Người ta kỳ vọng rằng thị trường sẽ đón nhận sự ổn định này, doanh nghiệp sẽ khôi phục các kế hoạch tương lai, và công chúng sẽ chuyển sự quan tâm sang các vấn đề khác. Tuy nhiên, việc coi giải pháp này là thành công đã phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong quan điểm chính sách, đưa Hoa Kỳ vào nhóm các quốc gia có thuế quan cao như Iran và Venezuela.

Cần nhớ rằng tình hình hiện tại xuất phát từ mức thuế quan trung bình 2.5% năm 2024, đã bị đẩy lên bởi chính sách của Trump trong nhiệm kỳ đầu và sau đó được Biden tiếp tục. Đa số các nhà phân tích đều dự đoán áp lực thị trường sẽ buộc Tổng thống Trump phải nhượng bộ khi tái đắc cử. Thậm chí, các ngân hàng đầu tư cũng chỉ dự báo thuế quan sẽ tăng khiêm tốn khoảng 5 điểm phần trăm.

Hiện tại, với mức thuế quan trung bình 24%, Hoa Kỳ đã trở thành quốc gia áp dụng thuế quan cao nhất thế giới, vượt xa cả Iran và Venezuela với mức thuế trung bình lần lượt là 12% và 14%. Không một quốc gia nào có dân số trên 1 triệu người và thu nhập bình quân đầu người bằng một phần tư Hoa Kỳ lại áp dụng mức thuế quan trung bình trên 10%.

Tình hình có thể còn trở nên tồi tệ hơn nếu thuế quan toàn diện với Canada và Mexico cùng các loại thuế đã hứa hẹn đối với ngành dược, bán dẫn và các lĩnh vực khác được thực thi, hoặc nếu Hoa Kỳ quyết định đáp trả mạnh mẽ hơn trước phản ứng từ quốc tế.

Khả năng cao là Tổng thống Trump đã nhận ra hậu quả tiêu cực và sẽ buộc phải điều chỉnh hướng đi. Trước đây, ông thường biến những nhượng bộ nhỏ thành các thỏa thuận mang tính đột phá, và nhiều khả năng ông sẽ vận dụng chiến lược này một lần nữa.

Việc đàm phán song phương với 60 nền kinh tế đang chịu tác động của thuế quan đối ứng bên cạnh mức thuế 10% áp dụng toàn diện là một thách thức khó vượt qua. Tuy nhiên, giả sử Tổng thống thành công, kịch bản nhiều khả năng nhất là ông sẽ vẫn giữ mức thuế toàn diện - trụ cột trong chiến dịch tranh cử và kế hoạch chuyển đổi cơ sở doanh thu quốc gia. Đồng thời, thuế quan cao hơn sẽ được duy trì với một số đối tác như Trung Quốc và một số mặt hàng chiến lược như thép. Kết quả cuối cùng sẽ là mức thuế quan trung bình từ 12-15%. Mặc dù đã giảm đáng kể so với hiện trạng, mức này vẫn rất cao và sẽ để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

Thị trường tài chính có thể tạm thời cảm thấy an tâm khi mức thuế ổn định ở ngưỡng thấp hơn dự kiến, nhưng điều này vẫn sẽ làm suy giảm mạnh lượng hàng hóa xuất nhập khẩu. Người tiêu dùng Mỹ sẽ gánh chịu giá cả tăng cao, chất lượng sản phẩm giảm sút, và cơ hội việc làm bị chuyển từ các ngành xuất khẩu và dịch vụ có năng suất cao sang các ngành sản xuất thay thế hàng nhập khẩu kém hiệu quả hơn.

Quan trọng hơn, ngay cả ở mức thuế này, chính sách thương mại sẽ tiếp tục trong tình trạng bất ổn trầm trọng trong ít nhất bốn năm tới. Khi doanh nghiệp đứng trước một tương lai chính sách mờ mịt, họ thường trì hoãn các quyết định đầu tư quy mô lớn cho đến khi tình hình khả quan hơn. Hậu quả tất yếu là dòng vốn đầu tư sụt giảm và tăng trưởng kinh tế chậm lại.

Sự bất ổn không đơn thuần là khả năng xảy ra những điều tiêu cực như nhiều người vẫn nghĩ. Thực chất, điều này thể hiện ở biên độ dao động trong các kết quả tương lai - có thể là tăng hoặc giảm thuế quan. Trong 50 năm qua, thuế quan trung bình của Mỹ chưa từng thay đổi quá 1 điểm phần trăm trong một năm. Hầu hết các năm, mức thay đổi không vượt quá một hoặc hai phần mười điểm phần trăm (mặc dù các hạn chế thương mại khác như hạn ngạch đã thay đổi theo thời gian nhưng không được phản ánh trong số liệu này).

Nếu Hoa Kỳ xuất phát từ mức thuế quan trung bình 12%, ngay cả dưới sự lãnh đạo của một Tổng thống ít thất thường hơn, doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với phạm vi biến động thuế quan rộng hơn nhiều so với những gì họ đã trải qua trong quá khứ.

Đáng buồn thay, chúng ta khó có thể tìm được giải pháp triệt để cho tình trạng này. Ngay cả khi Tổng thống Trump rút lại những đề xuất cực đoan nhất, ông đã thành công trong việc định hình lại cuộc tranh luận về thuế quan và tạo ra một môi trường bất ổn - tự thân đã tác động như một rào cản thương mại. Khó có thể đảo ngược tình thế này. Giải pháp khả thi nhất là Quốc hội giành lại quyền quyết định thuế quan, điều này ít nhất sẽ tạo ra một khung chính sách dễ dự báo hơn thay vì để mọi thứ phụ thuộc vào quyết định của một cá nhân.