Sự thay đổi trong chính sách thương mại của Mỹ năm nay là một trở ngại nghiêm trọng không chỉ đối với nước Mỹ mà còn đối với toàn thế giới. Các dự báo gần đây của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế đều nhấn mạnh các hậu quả toàn cầu từ thuế quan của Trump.

Theo các đánh giá này, sự tan rã thương mại và sự bất định kéo dài về chính sách có thể đã đưa nền kinh tế thế giới đến một bước ngoặt. Thành công trong vài thập kỷ qua trong việc chống đói nghèo và nâng cao mức sống đang bị đe dọa.

Dựa trên các mức thuế đang có hiệu lực khi các dự báo được hoàn thành, Ngân hàng Thế giới dự kiến tăng trưởng toàn cầu sẽ giảm khoảng 1% trong giai đoạn 2025 và 2026 cộng lại — với mức tăng trưởng trung bình dưới 2.5% mỗi năm, thấp hơn nhiều so với mức bình thường trong lịch sử. IMF và OECD đồng ý, không chỉ về con số mà còn về nguyên nhân thúc đẩy chúng: Cả ba đều nhấn mạnh vai trò của các rào cản thương mại cao hơn và sự bất định gia tăng. Một ước tính mới từ Bloomberg Economics cho biết nếu các mức thuế mới được duy trì, nền kinh tế toàn cầu sẽ nhỏ hơn 1 nghìn tỷ USD vào năm 2030.

Tác động ban đầu ảnh hưởng nặng nề nhất đến Mỹ và các nền kinh tế tiên tiến khác. Nhu cầu và đầu tư giảm, bao gồm cả đầu tư trực tiếp nước ngoài và dòng danh mục đầu tư thấp hơn, giúp lan rộng thiệt hại trên diện rộng hơn, không kém phần quan trọng ở các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển, những nơi có thể đã kỳ vọng được hưởng lợi thông qua thương mại bị chuyển hướng từ các mục tiêu chính của chính quyền.

Thừa nhận rằng, trong hoàn cảnh hiện tại, tất cả các dự báo như vậy đều mang tính tạm thời. Nhưng có thể thấy rõ rằng có rất nhiều mặt tiêu cực. Sự gia tăng mức thuế “hiệu quả” trung bình của Mỹ từ 2.3% năm 2024 lên khoảng 15% (theo tình hình hiện tại) là đủ gây sửng sốt: Đó là mức cao nhất trong khoảng một thế kỷ. Chỉ riêng điều đó đã kìm hãm thương mại, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và đặt các khoản đầu tư trước đó vào tình trạng nghi vấn. Nó cũng đe dọa đến lạm phát cao hơn, có thể làm bất ổn thị trường tài chính — một lần nữa, không chỉ ở Mỹ. Áp lực lên Fed để cắt giảm lãi suất và câu hỏi về việc ai có thể kế nhiệm Jerome Powell làm chủ tịch khi nhiệm kỳ hiện tại của ông kết thúc vào tháng 5 năm sau càng làm gia tăng nguy cơ này.

Nhưng 15% có thể không phải là giới hạn. Nhà Trắng coi mức thuế 50% đối với thép và nhôm là hoàn toàn hợp lý. Chính quyền hiện tại của Trump đang áp dụng một chiến lược thương mại mới mang tên “bất định chiến lược”: không cam kết gì lâu dài, liên tục công bố các đợt áp thuế bất ngờ nhằm gây áp lực và buộc đối tác phải nhượng bộ. Hệ quả là mọi thỏa thuận trở nên mong manh, không thể dùng để lên kế hoạch sản xuất hay đầu tư.

Trong môi trường ấy, doanh nghiệp hoang mang, đầu tư toàn cầu chững lại, chuỗi cung ứng đứt gãy và nguy cơ lạm phát lan rộng. Các nước khác chắc chắn sẽ trả đũa, không chỉ bằng thuế mà còn bằng cách giảm phụ thuộc vào Mỹ – từ chuỗi cung ứng đến thị trường tiêu dùng. Tăng trưởng toàn cầu vốn đã chịu áp lực từ dân số già, nợ công và lãi suất cao nay càng thêm mong manh. Viễn cảnh về một thế giới nghèo hơn, bất ổn hơn đang dần trở thành hiện thực nếu Mỹ tiếp tục con đường thương mại đơn phương và đầy tính áp đặt này.