Mặc dù một lần nữa khẳng định BoJ sẵn sàng nâng lãi suất nếu nền kinh tế phát triển đúng quỹ đạo dự báo, và các yếu tố nội địa đang tạo điều kiện thuận lợi cho đợt tăng lãi suất tiếp theo, Thống đốc Ueda vẫn bày tỏ quan ngại về những biến số từ bên ngoài. Đáng chú ý nhất là tình hình bất ổn của thị trường tài chính quốc tế và những điểm còn chưa chắc chắn trong bức tranh kinh tế Mỹ.

"Thời điểm điều chỉnh chính sách hỗ trợ tiền tệ sẽ được quyết định dựa trên tổng thể các yếu tố: triển vọng kinh tế, diễn biến giá cả và tình hình tài chính," ông Ueda nhấn mạnh trong bài phát biểu hôm thứ Hai.

Sự mơ hồ trong thông điệp của Thống đốc đã tác động tức thì đến thị trường ngoại hối, đẩy USD/JPY tăng 0.4% lên mức 154.77. Nhiều nhà đầu tư đã phải điều chỉnh lại kỳ vọng về khả năng BoJ sẽ công bố tăng lãi suất vào tháng 12.

Theo đánh giá của giới phân tích, xác suất BoJ tăng lãi suất thêm 25 bps lên mức 0.5% trong cuộc họp ngày 19/12 vẫn duy trì ở mức 55%, không thay đổi đáng kể sau phát biểu của Thống đốc.

Đáng chú ý, kết quả khảo sát mới nhất của Reuters (thực hiện từ 3-11/10) cho thấy một khoảng cách không chênh lệch quá nhiều giữa các dự báo của chuyên gia. Trong khi đa số nghiêng về kịch bản BoJ sẽ giữ nguyên lãi suất từ nay đến cuối năm, thì có tới gần 90% tin rằng sẽ có đợt tăng lãi suất trước khi kết thúc quý I/2025.

Nhìn lại chặng đường điều hành chính sách tiền tệ của BoJ, tháng 3 vừa qua đánh dấu bước ngoặt lịch sử khi BoJ chấm dứt chính sách lãi suất âm. Tiếp đó, vào tháng 7, BoJ đã nâng lãi suất chính sách ngắn hạn lên 0.25%, phản ánh niềm tin rằng Nhật Bản đang tiến gần hơn đến mục tiêu duy trì lạm phát ổn định ở mức 2%.

Trong phân tích chuyên sâu về tình hình kinh tế, Thống đốc Ueda đặc biệt nhấn mạnh đến tác động của đồng Yên suy yếu - một nhân tố then chốt đẩy chi phí nhập khẩu leo thang - như động lực chính dẫn tới quyết định tăng lãi suất hồi tháng 7. Nhận định này đã khiến giới đầu tư tin rằng biến động của đồng Yên sẽ là kim chỉ nam cho thời điểm BoJ đưa ra đợt tăng lãi suất kế tiếp.

Chính sách linh hoạt của BoJ

Bài phát biểu quan trọng hôm thứ Hai đánh dấu lần đầu tiên Thống đốc Ueda bàn về chính sách tiền tệ sau chiến thắng đáng chú ý của Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11. Trước câu hỏi về viễn cảnh ông Trump quay trở lại Nhà Trắng, Thống đốc Ueda thận trọng cho rằng cần thêm thời gian để có cái nhìn rõ nét về bức tranh chính sách kinh tế của vị tân Tổng thống.

"Nếu xét theo góc độ BoJ cần tạo nền tảng vững chắc trước mỗi đợt tăng lãi suất, thì khả năng điều chỉnh vào tháng 12 đã giảm đáng kể," ông Toru Suehiro - Chuyên gia kinh tế trưởng của Daiwa Securities nhận định. "Tuy nhiên, có thể hiểu rằng BoJ đang chủ động tạo ra dư địa linh hoạt cho mình, bởi nhìn chung tổng thể, các phát biểu của ông Ueda vẫn nghiêng về xu hướng tăng lãi suất trong tương lai."

Với giọng điệu đầy tự tin, Thống đốc Ueda điểm qua những tín hiệu tích cực từ nền kinh tế: mức lương được cải thiện đáng kể và lợi nhuận doanh nghiệp duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ đang thúc đẩy làn sóng tiêu dùng và đầu tư mới. Những yếu tố này càng củng cố niềm tin rằng môi trường kinh tế trong nước đã sẵn sàng cho một đợt tăng lãi suất trong tương lai gần.

Đặc biệt, Thống đốc chỉ ra một xu hướng đáng chú ý trong tháng 10 - thời điểm các doanh nghiệp thường xem xét điều chỉnh giá. Không chỉ giá hàng hóa, mà cả giá dịch vụ đều được nâng lên, phản ánh rõ nét việc lạm phát hiện nay chủ yếu bắt nguồn từ nhu cầu nội địa mạnh mẽ và xu hướng tăng lương, thay vì chỉ đơn thuần do chi phí nguyên liệu đầu vào tăng cao.

"Chúng ta đang chứng kiến một chu kỳ phát triển tích cực ngày càng vững chắc, nơi thu nhập gia tăng dẫn đến chi tiêu mạnh mẽ hơn, và xu hướng này đang lan tỏa sâu rộng trong cả cộng đồng doanh nghiệp lẫn hộ gia đình," ông Ueda chia sẻ trước cộng đồng doanh nghiệp tại Thành phố công nghiệp Nagoya, trung tâm kinh tế năng động của miền Trung Nhật Bản.

"Chúng tôi kỳ vọng áp lực lạm phát do tăng lương sẽ tiếp tục gia tăng, khi nền kinh tế duy trì đà phát triển và các doanh nghiệp vẫn theo đuổi chính sách tăng lương," ông nhấn mạnh, đồng thời cho biết thêm rằng trọng tâm trong chính sách tiền tệ của BoJ sẽ là theo dõi liệu đà tăng của lương và giá cả có tiếp tục được đẩy mạnh hay không.

Thống đốc cũng chỉ ra một yếu tố quan trọng khác cần cân nhắc: liệu kinh tế toàn cầu có duy trì được đà tăng trưởng ổn định để hỗ trợ nền kinh tế Nhật Bản - vốn phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu hay không.

"Khả năng nền kinh tế Mỹ đạt được kịch bản hạ cánh mềm dường như đang tăng lên," ông Ueda nhận định, và bổ sung thêm rằng tâm lý thị trường đang cải thiện nhờ những lo ngại về triển vọng kinh tế Mỹ đã dần lắng xuống.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng BoJ cần duy trì cảnh giác cao độ trước các rủi ro bên ngoài, đặc biệt là khả năng thị trường có thể biến động mạnh trở lại do các yếu tố địa chính trị.