Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos tuần trước, một số người đã đề cập đến DeepSeek có trụ sở tại Hàng Châu và mô hình R1 mới phát hành của công ty này là lý do chính khiến các quốc gia như Hoa Kỳ đẩy mạnh tiến độ phát triển AI. Trên các diễn đàn trò chuyện công nghệ, các kỹ sư đã bắt đầu so sánh hiệu suất lập trình của công ty này với các mô hình hàng đầu từ những công ty như OpenAI và Microsoft. Sản phẩm của công ty này đã âm thầm vươn lên trong bảng xếp hạng những công ty có hiệu suất cao nhất trên bảng xếp hạng AI liên kết với UC Berkeley.

Sau đó, trong vòng 36 giờ qua, sự quan tâm đến công ty khởi nghiệp này đã bùng nổ. Những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn ở Silicon Valley bao gồm nhà đầu tư Marc Andreessen và cha đẻ AI kiêm nhà nghiên cứu chính của Meta Platforms, Yann LeCun đã không ngại giành những lời khen có cánh cho Deepseek. Andreessen cho rằng mô hình này là "một trong những đột phá đáng kinh ngạc và ấn tượng nhất" mà ông từng thấy.

Vào cuối tuần, trợ lý AI của DeepSeek đã tăng vọt lên vị trí đầu bảng xếp hạng tải xuống iPhone của Apple và được xếp hạng trong số những lượt tải xuống nhiều nhất trên Cửa hàng Play của Google, gây quá tải cho hệ thống của công ty khởi nghiệp đến mức dịch vụ đã ngừng hoạt động trong hơn một giờ. Công ty cuối cùng buộc phải giới hạn việc đăng ký chỉ dành cho những người dùng có số điện thoại ở Trung Quốc đại lục, họ cho rằng động thái này là kết quả của “các cuộc tấn công ác ý quy mô lớn” nhắm vào dịch vụ của mình.

Sự quan tâm đến DeepSeek không chỉ làm rung chuyển thị trường công nghệ mà còn gây ra làn sóng bán tháo mạnh mẽ trên các sàn chứng khoán Mỹ và châu Âu. Với mô hình R1 được tuyên bố phát triển với chi phí thấp hơn đáng kể mà vẫn đảm bảo hiệu suất cao, DeepSeek đã khiến các nhà đầu tư hoang mang về mức độ hiệu quả của các khoản chi tiêu khổng lồ vào AI của các tập đoàn lớn. Hậu quả là thị trường chứng kiến hơn 1 nghìn tỷ USD bị bốc hơi, trong đó cổ phiếu Nvidia – nhà sản xuất chip AI hàng đầu – mất đến 589 tỷ USD giá trị vốn hóa chỉ trong một ngày. Sự kiện này không chỉ đặt ra bài toán lớn cho các công ty công nghệ phương Tây mà còn làm dấy lên câu hỏi về chiến lược đầu tư AI toàn cầu.

Sự gia tăng đột biến trong số lượng người dùng đã khiến hệ thống của DeepSeek gặp phải sự cố nghiêm trọng, buộc công ty phải hạn chế đăng ký tài khoản chỉ đối với các số điện thoại di động tại Trung Quốc đại lục. Trong vòng 36 giờ, sự quan tâm mạnh mẽ đối với mô hình AI R1 của họ đã làm quá tải hệ thống, dẫn đến tình trạng ngừng hoạt động kéo dài hơn một giờ.

Đây là lần ngừng hoạt động lớn dài nhất của công ty kể từ khi bắt đầu báo cáo trạng thái. Trong khi nhiều mô hình AI khác chỉ đưa ra câu trả lời mà không giải thích chi tiết cách chúng đưa ra kết quả, trợ lý của DeepSeek minh bạch hơn. DeepSeek cung cấp cho người dùng một cái nhìn rõ ràng về cách nó phân tích câu hỏi hoặc yêu cầu và lý do đưa ra câu trả lời. Điều này có nghĩa là nó hiển thị cả "quá trình suy nghĩ" và lập luận của mình. Các bài đánh giá trên cửa hàng ứng dụng của Apple và trên Cửa hàng Play Android của Alphabet Inc. đã ca ngợi tính minh bạch đó.

Được thành lập bởi Lương Văn Phong, cựu giám đốc quỹ định lượng, DeepSeek đã nhanh chóng ghi dấu ấn trong ngành công nghệ với mô hình AI mã nguồn mở. Cách tiếp cận này không chỉ tạo sự minh bạch mà còn thách thức các ông lớn công nghệ trong việc chi tiêu hàng tỷ USD để duy trì vị thế trong cuộc đua AI. Sự hiệu quả về chi phí của DeepSeek đang buộc các tập đoàn lớn phải cân nhắc lại chiến lược đầu tư, làm dấy lên câu hỏi liệu những khoản đầu tư khổng lồ có thực sự cần thiết để đạt được những đột phá trong lĩnh vực này hay không.

Mặc dù DeepSeek đã gây ấn tượng mạnh mẽ với mô hình AI hiệu quả về chi phí, vẫn còn quá sớm để đánh giá liệu startup này có thể duy trì vị thế trong dài hạn và trở thành một lựa chọn thay thế khả thi cho các công ty công nghệ lớn. Jun Rong Yeap, làm việc tại IG Asia, lo ngại rằng nếu DeepSeek tiếp tục phát triển, sức mạnh định giá của những ông lớn như Microsoft và OpenAI có thể bị đe dọa, khiến các công ty này phải đánh giá lại những khoản chi tiêu khổng lồ vào AI. Mối lo ngại này làm dấy lên câu hỏi liệu các chiến lược đầu tư hiện tại trong lĩnh vực AI có thực sự bền vững khi đối mặt với sự xuất hiện của các đối thủ có khả năng phát triển công nghệ với chi phí thấp hơn.

Giống như tất cả các mô hình AI do Trung Quốc sản xuất khác, DeepSeek tự kiểm duyệt các chủ đề được coi là nhạy cảm về chính trị tại Trung Quốc. Không giống như ChatGPT, DeepSeek né tránh các câu hỏi về Quảng trường Thiên An Môn, Chủ tịch Tập Cận Bình hoặc khả năng Trung Quốc xâm lược Đài Loan. Điều này có thể gây khó chịu cho người dùng quốc tế, những người có thể chưa từng tiếp xúc trực tiếp với các chatbot của Trung Quốc trước đây.

Trước khi DeepSeek ra mắt, ngành công nghệ tin rằng các mô hình AI tiên tiến, để đạt hiệu suất cao, sẽ cần phải sử dụng nhiều năng lượng và sức mạnh tính toán hơn, điều này khiến các nhà cung cấp chip như Nvidia và các đối thủ của họ trở thành trung tâm của cuộc đua AI. Tuy nhiên, DeepSeek lại chứng minh rằng có thể phát triển các mô hình AI hiệu quả mà không cần tiêu tốn quá nhiều tài nguyên tính toán và năng lượng. Điều này khiến những giả định trước đây bị đặt dấu hỏi, khi mà hiệu quả chi phí của DeepSeek có thể tạo ra một hướng đi mới, không cần đến sự tiêu tốn lớn về năng lượng và phần cứng như trước.

Chi phí phát triển và mức tiêu thụ năng lượng chính xác của DeepSeek chưa được ghi chép đầy đủ, nhưng công ty khởi nghiệp này đã đưa ra các số liệu cho thấy chi phí của công ty chỉ bằng một phần nhỏ so với các mô hình mới nhất của OpenAI. Việc một mô hình AI nhỏ và hiệu quả xuất hiện từ Trung Quốc, nơi đang phải chịu lệnh trừng phạt thương mại ngày càng tăng của Hoa Kỳ đối với các chip Nvidia tiên tiến, cũng đang thách thức tính hiệu quả của các biện pháp như vậy.

Lý Khai Phục, từng là Phó tổng giám đốc Microsoft toàn cầu trong thập kỷ 90, nhấn mạnh sự khác biệt trong cách tiếp cận công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực AI. Mỹ, với khả năng nghiên cứu và phát triển đột phá, dẫn đầu về sáng tạo công nghệ, trong khi Trung Quốc lại vượt trội trong việc tối ưu hóa và xây dựng công nghệ với chi phí thấp hơn và hiệu quả cao hơn. Khi đối mặt với nguồn lực hạn chế, các công ty Trung Quốc, như DeepSeek, đã tìm ra cách phát triển công nghệ mạnh mẽ mà không cần quá nhiều tài nguyên, điều này cho thấy sự vượt trội trong khả năng kỹ thuật và ứng dụng của Trung Quốc so với Mỹ.

Nvidia đã bác bỏ những nghi ngờ từ các nhà phân tích về khả năng của DeepSeek, khẳng định rằng mặc dù startup này đã đạt được những bước tiến lớn trong lĩnh vực AI, nhưng việc vận hành các mô hình phức tạp vẫn cần sự hỗ trợ của phần cứng mạnh mẽ. Nvidia cho rằng dù mô hình AI của DeepSeek có thể hiệu quả, nhưng để thực hiện các tác vụ suy luận và phân tích dữ liệu, vẫn cần đến sản phẩm của họ, đặc biệt là GPU và mạng hiệu suất cao, chứng tỏ vai trò thiết yếu của Nvidia trong việc triển khai và vận hành các công nghệ AI tiên tiến.