Khi cuộc tranh luận về thời điểm tăng lãi suất của Nhật Bản ngày càng nóng lên, một vấn đề quan trọng khác đang được thảo luận trong Ngân hàng Trung ương Nhật Bản BoJ) là mức độ có thể tăng lãi suất thêm bao nhiêu. Đây sẽ là chủ đề chính trong cuộc họp chính sách của J trong tuần này.

Dù thị trường dự đoán BoJ sẽ không tăng lãi suất vào thứ Năm, Thống đốc Kazuo Ueda có thể sẽ làm rõ hơn về kế hoạch tăng lãi suất trong tương lai của ngân hàng.

Theo các ước tính từ nhân viên của BoJ, ngân hàng có thể nâng lãi suất ngắn hạn lên ít nhất 1% mà không ảnh hưởng đến tăng trưởng. Tuy nhiên, một số ý kiến trong ngân hàng cho rằng mức tiêu dùng yếu gần đây có thể là dấu hiệu cho thấy mức tăng cần phải thấp hơn.

Kết quả cuộc thảo luận này sẽ rất quan trọng trong việc xác định tốc độ và mức độ tăng lãi suất trong tương lai, khi BoJ dự tính đưa lãi suất chính sách lên mức trung lập vào khoảng đầu năm 2027.

Các nhà phân tích cho rằng BoJ sẽ tăng lãi suất ngắn hạn từ 25 bps lên mức cao hơn vào khoảng tháng 3, và đây sẽ là bước đầu tiên để đạt được mức lãi suất trung lập với nền kinh tế.

Cựu thành viên hội đồng BoJ, Takahide Kiuchi, cho rằng ngân hàng sẽ làm chậm lại tốc độ tăng lãi suất khi đưa lên mức 0.5%, vì các đợt tăng tiếp theo sẽ đưa chi phí vay mượn đến mức trung lập. Ông nói: "BoJ có thể cho rằng mức lãi suất trung lập của Nhật Bản là dưới 1%". Kiuchi dự đoán BoJ sẽ tăng lãi suất lên 0.5% vào tháng 1 và 0.75% vào tháng 9 năm sau. "Khi lãi suất đạt 0.5%, ngân hàng sẽ đánh giá sát sao tác động của mỗi đợt tăng lãi suất đối với nền kinh tế."

BoJ đã kết thúc chương trình kích thích kinh tế kéo dài suốt một thập kỷ vào tháng 3 và nâng lãi suất ngắn hạn lên 25 bps vào tháng 7 với mục tiêu đạt được mức lạm phát 2% một cách bền vững. Thống đốc Ueda cho biết BoJ sẽ tiếp tục tăng lãi suất cho đến khi đạt mức trung lập, tức mức mà chính sách tiền tệ không còn thắt chặt cũng không còn mở rộng, nếu nền kinh tế tiếp tục phục hồi.

BoJ đã đưa ra các ước tính cho thấy lãi suất thực tế trung lập của Nhật Bản có thể dao động từ -1% đến +0.5%. Điều này có nghĩa là nếu lạm phát đạt 2%, ngân hàng có thể tăng lãi suất lên ít nhất 1% mà không làm giảm tăng trưởng.

Theo dự báo hiện tại, BoJ dự tính sẽ đạt được mức lãi suất trung lập vào nửa sau của giai đoạn dự báo ba năm, đến tháng 3 năm 2027, và có thể sẽ xảy ra sau tháng 10 năm 2025.

Tuy nhiên, trong BoJ vẫn chưa có sự đồng thuận về mức lãi suất trung lập, một phần vì thiếu dữ liệu đáng tin cậy trong một quốc gia mà lãi suất đã duy trì gần mức 0 trong hơn hai thập kỷ.

Một số quan chức BoJ cho rằng mức lãi suất trung lập có thể thấp hơn 1%, khi chỉ ra rằng tăng trưởng và lạm phát thiếu động lực dù chi phí vay mượn vẫn rất thấp.

Nền kinh tế Nhật Bản đã tăng trưởng 1.2% trong ba tháng đến tháng 9, giảm so với mức 2.2% trong quý trước, trong khi tiêu dùng chỉ tăng 0.7%. Sau khi đạt mức đỉnh 4.2% vào tháng 1 năm 2023, lạm phát cốt lõi đã giảm xuống còn 2.3% vào tháng 10 và không có dấu hiệu gia tăng mạnh. Áp lực giá cả vẫn ở mức vừa phải, chủ yếu do mức lương chưa tăng mạnh.

Dữ liệu này, cộng với áp lực lạm phát giảm, đã khiến nhiều quan chức BoJ cho rằng không cần phải vội vàng tăng lãi suất.

Nếu BoJ xác định lãi suất trung lập là 1%, ngân hàng sẽ phải nâng lãi suất ít nhất hai lần nữa. Tuy nhiên, nếu mức lãi suất trung lập thấp hơn, ngân hàng sẽ không cần phải tăng lãi suất quá thường xuyên.

Việc nâng lãi suất lên 50 bps sẽ đưa mức lãi suất ngắn hạn lên mức cao nhất kể từ năm 2007-2008. Tuy nhiên, vẫn có sự không chắc chắn về cách công chúng sẽ phản ứng với các đợt tăng lãi suất liên tục.

Một trong các quan chức BoJ cho biết: "Nếu lãi suất trung lập thấp hơn dự kiến, BoJ sẽ phải cẩn trọng, vì việc tăng lãi suất quá nhanh có thể làm giảm tăng trưởng kinh tế."