Nhân vật chính trong loạt phim Landman – bộ phim truyền hình về ngành công nghiệp dầu mỏ Texas – từng nói một câu thể hiện rất đúng tâm lý ngành: “Bạn muốn giá dầu ở trên 60 nhưng dưới 90. Mức 78 USD một thùng là gần như hoàn hảo.”

Ngoài đời, giá dầu hiện đang thấp hơn nhiều so với ngưỡng “hoàn hảo” đó. Đầu tháng này, giá dầu thô WTI – chuẩn mực của ngành – đã giảm xuống dưới 60 USD/thùng, chạm đáy bốn năm tại 55 USD. Dù giá có phục hồi nhẹ gần đây, nhưng hậu quả đã bắt đầu lan rộng: Các công ty dầu đá phiến Mỹ cắt giảm đầu tư, thu hẹp số giàn khoan và giảm quy mô đội thủy lực fracking.

Là quốc gia đóng góp hai trong số mỗi 10 thùng dầu toàn cầu, những biến động tại Mỹ có ảnh hưởng rất lớn đến thị trường thế giới.

Với mức giá hiện tại, sản lượng dầu đá phiến Mỹ nhiều khả năng đã chạm đỉnh. Tuy nhiên, đừng mong đợi một đợt sụt giảm nhanh như các lần suy thoái năm 2015 hay 2020. Kịch bản khả thi hơn là giai đoạn đi ngang hoặc dao động nhẹ. Dù vậy, bất kỳ thay đổi nào cũng rất quan trọng với thị trường toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh OPEC+ đang tăng sản lượng nhanh hơn dự kiến và nhu cầu tăng chậm lại vì căng thẳng thương mại. Khi đó, dầu đá phiến trở thành biến số then chốt trong việc cân bằng cung cầu.

CEO Vicki Hollub của Occidental Petroleum – một trong những nhà sản xuất dầu đá phiến lớn nhất – thừa nhận với nhà đầu tư tuần trước: “Chúng tôi từng dự báo sản lượng Mỹ đạt đỉnh vào năm 2027–2030. Nhưng có vẻ như đỉnh đó có thể đến sớm hơn.”

Giá dầu đóng vai trò quyết định. Với dầu đá phiến, chỉ cần thay đổi vài USD mỗi thùng đã có thể đảo chiều xu hướng sản lượng. Ở mức 50 USD, nhiều công ty có nguy cơ phá sản; 55 USD đủ duy trì hoạt động; 60 USD tuy không lý tưởng nhưng vẫn có dòng tiền và giữ được sản lượng; 65 USD khuyến khích khoan thêm; còn 70 USD giúp doanh nghiệp bội thu lợi nhuận.

Mối liên hệ giữa giá và sản lượng nằm ở tỷ lệ tái đầu tư – phần doanh thu được tái sử dụng để khoan giếng mới thay vì trả cổ tức hay nợ. Trước kia, khi giá giảm, các công ty thường tăng tái đầu tư để duy trì sản lượng. Nhưng hiện nay, nhà đầu tư gây sức ép buộc doanh nghiệp ưu tiên cổ tức, khiến ngành phản ứng chậm hơn với giá dầu thấp. Do đó, đợt giảm sản lượng lần này có thể đến nhanh hơn các giai đoạn trước.

Tín hiệu giảm tốc đã rõ ràng. Số giàn khoan hoạt động hiện chỉ còn 474 – mức thấp thứ hai kể từ cuối 2021, theo dữ liệu của Baker Hughes. Tuy nhiên, chỉ số quan trọng hơn trong ngành đá phiến là số lượng đội fracking – những nhóm kỹ thuật chuyên thực hiện khai thác thủy lực. Tại khu vực Permian (giáp ranh Texas – New Mexico), số lượng đội fracking chỉ còn 105, mức thấp nhất trong bốn năm qua, giảm mạnh so với con số hơn 160 đội khi giá dầu tiệm cận 100 USD vào năm 2023, theo công ty phân tích Primary Vision.

Nhiều ông lớn ngành đá phiến như Diamondback Energy hay ConocoPhillips đã công bố cắt giảm đầu tư trong báo cáo quý I. Tuy nhiên, họ cho rằng điều này chưa khiến sản lượng sụt giảm ngay vì ba lý do: Sản lượng quý I cao hơn dự kiến, hiệu suất khoan được cải thiện đáng kể và một phần lớn sản lượng đến từ các sản phẩm ngoài dầu thô như khí đốt hóa lỏng (NGL) hay condensate, vốn đang giữ vững đà tăng.

Tổng sản lượng dầu của Mỹ đạt đỉnh gần nhất vào tháng 10 ở mức 20.68 triệu thùng/ngày. Dữ liệu mới nhất cho thấy sản lượng hiện ở quanh mức 20.4 triệu thùng/ngày. Nếu duy trì mức này, Mỹ có thể đạt sản lượng trung bình 20.3 triệu thùng/ngày trong năm 2025 – cao hơn năm 2024. Chỉ khi sản lượng sụt xuống dưới 20 triệu thùng/ngày từ giữa năm nay thì mức trung bình năm 2025 mới giảm so với năm ngoái. Kịch bản sụt giảm rõ rệt hơn nhiều khả năng sẽ xảy ra vào năm 2026, nếu giá dầu tiếp tục ở mức thấp trong thời gian dài.

Tuy nhiên, đá phiến không phải là mảng duy nhất trong ngành dầu Mỹ. Khu vực Vịnh Mexico – nơi đóng góp gần 20% tổng sản lượng dầu Mỹ – dự kiến sẽ tăng sản lượng trong năm nay nhờ nhiều dự án mới, góp phần bù đắp phần suy giảm trong đất liền.

Tóm lại, viễn cảnh hiện tại cho thấy Mỹ chưa bước vào giai đoạn suy giảm sản lượng hàng năm một cách rõ rệt. Một đỉnh sản lượng có vẻ đã xuất hiện, và nếu giá tiếp tục yếu, mức giảm nhẹ có thể xảy ra. Nhưng khả năng lặp lại cú sốc năm 2020 – khi sản lượng trung bình giảm gần 650,000 thùng/ngày – vẫn còn khá xa vời.