Cải cách EU: 9 quốc gia cánh Bắc cần tiên phong hội nhập nhằm đưa EU thoát khỏi bế tắc

Cải cách EU: 9 quốc gia cánh Bắc cần tiên phong hội nhập nhằm đưa EU thoát khỏi bế tắc

Đặng Thùy Linh

Đặng Thùy Linh

Junior Analyst

14:21 07/10/2024

EU đang mắc kẹt trong một nghịch lý. Phần lớn mọi người đều đồng ý rằng hầu hết các khuyến nghị của Mario Draghi về việc tăng năng suất là tốt. Tuy nhiên, gần như không ai kỳ vọng các quốc gia thành viên sẽ đồng ý cùng chia sẻ chủ quyền và nguồn lực cần thiết để thực hiện những đề xuất này.

Có nhiều lý do cho vấn đề này. Một số ý tưởng quan trọng của Draghi từ lâu đã bị cản trở bởi sự khác biệt chính trị giữa 27 quốc gia, sự cạnh tranh thương mại giữa các nước, hoặc bởi các nhà lãnh đạo không muốn ưu tiên những biện pháp phức tạp trước áp lực từ cử tri trong nước.

Chính vì những lý do này mà niên minh ngân hàng và thị trường vốn (CMU) vẫn chưa tiến triển. Các khoản đầu tư chung lớn hơn vào việc chuyển đổi năng lượng và quốc phòng, hoàn thiện thị trường chung, và làm cho chính sách kinh tế quốc tế của châu Âu mang tính chiến lược hơn cũng bị trì hoãn.

Động thái của Pháp và Đức trong việc thúc đẩy sự hội nhập của châu Âu giờ đây cũng đang trở nên lạc hậu. Pháp đang gặp khó khăn khi đối mặt với tình trạng "quốc hội treo", còn tại Đức, chính phủ đang làm mất lòng cử tri và lục đục nội bộ. Dù hai quốc gia này có đạt được một số đồng thuận, như năm ngoái khi họ công bố lộ trình chung cho CMU, nhưng họ vẫn không thể thúc đẩy EU hành động.

Nếu muốn đạt được tiến bộ, có lẽ phải dùng cách tiếp cận mới. Thay vì chờ đợi sự đồng thuận từ toàn bộ các quốc gia thành viên, sẽ ra sao nếu một nhóm quốc gia đủ tin tưởng và có chính sách tương đồng với nhau hình thành một "liên minh tự nguyện" để tiến hành hội nhập sâu hơn như Draghi đã đề xuất? Theo hiệp ước EU, chỉ cần có ít nhất 9 quốc gia tham gia, họ có thể thực hiện điều này với sự hỗ trợ từ các tổ chức EU, ngay cả khi không có sự đồng thuận từ tất cả các thành viên.

Ba nước vùng Baltic và ba nước Bắc Âu trong EU đã hợp tác với nhau thành nhóm "Sáu nước Bắc Âu-Baltic" (NB6). Các nước Bắc Âu có quyền di chuyển tự do và không cần hộ chiếu trong 70 năm qua. Họ có quan điểm chung về nhiều lĩnh vực như tài chính, quốc phòng, an ninh, thương mại và biến đổi khí hậu.

Nếu thêm Ireland và Hà Lan, nhóm này sẽ trở thành một "liên minh Hanseatic mới”, với thị trường vốn phát triển nhất trong EU. Tám quốc gia này có quy mô dân số gần bằng Pháp, tương đương về mặt kinh tế.

Không khó để tưởng tượng rằng nhóm “NB6” (gồm ba nước Baltic và ba nước Bắc Âu) có thể kết hợp với nhau và thu hút thêm các quốc gia khác để duy trì đủ chín quốc gia tham gia vào sự hợp tác ở mức độ cao hơn.

Liên minh này có thể bắt đầu với hai yếu tố quan trọng cho một nền kinh tế châu Âu năng động hơn: CMU (các quy tắc và giám sát tài chính chun)g, và một “chế độ thứ 28” về luật doanh nghiệp, cho phép các công ty lựa chọn một cách tiếp cận khác thay vì phải tuân theo luật quốc gia khi muốn kinh doanh và huy động vốn lớn.

Lợi ích kinh tế rất rõ ràng. Một khu vực đã phát triển và có thị trường vốn hoạt động tốt hơn phần còn lại của châu Âu sẽ giúp các doanh nhân EU dễ dàng huy động vốn và mở rộng mà không cần chuyển sang Mỹ. Các lĩnh vực tài chính trong khu vực cũng sẽ được hưởng lợi.

Về mặt chính trị, các quốc gia này có thể phát triển các dự án họ mong muốn mà không bị ràng buộc bởi sự thỏa hiệp với các quốc gia khác trong EU. Thậm chí, viễn cảnh của một liên minh như vậy có thể tạo ra động lực cho các quốc gia khác tham gia, vì họ không muốn bị bỏ lại phía sau. Những quốc gia tham gia sớm sẽ có lợi thế lớn trong việc định hình các điều kiện cho các quốc gia tham gia sau.

Điều thú vị là, thường thì các quốc gia này lại có xu hướng kìm hãm sự hội nhập thay vì thúc đẩy nó. Vì vậy, cách tiếp cận này sẽ đòi hỏi sự thay đổi lớn về quan điểm của các nước phía Bắc châu Âu. Thay vì chỉ là những quốc gia nhỏ e dè trước các cường quốc châu Âu, họ cần xem mình là những người dẫn dắt trong một thế giới đầy thách thức. Đồng thời, Ủy ban châu Âu cũng cần xem sự hợp tác này là cơ hội để phát triển, không phải là một mối đe dọa.

Dẫn dắt cho sự thay đổi này có thể là những nhà lãnh đạo như Tổng thống Phần Lan, Alexander Stubb, người rất ủng hộ châu Âu. Họ nên khuyến khích người dân của mình trở thành những người tích cực thay đổi, thay vì chỉ đứng ngoài quan sát. Nếu làm được điều này, sự thay đổi tích cực sẽ không chỉ gói gọn ở phía Bắc châu Âu mà còn có thể tác động đến toàn bộ châu lục.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Dầu tăng nhẹ sau ba phiên lao dốc khi căng thẳng thương mại trở thành tâm điểm
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Dầu tăng nhẹ sau ba phiên lao dốc khi căng thẳng thương mại trở thành tâm điểm

Dầu thô bật tăng nhẹ sau ba phiên lao dốc khi thị trường dần ổn định, nhưng rủi ro từ cuộc đối đầu Mỹ - Trung và lo ngại suy thoái tiếp tục phủ bóng lên triển vọng giá dầu. Khối lượng giao dịch Brent vọt lên mức kỷ lục, trong khi loạt tổ chức tài chính lớn đồng loạt hạ dự báo.
'Cơn địa chấn' từ chính sách thuế quan của Trump
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

'Cơn địa chấn' từ chính sách thuế quan của Trump

Thị trường toàn cầu rung chuyển khi Trump công bố gói thuế quan mới, đẩy kinh tế Mỹ và thế giới đến bờ vực suy thoái. Nếu không đảo ngược chính sách, hậu quả có thể vượt khỏi tầm kiểm soát với thiệt hại lan rộng từ Phố Wall đến người lao động toàn cầu.
Thuế quan của Trump: Đòn giáng nặng nề vào Việt Nam
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Thuế quan của Trump: Đòn giáng nặng nề vào Việt Nam

Mức thuế lên tới 46% từ chính quyền Trump đe dọa nghiêm trọng mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt với thị trường Mỹ – nơi chiếm gần một phần ba tổng kim ngạch xuất khẩu. Nỗ lực đàm phán nhằm trì hoãn hoặc giảm thuế đang diễn ra khẩn trương, nhưng khả năng thành công còn bỏ ngỏ. Nếu không đạt thỏa thuận, Việt Nam có nguy cơ mất đà tăng trưởng và buộc phải điều chỉnh chiến lược đối ngoại.
Chủ tịch Fed Jay Powel đứng trước bài toán khó: Cắt giảm lãi suất để cứu tăng trưởng hay giữ nguyên để kìm lạm phát?
Trà Giang

Trà Giang

Junior Editor

Chủ tịch Fed Jay Powel đứng trước bài toán khó: Cắt giảm lãi suất để cứu tăng trưởng hay giữ nguyên để kìm lạm phát?

Các đòn thuế quan bất ngờ mà cựu Tổng thống Donald Trump tung ra gần đây đã làm chao đảo thị trường tài chính toàn cầu, đồng thời đẩy Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vào tình thế tiến thoái lưỡng nan: nên giảm lãi suất để ngăn chặn nguy cơ suy thoái hay giữ mặt bằng lãi suất cao nhằm kiềm chế một làn sóng lạm phát mới đang manh nha?
Nếu Fed ngưng cứu trợ toàn cầu, hệ thống tài chính sẽ ra sao?
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Nếu Fed ngưng cứu trợ toàn cầu, hệ thống tài chính sẽ ra sao?

Trong suốt các cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, Fed từng đóng vai trò “người cứu trợ”, bơm thanh khoản USD thông qua swap lines để giữ hệ thống tài chính quốc tế không sụp đổ. Thế nhưng, khi niềm tin vào vai trò dẫn dắt của Mỹ đang bị xói mòn, và chính quyền Trump có khả năng trở lại Nhà Trắng với lập trường "nước Mỹ trên hết", câu hỏi lớn đang được đặt ra: Liệu Fed có còn giữ cam kết với phần còn lại của thế giới?