Vào thứ Ba,Tổng thống Donald Trump cho biết Mỹ sẽ áp mức thuế 19% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Indonesia theo một thỏa thuận thương mại mới với quốc gia Đông Nam Á này. Ông đồng thời tiết lộ rằng nhiều thỏa thuận tương tự đang trong quá trình đàm phán, đồng thời cung cấp thêm thông tin về kế hoạch đánh thuế mới đối với dược phẩm nhập khẩu.

Thỏa thuận với Indonesia – vốn là một đối tác thương mại không lớn của Mỹ – được ông Trump công bố trong nỗ lực thúc đẩy những điều kiện thương mại mà ông cho là “tốt hơn” cho nước M và để thu hẹp thâm hụt thương mại kéo dài. Ông cho biết thêm rằng các thư cảnh báo về mức thuế mới cũng đang được chuẩn bị gửi đến hàng chục quốc gia nhỏ khác.

Thỏa thuận với Indonesia nằm trong số ít các thỏa thuận mà chính quyền Trump đã đạt được trước thời hạn ngày 1 tháng 8, thời điểm mà mức thuế mới – cao hơn – sẽ được áp dụng đối với phần lớn hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Đồng thời, Liên minh Châu Âu – đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ – cũng đang chuẩn bị các biện pháp đáp trả nếu các cuộc đàm phán với Washington không đạt kết quả.

Khi thời hạn này đến gần, nhiều quốc gia đang nỗ lực đàm phán với Mỹ nhằm tránh bị đánh mức thuế mới, ngoài mức cơ bản 10% vốn đã được Trump áp dụng từ tháng 4.

Tuy nhiên, việc thực hiện các chính sách thương mại dưới thời Trump thường thiếu nhất quán và gây nhiều bất ổn. Các động thái áp thuế của ông đã phá vỡ xu hướng giảm bớt rào cản thương mại toàn cầu kéo dài nhiều thập kỷ, làm rung chuyển thị trường tài chính quốc tế và làm dấy lên lo ngại về nguy cơ lạm phát mới.

Theo ước tính của Yale Budget Lab, dựa trên những thông báo thuế mà ông Trump đã đưa ra đến Chủ Nhật, mức thuế hiệu quả trung bình của Mỹ sẽ tăng vọt lên 20.6% – so với mức chỉ khoảng 2% đến 3% trước khi ông trở lại Nhà Trắng vào tháng 1. Dù người tiêu dùng có thể điều chỉnh, mức thuế trung bình vẫn duy trì ở 19.7% – mức cao nhất kể từ năm 1933.

Thỏa thuận với Indonesia được mô tả là tương tự như một thỏa thuận gần đây với Việt Nam, trong đó hàng xuất khẩu từ Indonesia sang Mỹ sẽ chịu mức thuế cố định 19% – gần gấp đôi mức thuế hiện tại, trong khi hàng hóa từ Mỹ xuất sang Indonesia sẽ không bị áp thuế. Thỏa thuận cũng bao gồm một điều khoản phạt nhằm ngăn chặn hiện tượng “trung chuyển hàng hóa” từ Trung Quốc qua Indonesia, cùng với cam kết của Indonesia sẽ mua một số lượng hàng hóa lớn từ Mỹ.

“Họ sẽ phải trả 19% và chúng tôi thì không trả gì cả... chúng tôi sẽ có toàn quyền tiếp cận thị trường Indonesia,” Trump phát biểu bên ngoài Phòng Bầu dục. Ông cũng cho biết trên nền tảng Truth Social rằng Indonesia đã đồng ý mua 15 tỷ USD sản phẩm năng lượng, 4.5 tỷ USD sản phẩm nông nghiệp và 50 chiếc máy bay Boeing của Mỹ, dù không nói rõ thời gian thực hiện các cam kết này.

Với giới truyền thông, Trump khẳng định rằng thỏa thuận với Việt Nam đã được hoàn tất, nhưng không thấy cần thiết phải công bố chi tiết.

Đàm phán với Ấn Độ cũng đang diễn ra

Tổng kim ngạch thương mại giữa Indonesia và Mỹ đạt gần 40 tỷ USD vào năm 2024 – chưa nằm trong top 15 đối tác lớn nhất – nhưng đang có xu hướng tăng. Xuất khẩu của Mỹ sang Indonesia tăng 3.7% năm ngoái, trong khi nhập khẩu từ Indonesia tăng 4.8%, khiến Mỹ bị thâm hụt thương mại gần 18 tỷ USD với quốc gia này.

Theo dữ liệu của Cục Điều tra Dân số Mỹ, các mặt hàng Mỹ nhập khẩu nhiều nhất từ Indonesia trong năm qua bao gồm dầu cọ, thiết bị điện tử như bộ định tuyến và công tắc mạng, giày dép, lốp xe, cao su tự nhiên và tôm đông lạnh.

Susiwijono Moegiarso – quan chức cấp cao Bộ Điều phối Các vấn đề Kinh tế Indonesia – xác nhận với Reuters rằng một tuyên bố chung giữa hai nước đang được chuẩn bị. Nội dung sẽ làm rõ mức thuế mới, các biện pháp phi thuế và những thỏa thuận thương mại song phương, đồng thời sẽ được công bố công khai trong thời gian sớm.

Trước đó, Trump đã đe dọa áp thuế 32% đối với hàng hóa từ Indonesia nếu hai bên không đạt được thỏa thuận, trong một bức thư gửi tới Tổng thống nước này vào tuần trước. Ông cũng đã gửi thư tương tự đến khoảng 20 quốc gia, trong đó có Canada, Nhật Bản và Brazil – đe dọa áp các mức thuế từ 20% đến 50%, kèm theo thuế 50% đối với đồng.

Phát biểu tại Pittsburgh cùng ngày, Trump cho biết ông vẫn ủng hộ việc áp thuế trên diện rộng hơn là đàm phán riêng lẻ, nhưng hai Bộ trưởng của ông – Tài chính Scott Bessent và Thương mại Howard Lutnick – đang tích cực theo đuổi các thỏa thuận song phương.

Trở lại Washington, Trump nói rằng nhiều quốc gia nhỏ khác cũng sẽ sớm nhận được thư và sẽ phải đối mặt với mức thuế “vượt quá 10% một chút.”

Ông cũng tiết lộ rằng chính quyền của ông sẽ sớm công bố kế hoạch đánh thuế đối với dược phẩm nhập khẩu – dự kiến vào cuối tháng. Ban đầu, mức thuế này sẽ tương đối thấp, nhằm tạo điều kiện để các công ty có thời gian chuyển hoạt động sản xuất về Mỹ, trước khi áp dụng mức thuế “rất cao” sau một năm hoặc lâu hơn.

Các quốc gia bị nhắm mục tiêu có thời hạn đến ngày 1 tháng 8 để đàm phán nhằm đạt mức thuế thấp hơn. Tuy nhiên, các nhà kinh tế lưu ý rằng Trump từng nhiều lần đe dọa thuế cao nhưng sau đó lại rút lui.

Dù đã cam kết sẽ đạt “90 thỏa thuận trong 90 ngày”, đến nay chính sách thương mại của Trump mới chỉ đạt được một số thỏa thuận khung – trong đó có thỏa thuận tạm thời với Trung Quốc, giúp ngăn chặn các mức thuế cao nhất trong khi hai bên tiếp tục đàm phán.

Trump nói rằng các cuộc đàm phán với Ấn Độ đang diễn ra theo hướng tương tự, với mục tiêu mở rộng khả năng tiếp cận thị trường khổng lồ này cho các doanh nghiệp Mỹ.

Liên minh Châu Âu chuẩn bị đáp trả

Thỏa thuận với Indonesia diễn ra trong bối cảnh Ủy ban Châu Âu – cơ quan điều hành và giám sát thương mại của EU – đang chuẩn bị áp thuế trả đũa lên tới 72 tỷ euro (tương đương 84.1 tỷ USD) đối với các mặt hàng Mỹ nếu đàm phán với Washington thất bại.

Trước đó, chính quyền Trump tuyên bố sẽ áp thuế 30% với hàng hóa từ EU kể từ ngày 1 tháng 8 – mức mà các quan chức châu Âu cho rằng “không thể chấp nhận được” và sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến quan hệ thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Danh sách các mặt hàng Mỹ bị EU nhắm tới – đã được gửi đến các quốc gia thành viên – bao gồm máy bay Boeing, rượu bourbon, ô tô, phụ tùng ô tô, thiết bị y tế, điện tử chính xác, hóa chất, thực phẩm, nông sản, rượu vang, bia và các loại rượu mạnh – tổng trị giá khoảng 6.35 tỷ euro.