Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) cần làm rõ rằng cơ quan này không thực hiện hành vi tiền tệ hóa nợ công — tức là không tài trợ cho thâm hụt ngân sách bằng cách in tiền — bằng việc khẳng định rõ các mục tiêu tài khóa không được phép lấn át sứ mệnh ổn định giá cả. Phát biểu hôm thứ Bảy, Phó Thống đốc Shinichi Uchida cho biết BoJ triển khai chính sách nới lỏng tiền tệ không phải để cấp vốn cho chính phủ, mà nhằm đạt được mục tiêu lạm phát 2%.

Ông Uchida nhấn mạnh, theo lý thuyết, ngân hàng trung ương có thể in tiền để tài trợ vô hạn cho nợ công, nhưng điều này dễ dẫn đến mất kiểm soát lạm phát và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính độc lập của chính sách tiền tệ. Việc các ngân hàng trung ương trên toàn cầu áp dụng các biện pháp nới lỏng phi truyền thống kể từ khủng hoảng tài chính năm 2008 đã đặt ra nhiều thách thức về ranh giới giữa hỗ trợ nền kinh tế và tài trợ cho chính phủ.

Ông cho rằng yếu tố then chốt để phân biệt đâu là tiền tệ hóa nợ nằm ở việc liệu chính sách tiền tệ có bị ảnh hưởng bởi các cân nhắc tài khóa hay không. Trong quá trình mở rộng hay thu hẹp chính sách nới lỏng, BoJ phải đặt trọng tâm vào việc hoàn thành nhiệm vụ về ổn định kinh tế và giá cả, chứ không bị chi phối bởi áp lực ngân sách. “Ngân hàng phải đảm bảo rằng mọi quyết sách được đưa ra không bị chệch hướng vì các cân nhắc tài khóa,” ông Uchida khẳng định.

Lời phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh ngày càng nhiều áp lực chính trị – từ cả đảng cầm quyền lẫn đối lập – buộc Thủ tướng Shigeru Ishiba phải tăng chi tiêu ngân sách trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện dự kiến vào tháng tới. Một số nhà phân tích cho rằng những lo ngại về tình trạng tài chính bấp bênh của Nhật Bản đã đẩy lợi suất trái phiếu siêu dài lên mức cao kỷ lục hồi tháng trước, khiến quá trình giảm dần quy mô chương trình mua trái phiếu của BoJ trở nên khó khăn hơn.

Từ năm 2013, BoJ đã thực hiện chương trình nới lỏng tiền tệ quy mô lớn, bao gồm việc tăng mạnh mua trái phiếu chính phủ và áp trần lợi suất dài hạn gần bằng 0. Mặc dù chính sách giữ trần lợi suất đã kết thúc vào năm ngoái, lãi suất ngắn hạn vẫn được duy trì ở mức 0.5%. Trong tháng 6, BoJ dự kiến sẽ công bố kế hoạch giảm dần quy mô mua trái phiếu bắt đầu từ năm tài khóa 2026, như một phần của nỗ lực bình thường hóa chính sách tiền tệ.