Năm 2025 đánh dấu cơ hội cuối cùng để Trung Quốc hoàn thành các mục tiêu đã đề ra trong kế hoạch 5 năm bắt đầu từ 2021. Hiện tại, bảng thành tích về các chỉ số năng lượng và khí thải quan trọng đang ở mức không đồng đều, thậm chí đáng lo ngại.

Chính sách kích thích tài khóa 

Ngành vật liệu xây dựng, đặc biệt là thép và xi măng, đã hứng chịu tổn thất nặng nề nhất từ sự suy thoái trong lĩnh vực xây dựng. Giới đầu tư đang tập trung theo dõi kế hoạch chi tiêu chính phủ, dù thông qua mở rộng thâm hụt ngân sách hay phát hành trái phiếu, nhằm giải cứu các ngành công nghiệp này, tháo gỡ khủng hoảng nhà ở, hoặc đầu tư vào các công trình công cộng.

Ngành xây dựng Trung Quốc chìm sâu trong khủng hoảng nhà ở

Tuy nhiên, Bắc Kinh nhiều khả năng sẽ định hướng chính sách tài khóa vào kích thích tiêu dùng, phù hợp với chiến lược dài hạn giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào các động lực tăng trưởng truyền thống. Điều này có thể dẫn đến việc gia tăng trợ cấp cho mua sắm hàng hóa lâu bền hoặc nâng cấp thiết bị - động thái sẽ có lợi lớn hơn cho kim loại cơ bản so với kim loại sắt. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng năng lượng hoặc kỹ thuật số cũng là lĩnh vực tiềm năng sẽ hỗ trợ đồng và nhôm hơn thép.

Bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia

Trung Quốc có triển vọng đạt được các mục tiêu 5 năm về tăng cường năng lượng sạch và sản lượng nhiên liệu hóa thạch trước cuối năm 2025. Tỷ lệ năng lượng có nguồn gốc phi hóa thạch đã tiệm cận mức 20% như cam kết. Mục tiêu nâng sản lượng dầu hàng năm lên 200 triệu tấn đã vượt chỉ tiêu từ năm 2022. Quốc gia này đã tránh được tình trạng mất điện diện rộng từng xảy ra đầu thập kỷ nhờ mở rộng đáng kể nguồn cung than.

Mục tiêu giảm phát thải carbon của Trung Quốc đòi hỏi nỗ lực bứt phá trong năm 2025

Tuy nhiên, Trung Quốc đang thất bại trong việc thực hiện cam kết nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng. Đồng thời, quốc gia này nhiều khả năng sẽ không đạt được mục tiêu giảm cường độ phát thải carbon. Thực tế, kỳ vọng các nhà hoạch định chính sách có thể cứu vãn những mục tiêu này trong những tháng cuối của kế hoạch 5 năm là điều quá tham vọng. Điều này khiến Quốc hội năm tới và chương trình 2026 - 2030 trở thành giai đoạn quyết định để đưa Trung Quốc trở lại lộ trình phát triển bền vững.

Thách thức trong phát triển năng lượng tái tạo

Sự tăng trưởng như vũ bão của năng lượng tái tạo có thể đối mặt với trở ngại trong năm nay khi Trung Quốc áp dụng cơ chế giá thị trường cho điện gió và điện mặt trời. Các nhà phát triển, cùng với các nhà sản xuất pin phục vụ quản lý gián đoạn nguồn điện, sẽ phải đối mặt với nhiều bất định sau ngày 1/6 - thời điểm một số ưu đãi hiện tại hết hiệu lực. Giá điện giảm sẽ mang lại lợi ích cho một số nhóm người tiêu dùng.

Dự báo lắp đặt năng lượng mặt trời tại Trung Quốc sẽ sụt giảm do chính sách giá mới

Điện gió và điện mặt trời đã đóng vai trò then chốt trong việc kiềm chế sự gia tăng của điện than. Tuy nhiên, lưới điện quốc gia vẫn đòi hỏi đầu tư lớn hơn để thích ứng với tỷ trọng ngày càng tăng của các nguồn năng lượng này. Để đạt được các mục tiêu khí hậu quốc gia, các nhà hoạch định chính sách có thể cần chuyển hướng trọng tâm sang mở rộng các loại hình năng lượng sạch có khả năng cung cấp liên tục như điện hạt nhân, thủy điện, và thủy điện tích năng để lưu trữ năng lượng.

Kiểm soát dư thừa công suất sản xuất

Kiềm chế các ngành công nghiệp phát thải cao không chỉ giúp cải thiện hiệu quả năng lượng và giảm phát thải, mà còn góp phần phá vỡ vòng xoáy giảm phát trong nền kinh tế. Những hạn chế mới nhất của Bắc Kinh đối với ngành luyện đồng tiếp nối hàng loạt biện pháp với mức độ nghiêm khắc khác nhau áp dụng cho các mặt hàng khác trong những năm gần đây. Các nhà máy lọc dầu độc lập đang lâm vào tình thế khó khăn sau đợt siết chặt thuế, trong khi ngành thép có thể đối mặt với một cuộc tái cơ cấu lớn. Các lĩnh vực như năng lượng mặt trời đang phải dựa vào sự tự điều chỉnh giữa các nhà sản xuất để giảm bớt tình trạng dư thừa trầm trọng.

Xuất khẩu sản phẩm thép của Trung Quốc tăng vọt, đạt mức cao nhất trong 9 năm

Chính quyền địa phương luôn phải cân nhắc giữa mục tiêu tăng trưởng từ Bắc Kinh và vấn đề việc làm khi quản lý các ngành công nghiệp chủ chốt. Tuy nhiên, sản xuất dư thừa không còn chỉ là vấn đề nội địa. Vấn đề này ngày càng trở thành điểm xung đột với các đối tác thương mại khi Trung Quốc xuất khẩu hàng dư thừa như thép. Bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy các nhà hoạch định chính sách sẵn sàng áp dụng biện pháp cứng rắn hơn đối với vấn đề dư thừa công suất đều có thể là tín hiệu tích cực cho các thị trường hàng hóa liên quan.

Chiến lược quản lý thặng dư lương thực

An ninh lương thực vẫn là yếu tố không thể thỏa hiệp và chính phủ có xu hướng khoan dung hơn đối với dư thừa nông nghiệp đã tích tụ trong bối cảnh nền kinh tế chậm lại. Thách thức đối với các nhà hoạch định chính sách là làm thế nào hỗ trợ thu nhập nông thôn trong tình trạng dư thừa, khiến hàng nhập khẩu trở thành tâm điểm trong những tháng gần đây. Các cuộc điều tra thương mại đã được tiến hành đối với hạt cải dầu, thịt bò, thịt lợn và các sản phẩm từ sữa.

Trung Quốc giảm phụ thuộc vào đậu nành Mỹ, tăng cường nhập khẩu từ Brazil

Những nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung từ nước ngoài, đặc biệt là giảm phụ thuộc vào Hoa Kỳ - quốc gia ngày càng thể hiện thái độ đối đầu - đã bắt đầu gặt hái thành quả. Tuy nhiên, chiến lược này có thể đối mặt với thách thức nếu chính quyền Trump viện dẫn thỏa thuận thương mại trước đây và buộc Trung Quốc phải mở cửa thị trường nhiều hơn cho nông sản Mỹ.

Diễn biến mới nhất

Chủ tịch Tập Cận Bình bước vào diễn đàn chính trị quan trọng nhất trong năm với nền kinh tế đang dần lấy lại đà tăng trưởng. Tuy nhiên, chính sách thuế quan ngày càng tăng của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ là thử thách lớn đối với khả năng duy trì đà phát triển này của Bắc Kinh.

Hoạt động sản xuất của Trung Quốc đã quay trở lại đà tăng trưởng trong tháng Hai, minh chứng cho khả năng phục hồi của nền kinh tế trước áp lực từ thuế quan cao hơn của Mỹ và nhu cầu nội địa yếu.

Các tập đoàn than lớn nhất của Trung Quốc đã kêu gọi các doanh nghiệp trong ngành điều chỉnh sản lượng để ngăn chặn tình trạng dư thừa nghiêm trọng trong bối cảnh giá giảm. Giá than toàn cầu đang chạm đáy hiện nay chỉ là bề nổi, ẩn sau đó là một viễn cảnh hoàn toàn khác cho nguồn năng lượng được sử dụng nhiều nhất trên hành tinh.