"Tái bản địa hóa" (Reshoring) đã trở thành ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Mỹ, với nhiều công ty như Apple, Diageo và Johnson & Johnson đã nhanh chóng công bố kế hoạch đầu tư 1.9 nghìn tỷ USD vào Hoa Kỳ kể từ khi ông trúng cử, bao gồm việc tăng cường năng lực sản xuất.

Tuy nhiên, quá trình tìm kiếm địa điểm, thiết kế, và xây dựng nhà máy, cùng với các thủ tục xin giấy phép và đặt hàng robot cùng các thiết bị sản xuất khác, sẽ khiến các nhà máy mất nhiều năm để hoàn thành, và nhiều dự án có thể không kịp hoàn tất trước khi nhiệm kỳ thứ hai của Trump kết thúc.

"Trong hầu hết các trường hợp, sẽ mất từ ba đến mười năm để xây dựng một cơ sở sản xuất mới tại Hoa Kỳ," Erin McLaughlin, nhà kinh tế học tại Conference Board với nền tảng kiến thức về thiết kế và xây dựng, cho biết. "Mọi thứ đều cần thời gian trước khi bạn có thể chụp được bức ảnh một nghị sĩ với chiếc xẻng trong tay," bà nói thêm.

Các công ty đang tìm cách bảo vệ chuỗi cung ứng của mình có thể chuyển sang thâu tóm doanh nghiệp trong nước thay vì bắt đầu một dự án xây dựng mới, bà nhận định. "Mua lại một công ty có thể nhanh hơn so với xây dựng một nhà máy mới."

Do quá trình xây dựng nhà máy tốn kém và kéo dài, nhiều nhà điều hành đang thận trọng trước việc ngay lập tức đổ tiền vào các cơ sở mới trong khi vẫn còn sự bất định về việc liệu Trump sẽ duy trì chính sách thương mại của mình hay không.

"Việc xây dựng một nhà máy sẽ mất nhiều năm và sau đó nó sẽ tồn tại trong nhiều thập kỷ, vì vậy bạn phải có tầm nhìn rất dài hạn về hướng đi của các chế độ chính trị," Mark Wakefield, lãnh đạo thị trường ô tô toàn cầu tại AlixPartners, cho biết. "Bạn sẽ không đưa ra quyết định dài hạn ngay hôm nay vì bạn sẽ muốn để mọi thứ ổn định và quan sát thêm một chút về diễn biến tình hình."

Sự hỗn loạn thị trường do các thông báo thuế quan của Trump công bố tuần trước đã vấp phải sự chỉ trích từ các tỷ phú như nhà đầu tư Stanley Druckenmiller và Ken Langone, đồng sáng lập Home Depot và nhà tài trợ lâu năm của đảng Cộng hòa, tạo áp lực để giảm nhẹ một số mức thuế.

Vào hôm thứ Ba, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent đã nói với CNBC: "[Các CEO] sẽ không thể búng tay, tìm một khu đất trống và xây dựng một nhà máy, nhưng tôi chắc chắn rằng kế hoạch đã bắt đầu được thảo luận trong các phòng họp hội đồng quản trị vì tôi đã dành cả cuối tuần nói chuyện với các CEO và các chuyên gia ngân hàng đầu tư, và đó chính xác là những gì đang diễn ra." Bessent bổ sung rằng ông tin các nhà điều hành vẫn đang "lập kế hoạch cho thời điểm chúng ta hoàn tất các cuộc đàm phán [thương mại] này".

Trong trường hợp của ô tô, việc xây dựng một nhà máy từ đầu mất ít nhất hai đến năm năm, theo các nhà điều hành trong ngành. Thời gian và chi phí phụ thuộc vào quy mô của nhà máy cũng như việc liệu các bộ phận chính như hệ thống truyền động và pin sẽ được sản xuất cùng một địa điểm hay không.

Hyundai của Hàn Quốc đã đầu tư 12.6 tỷ USD để xây dựng một nhà máy xe điện và pin tại Georgia, mất khoảng hai năm rưỡi từ khi ký kết thỏa thuận cho đến khi bắt đầu sản xuất vào tháng 10 năm 2024. Tiểu bang Georgia và cơ quan phát triển địa phương ban đầu đã mua lại đất vào năm 2021, với ý định thu hút Hyundai.

Ngay cả đối với một nhà máy nhỏ hơn, việc đạt được sản xuất ở quy mô lớn cũng có thể chậm và tốn kém. Volvo Cars đã đầu tư khoảng 1.35 tỷ USD vào nhà máy tại Nam Carolina kể từ khi họ chọn địa điểm vào năm 2015. Nhà máy bắt đầu sản xuất ba năm sau đó và hiện có tổng công suất sản xuất hàng năm là 150,000 xe, mà một số nhà điều hành trong ngành cho rằng đó là mức tối thiểu cần thiết để việc xây dựng một nhà máy mới tại Mỹ có hiệu quả kinh tế.

Với sự bất định hiện tại ở Mỹ, một số công ty có thể tìm kiếm các giải pháp thay thế cho việc xây dựng nhà máy mới. Wakefield cho biết hầu hết các nhà sản xuất ô tô đều có đủ công suất tại các nhà máy hiện có. Việc khởi động lại các cơ sở đã ngừng hoạt động cũng sẽ rẻ hơn so với việc xây dựng nhà máy mới từ đầu.

Chi phí lao động tại Mỹ đồng nghĩa với việc các nhà máy sẽ phụ thuộc nhiều vào tự động hóa, nhưng việc đặt hàng thiết bị cũng mất thời gian, và thuế quan cũng sẽ làm tăng chi phí của vật liệu và công nghệ từ nước ngoài.

General Motors đã nói với các nhà đầu tư vào tháng Hai rằng họ không thể đưa ra quyết định về việc chuyển nhà máy nếu không có sự rõ ràng về chính sách. "Thị trường đang định giá tác động lớn của thuế quan và mất khả năng sinh lời. Hãy nghĩ về một thế giới mà, bên cạnh đó, chúng tôi đang chi hàng tỷ USD vào vốn và sau đó nó kết thúc," Giám đốc tài chính của GM, Paul Jacobson, cho biết.

Thuế quan cũng có nguy cơ làm tăng chi phí xây dựng các cơ sở mới. "Nếu giữ nguyên các yếu tố khác, thuế quan có thể sẽ đẩy chi phí lên cao hơn," Daniel Ismail, Giám đốc điều hành tại công ty phân tích bất động sản Green Street, cho biết.

Các mức thuế đã gây tổn hại cho hoạt động xây dựng phi dân cư của Mỹ bằng cách tạo ra sự bất định, theo các nhà phân tích của Morgan Stanley: "Chi tiêu xây dựng phi dân cư... có thể sẽ là nạn nhân lớn nhất của sự bất định từ xung đột thương mại."

Dược phẩm đã được loại trừ khỏi các mức thuế quan được gọi là "thuế quan đối ứng" do Trump công bố tuần trước. Trong bài phát biểu tại Vườn Hồng, ông đã ca ngợi các công ty đang mở rộng tại Mỹ và cảnh báo rằng các nhà sản xuất dược phẩm có thể phải đối mặt với "thuế lớn" nếu họ không làm theo.

Việc xây dựng một nhà máy sản xuất thuốc viên bằng thiết bị tiêu chuẩn sẽ mất khoảng ba năm, nhưng các cơ sở phức tạp sản xuất các sản phẩm sinh học như hóa trị liệu hoặc thuốc trị béo phì sẽ mất năm năm, theo Prashant Yadav, chuyên gia chuỗi cung ứng tại tổ chức think-tank Council on Foreign Relations có trụ sở tại Washington DC.

Ngay cả việc thêm một bộ phận sản xuất mới trong một nhà máy hiện có cũng có thể mất khoảng 18 tháng, ông nói thêm.

Việc cắt giảm mạnh tại Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) có nguy cơ làm chậm các cuộc kiểm tra và phê duyệt cần thiết cho các nhà máy dược phẩm.

Tuy nhiên, một số công ty dược phẩm lớn như Johnson & Johnson và Eli Lilly đã công bố kế hoạch mở rộng đáng kể hoạt động sản xuất tại Mỹ. Một nhà điều hành trong ngành cho biết đây thường là các kế hoạch đã có "được tô điểm thêm" để làm hài lòng tổng thống.

Trump cũng đã tuyên bố tham vọng "hồi sinh ngành đóng tàu Mỹ". Từng là một quốc gia đóng tàu hàng đầu, Mỹ hiện là một quốc gia nhỏ bé trên toàn cầu so với một số nước châu Á.

Nhưng các chuyên gia cho rằng việc phục hồi ngành đóng tàu Mỹ sẽ đòi hỏi nhiều năm đầu tư vào các xưởng đóng tàu mới. Mỹ có "cơ hội bằng không" để trở thành một quốc gia đóng tàu đáng kể trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump, theo Antonella Teodoro, cố vấn cấp cao tại công ty tư vấn vận tải biển MDS Transmodal.

"Theo hướng lạc quan, có thể mất khoảng năm đến mười năm để có một cơ sở cạnh tranh hoạt động," bà nói. "Tuy nhiên, để đạt được thành công dài hạn và cạnh tranh toàn cầu, có thể mất nhiều thời gian hơn."

Trong lĩnh vực sản xuất kim loại, Mỹ có năm nhà máy luyện nhôm hoạt động vào năm 2023, theo chính phủ Mỹ. Để cạnh tranh toàn cầu về sản xuất nhôm, Mỹ cần xây dựng các nhà máy luyện có thể sản xuất lên đến 1 triệu tấn mỗi năm, theo David Krakoff, cựu giám đốc tại Kaiser Aluminum.

"Bạn đang nói về bảy năm cho đến khi bạn bắt đầu thấy kim loại nóng chảy," ông nói thêm, với các giấy phép và tài chính cần thiết để xây dựng một nhà máy luyện quy mô đó.