Tổng thống Donald Trump đã chỉ đạo các cố vấn xây dựng một bộ thuế quan "đối ứng" nhằm phản ứng với các rào cản thương mại mà hàng hóa Mỹ đang gặp phải. Chính sách này sẽ được áp dụng riêng cho từng quốc gia và nếu được thực thi, có thể tác động mạnh hơn nhiều so với các biện pháp thuế đã từng đề xuất trước đây.

Thị trường châu Âu phản ứng trước cuộc gọi giữa Trump và Putin

Thông tin về cuộc điện đàm giữa Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin, cùng tuyên bố của Trump rằng các cuộc đàm phán hòa bình về Ukraine sẽ sớm khởi động, đã ngay lập tức tác động đến thị trường tài chính. Chứng khoán châu Âu tăng điểm, đặc biệt là các ngành phụ thuộc vào năng lượng như hóa chất. Đồng euro mạnh lên so với USD bất chấp báo cáo lạm phát cao từ Mỹ. Lợi suất trái phiếu chính phủ châu Âu giảm, trong khi giá dầu Brent và khí đốt tự nhiên châu Âu đồng loạt lao dốc, với khí đốt giảm tới 8%. Cổ phiếu Nga cũng ghi nhận mức tăng mạnh.

Dù vậy, tác động tổng thể của thông tin này vẫn còn hạn chế. Ngoài một số biến động lớn trong ngành năng lượng, chỉ số chứng khoán Đức và Pháp chỉ tiếp tục đà tăng đã duy trì từ đầu năm 2025, trong khi giá dầu Brent gần như không đổi trong bối cảnh thị trường năng lượng vốn đã đầy biến động.

So sánh chỉ số DAX và CAC 40

Tuy nhiên, việc một cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo vốn nổi tiếng khó đoán cũng đủ để tác động đến thị trường cho thấy mức độ rủi ro vẫn rất lớn. Nếu một thỏa thuận hòa bình thực sự đạt được, phản ứng của thị trường châu Âu có thể còn mạnh mẽ hơn nhiều.

Diễn biến giá dầu Brent 2024-2025

Tác động của chiến tranh Ukraine đến thị trường tài chính

Từ khi Nga mở cuộc tấn công toàn diện vào Ukraine, chủ đề “sự vượt trội của Mỹ” đã trở thành tâm điểm chú ý trên thị trường tài chính. Khoảng cách về hiệu suất và định giá giữa cổ phiếu Mỹ và phần còn lại của thế giới, đặc biệt là châu Âu, ngày càng nới rộng. Nhiều chuyên gia nhận định cuộc chiến Ukraine đã góp phần làm suy yếu thị trường châu Âu.

Một số nhà phân tích, như Joachim Klement từ Panmure Liberum, cho rằng nếu xung đột kết thúc, lạm phát có thể giảm đáng kể, tạo điều kiện cho ngân hàng trung ương hạ lãi suất nhanh hơn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Những ngành hưởng lợi lớn nhất sẽ bao gồm hàng không, hóa chất và các lĩnh vực tiêu thụ nhiều năng lượng.

Chiến tranh Ukraine và tác động đến thị trường châu Âu

Emmanuel Cau của Barclays, trong bài viết trước cuộc điện đàm giữa Trump và Putin, nhận định:

Một khoản "phí rủi ro chiến tranh" vẫn đang đè nặng lên thị trường châu Âu. Đồng euro đã mất 10% giá trị so với trước chiến tranh, trong khi chi phí xung đột khiến thâm hụt ngân sách chính phủ EU tăng cao, kéo theo tình trạng đình lạm, tăng trưởng yếu và lợi suất trái phiếu gia tăng. Do đó, bất kỳ tiến triển nào hướng đến hòa bình đều có thể giúp giảm bớt áp lực tài khóa và kinh tế trong khu vực.

Cau cũng lưu ý rằng ngành sản xuất của châu Âu chưa bao giờ phục hồi về mức trước chiến tranh. Chênh lệch giá năng lượng giữa châu Âu và Mỹ, dù đã thu hẹp trong năm rưỡi qua, vẫn cao hơn 20% so với trước khi xung đột xảy ra.

Tuy nhiên, kỳ vọng rằng thị trường chứng khoán châu Âu sẽ được định giá lại mạnh mẽ nếu đạt được hòa bình có thể sẽ gây thất vọng. Khi chiến tranh bùng nổ vào tháng 2/2022, mức chiết khấu định giá của cổ phiếu châu Âu so với Mỹ là 27%. Hiện nay, con số này đã tăng lên 37%. Nhưng bao nhiêu phần trăm trong số đó thực sự do tác động của chiến tranh? Có thể rất ít. Chẳng hạn, chứng khoán Nhật Bản cũng ghi nhận mức chiết khấu tương tự so với Mỹ trong cùng giai đoạn.

Một cách tiếp cận khác là xem xét ngành công nghiệp – lĩnh vực nhạy cảm nhất với giá năng lượng. Kể từ khi xung đột nổ ra, hiệu suất của các cổ phiếu công nghiệp vốn hóa lớn tại Mỹ và châu Âu gần như tương đồng. Thậm chí, định giá của các công ty công nghiệp châu Âu còn giảm so với đối thủ Mỹ, cho thấy mức tăng trưởng thu nhập của khu vực này đã bù đắp sự sụt giảm trong định giá.

So sánh ngành công nghiệp S&P châu Âu và Mỹ

Điều này gợi ý rằng "sự vượt trội của Mỹ" trên thị trường chứng khoán không xuất phát từ chiến tranh, mà phần lớn đến từ sự bùng nổ của nhóm cổ phiếu công nghệ Mỹ kể từ năm 2022.

Hòa bình không đồng nghĩa với phục hồi mạnh mẽ

Trước khi đặt cược vào khả năng thị trường châu Âu bứt phá nhờ một thỏa thuận hòa bình, cần xem xét yếu tố quan trọng hơn: Thỏa thuận đó phải đảm bảo một nền hòa bình bền vững, chứ không chỉ đơn thuần giúp khôi phục nguồn cung khí đốt Nga.

Andrew Bishop của Signum nhận định rằng ông ngạc nhiên trước mức độ sẵn sàng của Trump trong việc gạt Ukraine ra ngoài và biến nước này thành bên chấp nhận mọi điều kiện trên bàn đàm phán. Bishop đã nâng xác suất đạt được một thỏa thuận hòa bình trong nửa đầu năm nay từ 25% lên 35%, vì Trump có thể trao cho Putin những gì Nga muốn, cụ thể là quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ đã chiếm đóng của Ukraine, cùng với những cam kết an ninh yếu ớt, không đủ để kiềm chế tham vọng của Moscow.

Nếu thị trường châu Âu đang bị áp lực bởi "chiết khấu chiến tranh," thì một nền hòa bình mong manh, đạt được với cái giá quá rẻ, khó có thể giúp xóa bỏ áp lực đó.