Trong nhiều năm, các nhà kinh tế đã trấn an những người lo ngại rằng lao động nhập cư đang cạnh tranh không lành mạnh về vấn đề lương. Họ cho rằng đúng là người mới làm tăng cung lao động, nhưng họ cũng làm tăng nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ, cuối cùng tạo ra sự cân bằng. Lý thuyết này được củng cố bằng nhiều nghiên cứu thực nghiệm, hầu hết cho thấy tác động của nhập cư đến tiền lương của lao động bản địa là rất nhỏ, nếu không muốn nói là không đáng kể.

Tuy nhiên, hiện tại, nhiều nhà kinh tế cảnh báo rằng kế hoạch trục xuất hàng triệu lao động nhập cư không giấy tờ của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ gây ra tình trạng thiếu hụt lao động, đẩy chi phí tăng cao và làm gia tăng lạm phát trong nền kinh tế Mỹ. Hai quan điểm này có thể cùng đúng không? Chẳng phải ý kiến cho rằng việc trục xuất sẽ làm tăng lạm phát ngầm thừa nhận rằng lao động nhập cư thực sự đã kìm hãm mức lương từ trước đến nay hay sao? Người dân không hề ngây ngô: họ nhận thấy sự mâu thuẫn rõ ràng và có xu hướng mất niềm tin, hoặc đơn giản là phớt lờ những gì các nhà kinh tế nói về vấn đề này.

Dẫu vậy, tôi không nghĩ hai quan điểm trên nhất thiết phải loại trừ lẫn nhau, chỉ vì giới kinh tế học (trừ một số ngoại lệ đáng ghi nhận) đã làm không tốt trong việc hiểu cách mà nhập cư định hình lại thị trường lao động. Phần lớn các nhà kinh tế tập trung vào tác động của nhập cư đối với tiền lương hoặc mức độ việc làm của người lao động bản địa. Nhưng đó là một cách tiếp cận quá hạn hẹp.

Tôi nhận ra điều này khi nghiên cứu tác động của Brexit và việc chấm dứt tự do di chuyển ở Anh. Ví dụ, hãy xem xét câu chuyện của một phụ nữ tôi từng phỏng vấn, người làm việc trong một nhà máy thực phẩm ở Sheffield. Bà nhận thấy tỷ lệ lao động tạm thời, chủ yếu đến từ Đông Âu, trong lực lượng lao động ngày càng tăng, những người có lịch làm việc thay đổi đột ngột và không được hưởng các quyền lợi như bà. Lương và điều kiện làm việc của bà không bị ảnh hưởng, nhưng bà cho rằng đồng nghiệp nhập cư của mình bị bóc lột, và ngành này không còn là nơi tốt để những người mới bước chân vào làm việc. Qua thời gian, những người như bà về hưu, và ngành công nghiệp này dần bị chi phối bởi lao động nhập cư.

Điểm mấu chốt là các nền kinh tế mang tính chuyển động, và một số ngành phản ứng với sự hiện diện của lao động nhập cư bằng cách thay đổi hoặc mở rộng theo những cách mà trước đây họ có thể không làm. Các nhà máy chế biến thịt ở Anh dần chuyển sang các ca làm việc kéo dài 12 giờ tại các địa điểm xa xôi vì có thể tìm được lao động nhập cư tạm thời để lấp đầy những vị trí này, mặc dù hình thức này không phù hợp với lao động bản địa, những người có gia đình và thích sống ở các thị trấn lớn với nhiều tiện ích hơn. Như người đứng đầu Hiệp hội Chế biến Thịt Anh từng nói với tôi: "Thành thật mà nói, mô hình làm việc của chúng tôi đã phát triển dựa trên lao động không phải người Anh."

Tương tự, nông dân ở Anh tận dụng sự sẵn có của lao động thời vụ từ Đông Âu sau năm 2004 để trồng thêm các loại trái cây mềm cần nhiều lao động.

Do lao động nhập cư đã ăn sâu vào một nền kinh tế được định hình xung quanh họ, việc những người này đột ngột rời đi hoặc bị trục xuất có thể gây ra những gián đoạn kinh tế nghiêm trọng trong ngắn hạn ở một số ngành. Các chủ lao động thường khiến tôi khó chịu khi ám chỉ rằng lao động bản địa quá yếu hoặc lười biếng để làm những công việc này, nhưng họ đúng ở chỗ khó tuyển người không phải lao động nhập cư - vì lý do đơn giản là đây là những công việc cực kỳ vất vả, và lao động bản địa (với lợi thế ngôn ngữ) có những lựa chọn tốt hơn.

Chắc chắn rằng nếu tăng lương và cải thiện điều kiện làm việc đủ mức, lao động bản địa sẽ sẵn sàng tham gia. Nhưng nhiều ngành này hoạt động với biên lợi nhuận mỏng và bán sản phẩm cho các chuỗi siêu thị luôn tìm cách giảm giá. Ở Anh sau Brexit, hy vọng rằng các chủ lao động sẽ tăng lương và một đội quân lao động người Anh sẽ lấp đầy khoảng trống đã không thực sự thành hiện thực. Các nông dân than phiền về trái cây bị thối trên đồng, và những người chăn nuôi lợn nói rằng họ buộc phải tiêu hủy những con lợn khỏe mạnh do thiếu lao động trong các lò mổ. Không lâu sau, chính phủ phải nhượng bộ và cấp thêm thị thực để tuyển dụng lao động nhập cư.

Dù là thông qua việc tăng lương hay thiếu hụt sản xuất, giá cả các mặt hàng như rau và sữa ở Mỹ có thể sẽ tăng nếu Trump thực hiện kế hoạch trục xuất của mình. Ngoài ra, một số sản phẩm sản xuất tại Mỹ có thể bị thay thế bằng hàng nhập khẩu nếu trở nên đắt đỏ hơn. Đây có thể là sự đánh đổi mà các cử tri của Trump sẵn sàng chấp nhận. Nhưng cả hai phe vẫn chưa làm tốt trong việc giải thích vấn đề này.