Cú sốc đối với nguồn cung - mà các nhà phân tích dự báo rằng có thể khiến giá dầu thô sẽ chỉ dao động quanh mức từ 30 đến 40USD/thùng khi cuộc chiến giá cả kéo dài - dự kiến ​​sẽ gây áp lực lớn lên nền kinh tế và tài chính công của các nước sản xuất dầu.

Trong thời điểm bình thường thì hiệu ứng ròng đối với nền kinh tế toàn cầu sẽ tích cực, vì giá nhiên liệu thấp hơn thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng và đầu tư trong các lĩnh vực phi dầu mỏ. Nhưng lần này, sự bùng phát coronavirus toàn cầu mang lại rất ít hy vọng rằng người tiêu dùng sẽ tăng chi tiêu.

Hôm thứ Hai, Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết họ dự kiến ​​nhu cầu dầu toàn cầu sẽ giảm trong năm nay lần đầu tiên trong một thập kỷ do suy thoái kinh tế của Trung Quốc và gián đoạn du lịch trên toàn thế giới.

Fatih Birol, giám đốc điều hành của Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết, sự kết hợp của gián đoạn nguồn cung lớn và một cú sốc cầu đáng kể cùng một lúc, tình hình mà chúng ta đang chứng kiến ​​ngày nay là chưa từng có tiền lệ trong lịch sử thị trường dầu mỏ.

Các nhà kinh tế tại Morgan Stanley cho biết giá dầu giảm sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu qua ba kênh chính.

Đầu tiên, nó sẽ làm giảm chi tiêu vốn trong các ngành liên quan đến dầu và các nước sản xuất dầu. Thứ hai, thị trường trái phiếu doanh nghiệp căng thẳng - với một số công ty năng lượng có nguy cơ vỡ nợ - có thể làm trầm trọng thêm điều kiện tài chính toàn cầu vốn đã thắt chặt gần đây. Cuối cùng, bất chấp giá dầu thấp có lợi cho người tiêu dùng, người tiêu dùng sẽ không chi tiêu cao hơn trong thời gian tới.

Andreas economou tại Viện nghiên cứu năng lượng Oxford, cho biết: “Thông thường, các nước tiêu dùng sẽ được hưởng lợi. . . nhưng không có gì là tích cực vào lúc này cho bất cứ ai”.

Các quốc gia sản xuất khẩu dầu sẽ cảm thấy đau đớn nhất. Giá dầu từ 30 đến 40 USD/thùng không đủ cao để bất kỳ chính phủ nào tài trợ cho các kế hoạch chi tiêu trong khi duy trì ngân sách cân bằng, theo ước tính của IMF về tỷ lệ cân đối tài khóa.

Mặc dù dự trữ ngoại hối lớn của Ả Rập Saudi có nghĩa là quốc gia này có thể chịu được giá thấp trong một thời gian, Mark Lacey, người đứng đầu Bộ phận giao dịch Hàng hóa tại Schroder, ước tính rằng việc Riyadh quyết định giảm giá và bơm thêm dầu có thể khiến nước này mất đi 120 tỷ đô la.

Ông Birol nói trên Twitter rằng ở một số nền kinh tế xuất khẩu lớn, việc duy trì giá thấp có thể khiến cho việc tài trợ cho các lĩnh vực thiết yếu như giáo dục, y tế và việc làm trong khu vực công cộng trở nên khó khăn, thêm vào đó điều này sẽ khiến việc đa dạng hóa chi tiêu công vào nhiều lĩnh vực cùng một thời điểm trở nên quan trọng và khó khăn hơn do không có tiền.

Các thị trường mới nổi khác cũng có thể bị ảnh hưởng. James Lord tại Morgan Stanley cho biết các nước nhập khẩu dầu khí có thể có lợi ích, nhưng thực sự thì không - bởi vì giá dầu giảm mạnh thường đi kèm với tâm lý né tránh rủi ro toàn cầu và chi phí vay tín dụng cao hơn.

Hệ lụy cho nền kinh tế Mỹ còn Ở phía trước

Trong quá khứ, tác động chính sẽ là giảm giá xăng dầu cho người tiêu dùng - một diễn biến sẽ mang lại lợi ích cho bất kỳ tổng thống đương nhiệm nào trong một năm bầu cử. Nhưng giờ đây, dầu đá phiến đã biến Mỹ thành một nước xuất khẩu năng lượng ròng và nhiều nhà sản xuất dầu đá phiến có nguy cơ rơi vào tình trạng phá sản nếu giá vẫn ở mức hiện tại.

Jason Bordoff, giáo sư tại Đại học Columbia cho biết, bạn sẽ thấy các công ty bị tấn công, bạn sẽ thấy sự suy giảm đầu tư và ngân sách địa phương sụp đổ, khó khăn duy trì chi tiêu cho y tế và giáo dục ở các bang sản xuất dầu mỏ.

Một khu vực được hưởng lợi rõ ràng là khu vực đồng Euro, trong đó tác động chính của việc giảm giá dầu là làm giảm giá tiêu dùng, thúc đẩy tài chính hộ gia đình.

Nguyên tắc cơ bản của Ngân hàng Trung ương Châu Âu là cứ 10 euro giá dầu giảm sẽ làm giảm lạm phát Khu vực xuống 0.3% trong vòng hai tháng. Đây là một tin tốt. Holger Schmieding, một nhà kinh tế tại Berenberg cho biết, đây là một trong những yếu tố giảm sốc có thể giúp ích.

Nhưng ông cũng nói thêm rằng mặc dù những tác động tiêu cực đối với đầu tư vào ngành năng lượng của Hoa Kỳ sẽ là ngay lập tức, nhưng bất kỳ lợi ích nào đối với người tiêu dùng châu Âu sẽ chỉ đến trong dài hạn – khiến nó trở thành một sự ‘an ủi’ chứ không thể là bệ đỡ cho tăng trưởng toàn cầu.

Jennifer McKeown, công ty tư vấn Capital Economics, cho biết giá dầu giảm gần 50% kể từ đầu năm sẽ bớt khoảng 1 điểm phần trăm khỏi lạm phát tổng toàn khu vực OECD - nhưng cảnh báo rằng ngay cả trong năm 2014 thì sự sụt giảm của giá dầu đã không thúc đẩy chi tiêu của người tiêu dùng ở khu vực đồng euro hoặc Mỹ nhiều như dự kiến.

Với nỗi sợ coronavirus và nỗi sợ thất nghiệp, có vẻ như các hộ gia đình sẽ không thể vui mừng với chi phí năng lượng thấp hơn bằng cách chi tiêu nhiều hơn hiện tại. Việc giá dầu giảm, suy cho cùng, đã làm gia tăng nguy cơ suy thoái sâu hơn.