Trước khi Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ, châu Âu đã đối mặt với hàng loạt khó khăn: Thị trường chứng khoán ảm đạm, đồng euro yếu, hệ thống chính trị bất ổn và nền kinh tế tăng trưởng chậm chạp.

Khi Trump đẩy mạnh các chính sách cắt giảm thuế và nới lỏng quy định, thị trường tài chính Mỹ càng thu hút nhà đầu tư, gây áp lực lên châu Âu. Các công ty lớn của khu vực đang phải chịu mức thuế thương mại mới và chứng kiến dòng vốn đầu tư đổ về Mỹ. Trong khi đó, bất ổn chính trị tại Đức với cuộc bầu cử sớm càng làm xói mòn niềm tin của nhà đầu tư. “Châu Âu đang bị bao vây bởi rủi ro từ mọi phía,” Luca Paolini, chiến lược gia trưởng tại Pictet Asset Management, nhận định.

Chỉ số Stoxx 600 chỉ tăng 5% trong năm nay trong khi S&P 500 tăng 23%

Từ sau cuộc bầu cử Mỹ, thị trường chứng khoán châu Âu tiếp tục sụt giảm, dòng vốn rút khỏi thị trường gia tăng, và đồng euro mất giá, thậm chí có nguy cơ ngang bằng đồng USD. Điều này càng củng cố một thực tế: Châu Âu không chỉ tăng trưởng kinh tế kém hơn Mỹ mà còn tạo ra ít giá trị hơn cho nhà đầu tư.

Sự chênh lệch giữa thị trường chứng khoán Mỹ và châu Âu ngày càng rõ rệt. Tổng vốn hóa thị trường chứng khoán Mỹ hiện đạt 63 nghìn tỷ USD, gấp 4 lần tổng giá trị của toàn bộ các sàn giao dịch châu Âu, trong khi 10 năm trước chỉ gấp chưa đến 2 lần. Hơn nữa, châu Âu không có một công ty đại chúng nào đạt giá trị 500 tỷ USD, trong khi Mỹ sở hữu đến 8 công ty vượt mốc 1 nghìn tỷ USD.

Helen Jewell, Giám đốc Đầu tư tại BlackRock Fundamental Equities EMEA, cho biết: “Khoảng cách thanh khoản đã tồn tại từ lâu, nhưng giờ đây mức chênh lệch đã trở nên khổng lồ.” Bà ước tính thanh khoản tại Mỹ, được đo bằng giá trị vốn hóa thị trường giao dịch, cao gấp 5 lần so với châu Âu.

Thị trường chứng khoán châu Âu đang rơi vào vòng luẩn quẩn khó thoát: Tăng trưởng kinh tế chậm chạp, bất ổn chính trị và chính sách tài khóa thắt chặt khiến khu vực này bị bỏ lại phía sau. Hiện tại, hơn 71% dòng vốn thụ động gắn với chỉ số MSCI World Index được tự động phân bổ vào Mỹ, trong khi chứng khoán châu Âu đã thua kém Mỹ trong 8/10 năm qua.

Chiết khấu của cổ phiếu Châu Âu so với các cổ phiếu Hoa Kỳ ngày càng tăng

Chính sách kinh tế của Donald Trump càng gia tăng áp lực. Các biện pháp như áp thuế nhập khẩu, cắt giảm quy định, giảm thuế và tăng chi tiêu đang thu hút mạnh dòng vốn vào Mỹ. Kết quả là chỉ số Stoxx 600 của châu Âu đang giao dịch ở mức chiết khấu kỷ lục 40% so với S&P 500, và đồng euro giảm xuống mức thấp nhất trong hơn một năm, với nhiều dự đoán sẽ chạm ngưỡng ngang giá với đồng USD.

Tuy vậy, không phải tất cả đều bi quan. Một số chiến lược gia kỳ vọng Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) sẽ hạ lãi suất mạnh để kích thích tăng trưởng, nhất là khi các chính sách thuế quan của Trump gây sức ép. Sự thay đổi chính phủ tại Đức cũng có thể thúc đẩy các biện pháp tài khóa nới lỏng, tạo động lực cho nền kinh tế khu vực.

Jon Levy từ Loomis Sayles cho rằng chính sách "nước Mỹ là trên hết" có thể buộc châu Âu phải cải cách, từ đó nâng cao sức hấp dẫn của tài sản tại đây. Helen Jewell từ BlackRock cũng nhận định rằng các nhà đầu tư toàn cầu vẫn cần đa dạng hóa danh mục, giữ một phần vốn ở châu Âu để giảm rủi ro tập trung vào Mỹ.

Dù vậy, việc châu Âu được xem như "lựa chọn đa dạng hóa" hơn là điểm đến đầu tư chiến lược đã phản ánh sự mờ nhạt của khu vực này trên sân chơi tài chính toàn cầu.

Đồng Euro đã giảm xuống mức yếu nhất trong hơn một năm

Thị trường trái phiếu đang phát đi tín hiệu cảnh báo: Kế hoạch chi tiêu của Donald Trump đang làm trầm trọng thêm sự chênh lệch kinh tế giữa Mỹ và châu Âu. Điều này thể hiện qua khoảng cách lớn nhất trong gần hai năm giữa lợi suất trái phiếu chính phủ ngắn hạn của Đức và Mỹ. Hiện các nhà giao dịch dự đoán 20% khả năng ECB sẽ giảm lãi suất 0.5 điểm phần trăm trong cuộc họp tháng 12, với tổng mức giảm 1.4 điểm phần trăm từ nay đến tháng 10 năm sau. Trong khi đó, tại Mỹ, dự báo mức giảm chỉ bằng một nửa.

Đồng euro cũng đối mặt sức ép lớn từ chính sách thuế quan của Trump. JPMorgan Chase, Goldman Sachs và Citigroup đều đánh giá rằng đồng euro là một trong những đồng tiền dễ tổn thương nhất, do châu Âu phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu sản xuất và thị trường Trung Quốc. Các ngân hàng này dự báo đồng euro có thể giảm xuống ngang giá, thậm chí thấp hơn so với USD trong thời gian tới.

"Quan điểm rằng đồng euro sẽ về ngang giá với đồng USD đang ngày càng mạnh mẽ hơn," Brad Bechtel, Giám đốc toàn cầu về ngoại hối tại Jefferies, nhận định. "Dù đồng tiền này đang bị bán tháo mạnh, tôi tin rằng động lực của cặp tỷ giá vẫn rất lớn, và 'bữa tiệc' vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc."