Phán quyết mới đây của Tòa án Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ đã vô hiệu hóa một số thuế quan từng được triển khai theo Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) – một đạo luật vốn được thiết kế để trao quyền cho tổng thống trong những tình huống khẩn cấp thực sự liên quan đến các mối đe dọa từ bên ngoài.

Vụ kiện bắt nguồn từ các đơn tố tụng của nhiều doanh nghiệp nhỏ cùng 13 tiểu bang, bao gồm Oregon, Arizona và New York. Tòa án kết luận rằng các luận điểm kinh tế và thâm hụt thương mại được chính quyền Trump viện dẫn không đáp ứng ngưỡng cần thiết để kích hoạt IEEPA.

Trong một bản ghi chú gửi nhà đầu tư, nhóm chiến lược gia của Jefferies do Aniket Shah dẫn đầu nhận định: “Chúng tôi từ lâu tin rằng hệ thống tư pháp Hoa Kỳ sẽ đóng vai trò then chốt trong việc định hình tương lai các chính sách kinh tế của chính quyền Trump.”

Jefferies cũng đưa ra năm câu hỏi chiến lược nổi bật từ hệ quả của phán quyết này:

Tòa án Tối cao sẽ xử lý đơn kháng cáo khi nào?
Jefferies đặt vấn đề liệu Tòa án Tối cao – với tiền lệ gần đây trong vụ Trump kiện Wilcox – có thể thể hiện xu hướng ủng hộ quyền hành pháp mở rộng, và khả năng đảo ngược phán quyết của Tòa án Thương mại Quốc tế.

Lệnh cấm toàn quốc có hợp pháp không?
Một vụ kiện đang được Tòa án Tối cao xem xét – Trump kiện CASA – có thể định nghĩa lại giới hạn pháp lý của các lệnh cấm toàn quốc. Nếu phán quyết nghiêng về phía Trump, tính hợp pháp của quyết định từ tòa án thương mại có thể bị thách thức.

Liệu chính quyền có con đường pháp lý khác để áp thuế?
Jefferies chỉ ra rằng các điều khoản khác như Mục 232, 301 hoặc 201 trong luật thương mại có thể vẫn là những công cụ khả thi để tái áp thuế nếu IEEPA không còn sử dụng được.

Tác động đối với đàm phán ngân sách là gì?
Với doanh thu thuế quan đạt khoảng 150 tỷ USD hàng năm tính đến tháng 4/2025, đây từng là nguồn tài chính quan trọng để bù đắp thâm hụt ngân sách. Jefferies đặt câu hỏi: “Trong bối cảnh pháp lý không chắc chắn hiện nay, liệu điều này có thúc đẩy Quốc hội hướng tới cắt giảm thuế hoặc chi tiêu như một phần của quá trình hòa giải tài khóa?”

Phản ứng từ các đối tác thương mại của Mỹ sẽ ra sao?
Jefferies cho rằng các quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, EU, Ấn Độ và Vương quốc Anh nhiều khả năng đã chuẩn bị cho khả năng này. Câu hỏi đặt ra là liệu các cuộc đàm phán thương mại sẽ chuyển hướng sang đấu tranh pháp lý hay quay trở lại tiếp cận theo mô hình song phương?

Phán quyết của tòa án không chỉ làm rung chuyển bối cảnh chính sách thương mại Mỹ mà còn mở ra một chương mới đầy biến động trong quan hệ thương mại quốc tế và định hình lại chiến lược pháp lý của Nhà Trắng trong thời gian tới.