, cũng như với Vương quốc Anh, nguồn cung cấp khoảng 2% hàng nhập khẩu vào thị trường Mỹ.

Quan trọng hơn cả, Mỹ và Trung Quốc cuối cùng đã xác nhận các cuộc đối thoại. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer dự kiến sẽ gặp gỡ đại diện phía Trung Quốc trong tuần này tại Thụy Sĩ. Mặc dù chi tiết vẫn còn hạn chế, chính Tổng thống Trump đã tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn phát sóng Chủ nhật trên chương trình NBC "Meet the Press with Kristen Welker" rằng ông sẵn sàng giảm thuế đối với Trung Quốc vào thời điểm thích hợp.

Việc hai cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới bắt đầu đối thoại chắc chắn là một tin tức đáng khích lệ. Tuy nhiên, thế giới vẫn đang sống trong bầu không khí bất ổn khi bất kỳ tình huống nào trong số này đều có thể leo thang thành các hình thức trả đũa mới hoặc quá trình giảm căng thẳng có thể kéo dài quá lâu khiến nền kinh tế toàn cầu suy giảm và có nguy cơ phân mảnh. Những bình luận gần đây của Tổng thống Trump về việc đưa ra lời đề nghị "chấp nhận hoặc từ chối" cho phần lớn các quốc gia càng làm gia tăng khả năng thất vọng trong cộng đồng quốc tế.

Đáng tiếc là mức bù đắp cho những rủi ro trên thị trường hiện tại chưa thực sự thuyết phục. Tỷ số P/E của chỉ số S&P 500 thực tế đã tăng lên 20.6 lần từ mức 20.5 lần vào ngày 2/4, một phần do các nhà phân tích đã liên tục điều chỉnh giảm dự báo lợi nhuận doanh nghiệp.

Thị trường chứng khoán đang tỏ ra thờ ơ trước những bất ổn xoay quanh chính sách thuế quan của Tổng thống Trump

So với các mục tiêu giá luôn được đánh giá lạc quan từ Phố Wall (mà ngay cả các nhà phân tích cũng đã phải hạ thấp), chỉ số hiện tại chỉ còn khoảng 16% tiềm năng tăng trưởng trong 12 tháng tới, giảm đáng kể so với mức 35% vào ngày 8/4 và 20% vào thời điểm được gọi là "Ngày Giải phóng." Mặc dù không phải là con số nhỏ, nhưng bất kỳ nhà đầu tư nào hiện đang giải ngân vốn đều phải cân nhắc liệu mức sinh lời tiềm năng này có đủ hấp dẫn để chấp nhận rủi ro đặt cược vào khả năng Tổng thống Trump sẽ nhanh chóng tái lập sự ổn định và liệu chương trình nghị sự thuế quan của ông sẽ kết thúc với tác động ít tiêu cực hơn nhiều so với những dự báo ban đầu.

Điều quan trọng cần lưu ý là thuế quan phục vụ nhiều mục đích khác nhau trong tầm nhìn chiến lược của Tổng thống Trump. Ông coi một số loại thuế là công cụ tạo đòn bẩy trong đàm phán, có thể được dỡ bỏ một phần hoặc toàn bộ nếu đối tác đưa ra đủ nhượng bộ. Ông cũng lập luận rằng một số thuế quan là thiết yếu để bảo đảm an ninh chuỗi cung ứng quốc phòng, vật tư y tế và bảo vệ các ngành công nghiệp chiến lược. Đồng thời, ông đã đưa ra quan điểm không chính xác rằng thâm hụt thương mại tự thân đã là vấn đề nghiêm trọng và thương mại quốc tế phải được cân bằng.

Khi được hỏi trong cuộc phỏng vấn với NBC về mối đe dọa từ việc giá cả tăng cao, Tổng thống Trump đã đưa ra nhận định rằng các bé gái Mỹ không nhất thiết phải có 30 con búp bê mỗi người mà "có thể chỉ cần 3 con"; không cần đến 250 cây bút chì mà "chỉ cần 5 cây"; rằng những người lo lắng về giá xe đẩy trẻ em tăng nên tập trung vào chi phí năng lượng vì "xăng dầu quan trọng hơn một chiếc xe đẩy hàng nghìn lần"; và thậm chí một cuộc suy thoái kinh tế ngắn hạn có thể là cái giá chấp nhận được.

Những phát biểu như vậy không phải là điều mà một nhà lãnh đạo thường đưa ra nếu họ có ý định giảm mạnh thuế quan và chấm dứt cuộc chiến thương mại. Do đó, mặc dù không thể dự đoán chính xác diễn biến tiếp theo, nhưng có thể thấy rõ ràng rằng các rủi ro kinh tế vẫn đang hiện hữu với mức độ đáng kể. Điều khó hiểu là vì sao các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Mỹ lại không hành động như thể họ thực sự lo ngại về tình hình này.